بر اساس یک نظرسنجی، شانس اردوغان برای پیروزی در انتخابات 43 درصد است
آوار زلزله ترکیه بر سر انتخابات
حسین فاطمی
خبرنگار
با وجود آنکه زلزله ترکیه، این کشور را به صدر توجه محافل سیاسی و رسانه‌ای کشور‌های منطقه و جهان بدل کرده است، اما این روز‌ها نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری هم باعث شده تا ترکیه همچنان مورد رصد قرار گیرد. زمانی موضوع انتخابات ریاست جمهوری در ترکیه داغ‌تر می‌شود که یک هفته بعد از ائتلاف مخالفان اردوغان برای انتخابات، برخی نظرسنجیها خبر دادند، اردوغان پس از دو دهه دستش از قدرت کوتاه شود.
بنا بر گزارش رسانه‌های ترکیه، بر‌اساس جدیدترین نظرسنجی پس از اعلام نامزد‌های انتخابات ریاست‌جمهوری در این کشور، حزب عدالت و توسعه دیگر حزب اول نیست و نتایج نظرسنجی انجام شده توسط پژوهشکده «پیار» نشان می‌دهد، کمال قلیچداراوغلو، نامزد «ائتلاف ملت» ۵۷.۱ درصد و رجب طیب اردوغان، نامزد «ائتلاف مردمی» ۴۲.۹ درصد آرای مردمی را دارا هستند. در این نظرسنجی، از شرکت‌کنندگان پرسیده شد که «اگر انتخابات سراسری روز یکشنبه برگزار شود، به کدام حزب سیاسی رأی می‌دهید؟» بر‌اساس نتایج این نظرسنجی، حزب مردم جمهوری‌خواه به ریاست کمال قلیچداراوغلو ۳۲.۳ درصد، حزب عدالت و توسعه، ۳۰.۸ درصد، حزب دموکراتیک خلق ۱۱.۶ درصد، حزب خوب ۸.۳ درصد، حزب حرکت ملی ۷.۱ درصد، حزب آینده من ۳.۷ درصد، حزب دوا ۲.۱ درصد، حزب ترکیه مستقل ۱.۸ درصد و بقیه ۲.۳ درصد آرای مردمی را به دست آورده‌اند.
این نظرسنجی در حالی است که اگرچه پیش از وقوع زلزله هم جایگاه و نفوذ سیاسی اردوغان دچار لغزش و ریزش شده بود، با این‌حال ناظران تأکید دارند که وی می‌توانست کماکان در انتخابات پیش‌رو قدرت را همچنان برای خود و حزب متبوعش حفظ کند. اما باید اردوغان را بدشانس دید که در مهم‌ترین و حساس‌ترین برهه سیاسی در آستانه انتخابات، وقوع زلزله به مثابه گسلی بین اردوغان و جامعه ترکیه عمل کرد. با این همه، طیفی از تحلیلگران همچنان اردوغان را شانس اول پیروزی در انتخابات می‌دانند و بر این باورند که شاید نظرسنجیها نشان از افول وی داشته باشد، اما همزمان می‌تواند یک زنگ خطر و هشدار را برای اردوغان به صدا درآورد که طی ماه‌ها و هفته‌های پیش‌رو تا زمان انتخابات با اقدامات لازم گسل کنونی را پر کند.
از نگاه این طیف هیچ‌کس نمی‌تواند کاریزما و شگرد‌های اردوغان را نادیده بگیرد. چرا که او از ۲۰۰۳ ابتدا نخست‌وزیر و سپس رئیس‌جمهوری ترکیه بوده و به همین دلیل با حضور 20 ساله در قدرت قصد ندارد به این آسانی‌‌ها میدان را ترک کند. پیرو تحلیل این طیف و بر‌اساس نتایج نظرسنجیها بایددر انتظار رقابتی تنگاتنگ در انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی باشیم. بر‌اساس تصمیم رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، انتخابات در تاریخ ۱۴ مه (۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۲) برگزار می‌شود.
گاندی ترکیه در برابر اردوغان
این نظرسنجی در حالی انجام شده که هفته پیش اپوزیسیون این کشور پس از مشاجره فراوان بالاخره کمال قلیچداراوغلو را به عنوان نماینده خود برای رقابت با رجب طیب اردوغان در انتخابات آتی برگزید که این مسأله کار را برای رئیس جمهوری فعلی ترکیه برای تداوم قدرتش سخت‌تر از هر زمان دیگری کرده است. با اتحاد مجدد در جبهه رقیب نهایتاً کمال قلیچداراوغلو، رهبر بزرگترین حزب اپوزیسیون ترکیه (حزب مردم جمهوری‌خواه)، نماینده ائتلاف شش حزب اپوزیسیون این کشور در رقابت با رجب طیب اردوغان در انتخابات ۱۴ مه (۲۴ اردیبهشت) خواهد بود. تقویم انتخاباتی از ۱۰ مارس آغاز شده و کمال قلیچداراوغلو نامزدی‌اش را دوشنبه (۶ مارس) اعلام کرد.
در سال‌‌های گذشته از قلیچداراوغلو به عنوان گاندی سیاست امروز ترکیه یاد شده است و گاهی نیز او را «گاندی کمال» یا «گاندی ترکیه» می‌نامند. رویترز در گزارشی دلیل این نامگذاری را شباهت ظاهری او به مهاتما گاندی معرفی کرد که او هم فردی ریز اندام بود. پولیتیکو نیز در گزارشی نوشت که سبک و سیاق سیاستمداری او مانند گاندی «افتاده و فروتن» است. حزب چپ‌گرای میانه‌روی مردم جمهوری‌خواه که او ریاستش را برعهده دارد، توسط «مصطفی کمال آتاتورک» بنیانگذار ترکیه مدرن تأسیس شد و قدیمی‌ترین حزب سیاسی این کشور است.
زمانی که «انیس بربراوغلو» معاون رسانه‌ای قلیچداراوغلو که مدت‌هاست هدف حملات اردوغان قرار دارد، به ۲۵ سال حبس به اتهام جاسوسی محکوم شد، وی یک راهپیمایی اعتراضی ۴۵۰ کیلومتری از استانبول به آنکارا را آغاز کرد و بسیاری از طرفدارانش هم او را همراهی کردند. این اقدام او را در اذهان عمومی به عنوان یکی از چهره‌‌های اپوزیسیون ثبت کرد.
در همین ارتباط جان دوندار، روزنامه‌نگار تبعیدی ترکیه و دبیر سابق روزنامه «جمهوریت» که از ۲۰۱۶ در آلمان زندگی می‌کند سال ۲۰۱۷ در مقاله‌ای در واشنگتن‌پست نوشت: برخی این راهپیمایی او را با «رژه نمک» ۳۸۵ کیلومتری گاندی در ۱۹۳۰ مقایسه می‌کنند که در اعتراض به سلطه بریتانیا بر نمک هند برگزار شد. راهپیمایی گاندی به بازداشت کوتاه‌‌مدت ۶۰ هزار شرکت‌کننده منجر شد که در نهایت همه آنها آزاد شدند. اما در ترکیه ۲۰۰ هزار تن زندانی داریم و همه ۳۷۲ زندان این کشور تکمیل ظرفیت هستند.
برگ‌های برنده کمال قلیچداراوغلو
پایگاه خبری ایندین اکسپرس در بخشی از گزارش خود برای معرفی کمال قلیچداراوغلو به برگ‌های برنده این چهره سیاسی در برابر اردوغان اشاره می‌کند و در همین باره می‌نویسد: «او (کمال قلیچداراوغلو) علاوه بر حزب خود، از حمایت پنج اپوزیسیون اصلی ترکیه هم برخوردار است. در ششم مارس این شش حزب بالاخره توافق کردند که وی را به عنوان نماینده ائتلاف میز شش نفره در برابر اردوغان انتخاب کنند.»
مرال آکشنر، رهبر حزب «خوب» که در این ائتلاف حضور دارد، ابتدا با قلیچداراوغلو مخالف بود و سعی داشت اکرم امام‌اوغلو و منصور یاواش، شهردار‌های استانبول و آنکارا را نماینده اپوزیسیون کند. اما در نهایت به این رضایت داد که در صورت پیروزی قلیچداراوغلو، امام‌اوغلو و یاواش معاونان او باشند. حزب «خوب» یکی از مهره‌‌های قدرتمند اپوزیسیون است و تحلیلگران بر این باورند که این سه بازیگر (قلیچداراوغلو، امام‌اوغلو و یاواش) نماینده سه دیدگاه و پایگاه حمایت مردمی متفاوت هستند و در نتیجه، اگر یاواش و امام‌اوغلو در دولت حضور داشته باشند، آکشنر موضع قدرتمندتری در ائتلاف با آنان خواهد داشت.
قلیچداراوغلو پس از اعلام نامزدی خود گفت: «ما ترکیه را با رایزنی و ازخودگذشتگی رهبری خواهیم کرد. ما در کنار هم حاکمیت اخلاق و عدالت را برپا می‌کنیم.» تحلیلگران بر این باورند که شرایط اقتصادی بد ترکیه که شاهد کاهش شدید ارزش لیر بوده و وضعیت ناخوشایند رسیدگی به زلزله اخیر که آمار کشته‌هایش به ۵۰ هزار تن نزدیک شده، می‌توانند قلیچداراوغلو را در این انتخابات یاری دهند.
رویترز هم در مقاله‌ای نوشت که مخالفان قلیچداراوغلو می‌گویند که او توانایی اردوغان در به حرکت درآوردن مردم و جذب مخاطبان را ندارد و چشم‌انداز شفافی هم از دوران پسا اردوغان ارائه نکرده، اما حامیانش تأکید دارند که او یک بوروکرات اخلاق‌مدار و مردی صادق است.