تداوم معضلی به نام خام‌فروشی زعفران
با توجه به مازاد پیاز زعفران در ایران، کشورهای همسایه رقیب ما در تولید شدند
نفیسه امامی
روزنامه نگار
زعفران محصول استراتژیک کشاورزی ایران است که بیش از ۹۰ درصد زعفران جهان در کشور تولید می‌شود. این در حالی است که اکنون از مجموع 180 کشور جهان کمتر از 50 کشور هدف صادرات زعفران ایران هستند و نمی‌توان به این موضوع افتخار کرد چراکه تاکنون از این ظرفیت استفاده مطلوب به عمل نیامده است و بازارهای هدف ایران محدود شده‌اند.خوشبختانه سطح زیر کشت زعفران در هر سال افزایش پیدا می‌کند و ما با رشد تولید روبه‌رو می‌شویم به طوری که مزارع جوان زعفران محصول بیشتری تولید می‌کنند و همزمان مزارعی که سال گذشته کهنه و قدیمی بودند جایگزین مزارع جدیدتر با وجود گیاه تازه زعفران است.
پرداخت مطالبات زعفران‌کاران
زعفران در آبان‌ماه هر سال برداشت می‌شود و سال گذشته نیز در همین ایام ۲۳.۵تن به ارزش ۹۲۶میلیارد تومان تحویل سازمان تعاون روستایی شد.
به تازگی سرپرست وزارت جهاد کشاورزی از تسویه کل مطالبات زعفران‌کاران خبر داد که حدود ۲۰۰ میلیارد تومان از وزارت جهاد کشاورزی طلبکار بودند.محمد آقامیری با بیان اینکه زعفران یک کالای مهم در بخش کشاورزی است و اشتغال و ارزآوری بالایی برای کشور دارد، اعلام کرده است:«پرداخت مطالبات زعفران‌کاران را در دستور کار خود قرار دادیم و کل مبلغ تسویه شد و در حال حاضر زعفران‌کاران هیچ طلبی از وزارت جهاد کشاورزی ندارند.»به گفته وی، خرید حمایتی زعفران مازاد از سه استان خراسان‌رضوی، خراسان‌شمالی و خراسان‌جنوبی با قیمت حمایتی انجام شده است.قیمت زعفران نیز بر اساس عرضه و تقاضا در بازار تعیین می‌شود اما حداقل قیمت هر کیلو زعفران ۳۱ میلیون تومان و حداکثر ۴۰ میلیون تومان درنظر گرفته شده است. بر همین اساس اکنون قیمت هر کیلو زعفران دسته، ۳۱ تا ۳۲ میلیون تومان، پوشال ۳۴ تا ۳۶ میلیون تومان، سرگل ۳۷ تا ۳۸ میلیون تومان، نگین ۳۸ تا ۴۰ میلیون تومان و سوپرنگین ۴۲ تا ۴۳ میلیون تومان است.
افزایش کیفیت زعفران از 40 سال قبل
علی حسینی‌گازار عضو هیأت رئیسه شورای ملی زعفران در گفت‌و‌گو با «ایران» با بیان اینکه تولید زعفران در سال گذشته نسبت به سال 1400 افزایش بیشتری داشته است، می‌گوید: سال 1400 با تنش کاهش تولید زعفران مواجه شدیم که بخشی از آن در سال 1401 جبران شد. طبق آمارهای اعلام شده در سال 1401، 20 درصد افزایش تولید زعفران نسبت به سال 1400 اتفاق افتاده است.وی با اشاره به اینکه در حدود 130 هزار هکتار سطح زیرکشت زعفران در کشور وجود دارد، می‌افزاید: برداشت زعفران از نیمه دوم مهرماه آغاز می‌شود و پیک برداشت به اوایل آبان‌ماه می‌رسد. از یک ماه آینده نیز جا‌به‌جایی پیاز گیاه تا شهریورماه ادامه پیدا می‌کند و پیاز زعفران از مزارعی که 7 سال در آنها کاشت زعفران انجام گرفته است به مزارع جدید منتقل می‌شود.وی ادامه می‌دهد: ساختار گیاه زعفران به گونه‌ای است که در هر سال خود به خود 10 درصد تکثیر می‌شود. کیفیت زعفران نیز نسبت به 40 سال قبل افزایش پیدا کرده و این موضوع در نتیجه ارائه آموزش به کشاورزان محقق شده است.حسینی به اهمیت مدیریت مازاد پیاز زعفران اشاره می‌کند و می‌گوید: زمین‌هایی که 7 سال در آنها زعفران کاشته می‌شود نیازمند جا‌به‌جایی پیاز گیاه زعفران هستند زیرا پیازی که در یک هکتار کاشته می‌شود بعد از 7 سال نیاز به 3 هکتار زمین دارد اما متأسفانه در کشور ما که حدود 90 درصد زعفران جهان را تولید می‌کند متولی‌ای وجود ندارد که مازاد پیاز زعفران را مدیریت کند.وی اضافه می‌کند: مازاد یک هکتار زمین به 7 تا 10 تن می‌رسد. چنانچه مرجعی برای مدیریت مازاد پیاز وجود داشت، این اتفاق رخ نمی‌داد اما در این شرایط مازاد پیاز قاچاق می‌شود یا در دست دلالان و واسطه‌گران قرار می‌گیرد. مازاد پیاز زعفران سال‌ها است در کشور ما وجود دارد به طوری که کشورهای همسایه را رقیب ما در تولید کرده است.عضو هیأت رئیسه شورای ملی زعفران تأکید می‌کند: تولید، صادرات، فرآوری و صنایع تبدیلی در زنجیره تولید زعفران باید متحول شود. کشاورزی باید دارای توجیه اقتصادی باشد و محصول وارد چرخه اقتصادی شود درغیر این صورت انگیزه‌ای برای کشاورز باقی نمی‌ماند.حسینی با اشاره به اینکه ما توانایی فروش زعفران را در دنیا نداریم، می‌گوید: عمان، ترکیه، امارات، چین و اسپانیا زعفران فله ایران را وارد می‌کنند و با بسته‌بندی دوباره به نام خودشان به کشورهای دیگر صادر می‌کنند. ما زعفران را خام‌فروشی می‌کنیم تا تنور صنعت زعفران در این کشورها گرم نگه داشته شود و خوراک صنعت و رونق اقتصادی در آنجا ایجاد شود.وی تأکید می‌کند: صنایع تبدیلی و جانبی در صنعت زعفران باید احیا شوند. محصول جدید باید به فرآورده جدیدتر و کارآمدتر تبدیل شود نه اینکه خشک کردن گل و جدا کردن زعفران از گل فرآوری قلمداد شود. فرآوری زعفران یعنی ایجاد صنعت و استخراج فرآورده‌های مهم از زعفران برای صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی است که مغفول مانده است.
