یک هفته بعد از ارائه طرح صلح پکن، موافقان و مخالفان آن به صف‌آرایی‌ها ادامه دادند
حرکت چینی برای صلح در شرق اروپا
زهره صفاری
خبرنگار
نخست‌وزیر مجارستان در نخستین نشست بهاره پارلمان کشورش، بر لزوم آتش‌بس و آغاز مذاکرات صلح در شرق اروپا تأکید و با هشدار یک جنگ تمام‌عیار قریب‌الوقوع برای قاره سبز، از طرح صلح پیشنهادی چین برای حل بحران اوکراین حمایت کرد. حمایت ویکتور اوربان از طرح صلح چین در حالی است که روسیه، اوکراین، امریکا و اروپا واکنش های متفاوتی نسبت به آن داشته اند.
به گزارش پولیتیکو، ویکتور اوربان برخلاف نظر همتایان غربی خود، در سخنرانی پرطمطراقی در جمع نمایندگان کشورش از طرح صلح چشم‌بادامی‌ها حمایت کرد و با مهم خواندن آن در برهه فعلی گفت: «ما به آتش‌بس نیاز داریم. مذاکرات صلح باید آغاز شود و مجارستان در تمام نشست‌های بین‌المللی این خواسته را اعلام می‌کند. ما شاهدیم که اکثر کشور از طرح صلح حمایت کرده‌اند و مجارستان جدا از اکثریت جهان نیست. بنابراین ما با مهم خواندن طرح پکن از آن حمایت می‌کنیم.»
وی که در میانه‌های صحبتش با عبارات تندی از سوی نمایندگان اپوزیسیون مورد انتقاد شدید قرار گرفت، دلایل خود از این حمایت را این‌گونه مطرح کرد: «دولت نگران تلاش‌های اتحادیه اروپا برای تجهیز تسلیحاتی اوکراین با تانک و جنگنده‌ها است؛ اتفاقی که اروپا را گام به گام به سمت جنگ سوق می‌دهد. اگر شرایط به همین ترتیب پیش برود، چه کسی قرار است سرباز به اوکراین بفرستد. آنها می‌خواهند ما را به سوی جنگ بکشانند اما ما تسلیم تحریک‌های‌شان نخواهیم شد.»
اوربان که یکی از مخالفان سیاست تحریم‌های ضدروسی اتحادیه اروپا بویژه در حوزه انرژی بود، به سیاست‌های اتحادیه اروپا نیز تاخت و با اشاره به اینکه مجارستان سال گذشته حدود 10 میلیارد یورو برای منابع انرژی هزینه کرده است، خاطرنشان کرد: «بروکسل پول‌هایش را از جیب ما درمی‌آورد!»
اما و اگر غرب بر طرح چین
پکن طرح صلح خود را برای حل بحران شرق اروپا، کمی بعد از آن رونمایی کرد که آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا به چشم‌بادامی‌ها درباره ارسال هرگونه کمک تسلیحاتی به روسیه اخطار داد. نماینده چین چند روز بعد راهی مسکو شد و پس از آن نیز در نشست سازمان ملل به قطعنامه‌ای که با محکومیت مسکو، این کشور را ملزم به خروج فوری نیروهایش از اوکراین می‌کرد، رأی ممتنع داد.
این طرح 12 بندی صلح از سوی چین که امریکا و هم‌پیمانانش را نسبت به نقش‌آفرینی این کشور به عنوان میانجی حل بحران اوکراین نگران کرده و مخالفت‌های پراکنده آنها را برانگیخته است، شامل بندهایی است که هیچ یک از طرفین این بحران به آسانی حاضر به رد کردن آن نشده‌اند.
بر اساس سندی که در سایت وزارت خارجه چین منتشر شده است، این طرح 12 بندی شامل احترام به قلمروی حاکمیتی همه کشورها، پرهیز از تقویت ذهنیت بروز جنگ سرد، پایان خشونت، تداوم مذاکرات صلح، حل بحران حقوق‌بشری، حمایت از حقوق شهروندان و اسرا، ایجاد امنیت تأسیسات هسته‌ای، کاهش تهدید استراتژیک، تسهیل صادرات گندم، توقف تحریم‌های یکسویه، ایجاد ثبات در زنجیره‌های صنعتی و تأمین و تقویت روند بازسازی پس از جنگ می‌شود که تحقق هر یک از آنها می‌تواند امنیت در منطقه را بالا ببرد.
گرچه تمامی بندهای این طرح کلی بوده و هیچ محدودیت خاصی نیز برای کشورها قائل نشده است اما غربی‌ها فقدان بند عقب‌نشینی نیروهای روسی را از جمله نواقص این طرح می‌دانند و آن را دستاویزی برای انتقادات خود از چین کرده‌اند.
این در حالی است که به نوشته سایت بینگامتون، کمی بعد از انتشار این سند، شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین موضع بی‌طرفی کشورش در منازعه اوکراین را اعلام کرد.
احتیاط روسیه و اوکراین
در همین حال روسیه و اوکراین نسبت به این طرح صلح احتیاط پیشه کرده‌اند. ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین در برابر طرح صلح چین مقاومتی نداشت اما با توجه به مواضع هم‌پیمانان غربی‌اش، در کمال احتیاط با عباراتی مانند تحسین تلاش پکن برای پایان جنگ، چراغ سبز به آن نشان داد؛ موضعی که به باور کارشناسان نه تنها از یکسو جلب رضایت شرکایش بود بلکه نشان داد، او درصدد است باب مذاکره با چینی‌ها را برای کشورش باز نگه دارد و از نزدیک شدن بیشتر این کشور به روسیه خودداری کند.
در همین حال به نوشته تاس، پاسخ کرملین نیز به این طرح منفی نبود اما همچنان بررسی دقیق آن را پیش از هر گونه جریان عملیاتی صلح، ضروری می‌داند. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین به خبرنگاران گفت: «ما بار دیگر این اقدام را تحسین می‌کنیم اما در برهه فعلی، شرایط ورود به روند صلح را مهیا نمی‌بینیم. عملیات ویژه نظامی ادامه دارد و ما همچنان به سمت تحقق اهداف تعیین شده پیش می‌رویم.»
وی خاطرنشان کرد: «کرملین توجه ویژه‌ای به طرح صلح چین در اوکراین دارد اما جزئیات آن باید به صورت ویژه مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. بدون شک هرگونه تلاشی برای پایان درگیری و آغاز صلح، شایسته توجه و تقدیر است و ما توجه ویژه‌ای به برنامه صلح دوستان چینی‌مان داریم.»
پسکوف برای روشن شدن موضوع افزود: «اگر بخواهم موضع روسیه را روشن‌تر کنم، باید بگویم که تحلیل این طرح به معنای آن است که باید منافع بسیاری در این میان مورد توجه قرار گیرد و این فرایندی بسیار دشوار است.»
تهدید شیمیایی غرب
بیانیه وزارت دفاع روسیه درباره اقدام امریکا در ارسال مواد شیمیایی ممنوعه به اوکراین، جنجال دیگری را به بحران شرق اروپا افزوده است.
به نوشته خبرگزاری آناتولی، ایگور کریلوف، رئیس بخش پدافند هسته‌ای، بیولوژیکی و شیمیایی روسیه در این باره گفت: «دهم فوریه یک کشتی جنگی امریکایی همزمان با وارد کردن شماری شهروند خارجی، مقادیری مواد شیمیایی را وارد شهر کراماتورسک در شرق اوکراین کرد. این مواد در 16 جعبه فلزی قرار داشت که علائم اختصاری روی آنها و دو خط قرمز دسته‌بندی تسلیحاتی شیمیایی آنها را ثابت می‌کرد.»
به گفته این مقام روسی کشتی دوم حامل مواد شیمیایی 19 فوریه وارد این شهر شده است که در آن مایعات سمی قرار داشت. این در حالی است که ناتو به تازگی از ارسال 55 هزار بسته تجهیزات حفاظتی و ماسک گاز به اوکراین پرده برداشته است.
کریلوف تأکید کرد: «ورود همزمان مواد شیمیایی و تجهیزات حفاظتی به وضوح تلاش‌ها برای ورود جنگ به فضای استفاده از گاز اعصاب
و ... را ثابت می‌کند. این در حالی است که گاز BZ در فهرست جهانی جزو سلاح‌های شیمیایی ممنوعه است که سبب اختلالات روانی، توهم و نقصان حافظه می‌شود.
این گاز که توسط ارتش امریکا نیز در فهرست مواد سمی قرار گرفته است در جنگ ویتنام در وسعت بسیار مورد استفاده قرار گرفت و پس از آن نیز، ارتش امریکا از این گاز در جنگ افغانستان، عراق و سوریه بهره گرفت.
گرچه آنها پیش‌تر اعلام کرده بودند که این مواد سمی را در سال 1990 به طور کامل معدوم کرده‌اند. البته نقض تعهدات منع سلاح‌های شیمیایی پیش‌تر همواره از سوی امریکا صورت می‌گیرد.»
خبر پلاس
شرط روسیه برای امریکا
«غرب باید نگرانی‌های امنیتی روسیه را درک کند، تنها در این صورت ما به عضویت در پیمان نیواستارت بازمی‌گردیم.» دیمیتری پسکوف در جمع خبرنگاران این شرط را برای غربی‌ها و در رأس آنها امریکا گذاشت و افزود: «بدون شک، شرایط باید تغییر کند و غرب به سرکردگی امریکا باید نگرانی‌های امنیتی روسیه یا اینکه چگونه تمامیت آن را بپذیرد، درک کند. به عبارت دیگر باید بگویم امنیت یک کشور نمی‌تواند به بهای امنیت دیگر کشورها تمام شود.
اما آنچه شواهد نشان می‌دهد غرب پس از خروج روسیه از نیواستارت، عزمی برای شنیدن دغدغه‌های روسیه ندارد. صدق این ادعا نیز یک ساعت بعد از خروج ما از این توافق، با بیانیه‌های ناتو و وزارت خارجه امریکا و کاخ سفید ثابت شد. چراکه آنها در این بیانیه‌ها بار دیگر اقدام به محکومیت روسیه کردند.»