آیا پای توریست‌های چینی در ایران سفت می‌شود؟
گردشگرانی به‌دنبال غذای بخارپز و اینترنت
زهرا کشوری
دبیر گروه زیست‌بوم
گردشگران چینی که از کرونا جان سالم به در برده‌اند، راه سفر به ایران را در پیش گرفته‌اند. هم‌اکنون، گروه‌های زیادی از چینی‌ها، در قالب تورهای مختلف در حال بازدید از شهرهای مختلف ایران هستند. اولین گروه تور آشناسازی چینی‌ها با ایران نیز هفته گذشته وارد ایران شد. آژانس‌های ایرانی که بیشتر در حوزه گردشگری چین کار می‌کردند، دوباره فعال شده‌اند. راهنمایان گردشگری چین که تصمیم به مهاجرت به چین داشته‌اند، در حال گرداندن گردشگران چینی هستند. همزمان ایران هم روادید را برای میزبانی از آنها لغو کرده است. «علی اصغر شالبافیان»، معاون گردشگری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی این لغو را در راستای افزایش جذب گردشگران چینی اعلام کرد. چینی‌ها به‌دنبال سفر ارزان هستند و لغو ویزا می‌تواند هزینه آنها را کاهش دهد. حال این سؤال پیش می‌آید آیا گردشگری چینی‌ها در ایران تداوم خواهد یافت؟ گردشگرانی که بیش از هرچیزی به‌دنبال غذای چینی هستند که در منو رستوران‌های ایرانی جایی ندارد. حساب و کتاب‌های خود را با وی چت انجام می‌دهند. اینترنت، آب گرم و غذای بخارپز از ملزومات ضروری سفر آنها است. آیا ایران یکبار دیگر گردشگران چینی را به‌دلیل آماده نبودن این زیرساخت‌ها از دست می‌دهد یا این بار پای گردشگرانی که دنیا به‌دلیل تعداد بالای آنها، از آنها به «سونامی زرد» یاد می‌کند، سفت می‌شود؟
سونامی زرد
چین سالانه بیش از 100 میلیون گردشگر(پاسپورت دارند) به جهان می‌فرستد و این تعداد رو به افزایش است. بازاری نوظهور که بسیاری از کشورهای دنیا به‌دنبال جذب آنهاست و از آن به سونامی زرد گردشگران چینی یاد می‌شود. ایران برای جذب گردشگران چینی رقبای زیادی چون ترکیه، رژیم اشغالگر قدس، اردن، روسیه و… دارد. رقبایی که خیلی پیشتر وارد بازار چین شده و با تبلیغات بسیار زیاد سعی در جلب توجه گردشگران این کشور دارند.
جذب گردشگران چینی
جذب گردشگران چینی یکی از برنامه‌های اصلی دولت‌های مختلف ایران در چند دهه اخیر بوده است. هرچند به معنای تحقق این وعده در دولت‌های مختلف نیست. پیش از آنکه کرونا جان گردشگری را بگیرد و ایران هم سهم عظیم خود را از این خسارت بپردازد، راه گردشگران چینی به ایران باز شده و حضور گردشگران چینی رنگ گرفته بود. چینی‌ها و ژاپنی‌ها جزو 10 کشور اول گردشگرفرست به اصفهان در سال 96 بودند. ایران برای میزبانی از گردشگران چینی به مناسبت عید چینی آماده می‌شد که ویروس کرونا به جان جهان افتاد و حضور گردشگران چینی را هم در ایران مثل سایر نقاط دنیا منتفی کرد.
مهاجرت به چین لغو شد
صنوبر دوستعلی فعال حوزه گردشگری چین در گفت‌وگو با «ایران» می‌گوید:«راهنمایان گردشگران چین تا اسفند ماه سال 1401 بیکار بودند. آنها چند سال گذشته به‌دلیل کرونا گاهی تدریس و ترجمه می‌کردند. برخی از آنها به فکر سفر به چین برای تحصیل افتاده بودند. اما سال جدید و با حضور گردشگران چینی همه چیز عوض شد. در حال حاضر 50 تورلیدر مؤسسه ما در حال برگزاری تور برای گردشگران چینی هستند.» آنها ابتدا میزبان یک گروه 170 نفره از چینی‌ها بودند که از 17 فروردین به ایران آمدند. بعد از آن یک گروه 50 نفره وارد ایران شد و ورود تورها از چین به ایران همچنان ادامه دارد. به گفته دوستعلی، چینی‌ها به‌دلیل کرونا مدت‌ها بود که به سفر نمی‌رفتند اما حالا که درها باز شده است ایران را هم در مسیر سفر خود قرار داده‌اند.
او می‌گوید: «آژانس‌هایی که غیرفعال شده بودند دوباره فعال شده‌اند. حدود 50 نفر از راهنمایان گردشگری مؤسسه ما در حال حاضر در تور‌هستند.»
گردشگران بی‌حاشیه
دوستعلی، چینی‌ها را توریست‌های خوبی توصیف می‌کند که بسیار کم‌حاشیه‌اند. او می‌گوید: «چینی‌ها چون در تعداد خیلی بالا سفر می‌روند برای ایران یک بازار جذاب هستند.» او مثل سایر فعالان این حوزه، نبود راهنمای گردشگر آشنا به زبان چینی و غذای چینی را مهم‌ترین مشکلات گردشگران این کشور آسیای شرقی در ایران می‌داند.
این فعال گردشگری می‌گوید:«داشتن تحصیلات آکادمیک از جمله دلایلی است که باعث شده بعضی از فارغ‌التحصیلان این دوره، نتوانند کارت راهنمای گردشگری بگیرند.» دوستعلی داشتن لیسانس را از جمله علل اصلی صدور کارت راهنمای گردشگری از سوی سازمان میراث فرهنگی می‌داند و می‌گوید: «برخی از این افراد تحصیلات آکادمیک ندارند اما به‌دلیل زندگی در چین با زبان و فرهنگ آن کاملاً آشنا هستند.» این راهنماها در یک دوره کوتاه‌مدت با زبان چینی آشنا می‌شوند. او عدم امکان برگزاری آزمون راهنمایان گردشگری در چین را یکی دیگر از موانع می‌داند و می‌گوید: «ایرانی‌های زیادی در چین زندگی می‌کنند که دوست دارند در این حوزه فعالیت کنند، اما چون قانون اجازه برگزاری آزمون راهنمایان گردشگری را به چین نمی‌دهد و آنها هم نمی‌توانند به ایران سفر کنند، نمی‌توان از وجود آنها در این حوزه سود برد.»
به گفته او 6 سال پیش با کمک کنسولگری ایران در چین دوره آزمون راهنمایان گردشگری برگزار شد اما با عوض شدن مدیر این بخش در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی این امکان از علاقه‌مندانی که با زبان و فرهنگ چین آشنایی دارند، گرفته شد و آنها به‌دلیل شرایط نمی‌توانند کارت راهنمای گردشگری بگیرند. دوستعلی بیشترین رده سنی چینی‌هایی را که به ایران می‌آیند بین ۳۵ تا ۵۰ سال می‌داند.
به دنبال غذای چینی
چینی‌ها به محض ورود به کشور با ذائقه غذایی ایرانی‌ها مشکل پیدا می‌کنند. آنها در نهایت بتوانند یک یا دو وعده کباب بخورند یا قورمه‌سبزی میل کنند و در نهایت روز سوم دستگاه گوارش‌شان با مشکل روبه‌رو می‌شود. او آب گرم و اینترنت را از جمله شروط اصلی حضور گردشگران چینی می‌داند و می‌گوید: «آنها انتظار دارند که در اتوبوس‌ها و فضای عمومی هم آب گرم و هم اینترنت به‌وفور یافت شود.» راهکاری که باعث شده تا ترکیه در جذب گردشگران چینی موفق ظاهر شود. غذای چینی هنوز جای ویژه‌ای در منوی رستوران‌ها و هتل‌های ایران ندارد. چینی‌ها هم هیچ جوره با کباب کوبیده و جوجه‌کباب کنار نمی‌آیند. میل آنها به سمت غذای بخارپز و سوپ می‌رود، غذایی که کمتر در منوی ایرانی‌ها جا می‌گیرد.
دوستعلی به مشکلات پرداخت هزینه‌ها توسط چینی‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: «الان چینی‌ها همه کیوآرکد و وی‌چت روی گوشی دارند. عادت به پرداخت‌های سریع توسط وی چت دارند. قادر به جابه جایی پول نیستند و از لحاظ تأمین ارز مشکل دارند. نمی‌توانند از طریق موبایل به حساب‌های بانکی خود وصل شوند.»
دوستعلی دور بودن آژانس‌های ایران از آژانس‌های چینی را یکی دیگر از دلایل ناموفق بودن بخش خصوصی ایران در جذب گردشگران چینی می‌داند. به گفته او این آژانس‌ها، آشنایی کمی هم با زبان چینی دارند که باعث می‌شود تا دیوار بین آژانس‌های ایرانی و چینی طولانی‌تر شود. به‌گفته دوستعلی در چین تعدادی شرکت دولتی و نیمه‌دولتی «مسافر فرست» وجود دارد که مقاصد را برای گردشگران نوظهور چینی مشخص می‌کند. او می‌گوید: «چینی‌ها هنوز با مقاصد گردشگری زیادی آشنا نیستند و در حال تجربه‌اند. بنابراین آژانس‌ها مقاصد را برای آنها تعیین می‌کنند.»
دوستعلی می‌گوید: «وقتی دفاتر مسافرتی موفق شوند با این آژانس‌ها ارتباط برقرار کنند، در جذب گردشگران چینی موفق خواهند بود.»
او برگزاری نشست‌های «بی‌توبی» آژانس‌های مسافرتی ایرانی با دفاتر مسافرتی چین را از جمله راهکارهایی می‌داند که باعث می‌شود ایران هم سهم خود را از بازار گردشگران این کشور بردارد. دوستعلی البته اعتقاد دارد لغو ویزا یا رایگان کردن ویزا برای گردشگران یک کشور در کنار فرصت‌های بسیار زیادی که دارد، می‌تواند تهدیدهایی را هم ایجاد کند. او رهن خانه توسط گردشگران چینی را از جمله این دلنگرانی‌های فعالان گردشگری می‌داند. دوستعلی می‌گوید: «باید تاریخ بلیت برگشت و برگه رزرو هتل را از جمله شروط لغو ویزا برای گردشگران کشورهای مختلف از جمله چینی‌ها قرار داد.» دیگر فعالان گردشگری نیز در گفت‌وگو با «ایران» اعتقاد دارند اگر گردشگران چینی از طریق آژانس‌ها وارد شهر شوند بهترین اتفاق برای این صنعت می‌افتد.
