طرح صلح چین، شکاف بین اروپا و امریکا بر سر پایان جنگ اوکراین را آشکار کرد
اوکراین بر سر دو راهی جنگ و صلح
لاله مهرزاد
خبرنگار
در حالی که همزمان با ورود جنگ اوکراین به دومین سال خود، بسیاری از سیاستمداران و استراتژیست‌های غربی هشدار داده‌اند، هیچ چشم‌اندازی برای زمان صلح کامل و آینده‌ای خوشایند برای اوکراین نمی‌بینند، اندکی بعد از طرح صلح چین برای پایان این جنگ، سران سه عضو اصلی اتحادیه اروپا شامل فرانسه، آلمان و انگلیس پیمانی دفاعی در حمایت از اوکراین امضا اما در عین حال تأکید کردند، ولودیمیر زلنسکی باید به فکر روش‌های دیپلماتیک برای خروج از این جنگ باشد و به طرح‌های صلحی که ارائه می‌شود، توجه داشته باشد. این در حالی است که شواهد و همچنین انتقادهای جو بایدن از طرح صلح چین نشان می‌دهد، امریکا تمایلی به صلح در اوکراین ندارد.
بنا بر گزارشی که روز گذشته وال استریت ژورنال منتشر کرد، هیچ‌کدام از کشورهای اصلی عضو اتحادیه اروپا اطمینانی به توانایی‌های اوکراین ندارند و با توجه به دستاوردهایی که این کشور در سال نخست جنگ داشته است، معتقدند، هیچ بعید نیست در سال دوم جنگ مقابل روسیه مجبور به عقب‌نشینی شده و زمین‌های خود را بیش از پیش از دست بدهد. آنها همچنین احتمال می‌دهند با به سر رسیدن فصل سرما و آمدن بهار، ارتش روسیه در تدارک حمله‌ای جدید به اوکراین باشد و این‌بار با تمام توان و برای یکسره کردن سرنوشت جنگ وارد عمل شود.
آنها این باور را دارند که پوتین همچنان در پی تسخیر پایتخت اوکراین و سرنگون کردن دولت آن است.از همین‌رو نیز ریشی سوناک، نخست‌وزیر انگلیس هفته گذشته طرحی را ارائه کرد که بر مبنای آن به اوکراین تسلیحات پیشرفته بیشتری داده می‌شد و سران دو کشور آلمان و فرانسه نیز از حمایت مجدد خود از اوکراین خبر دادند و با تلاش‌های خود در گروه هفت، باعث شدند جمعه شب پیمان دفاعی از اوکراین در این گروه به امضا برسد. با این حال هدف آنها از ارسال این کمک‌ها و حمایت‌ها نسبت به ماه‌های نخست جنگ تغییر کرده است. فرانسه و آلمان تأکید دارند که این اقدامات باید در جهت روحیه دادن به اوکراین برای آغاز مذاکرات صلح با روسیه باشد. در همین ارتباط نیز برخی گزارش‌ها از محافل رؤسای جمهوری این کشورها حاکی است، امانوئل مکرون در مذاکراتی که در دیدار اخیر خود با ولودیمیر زلسنکی داشته، به وی گفته است رهبر جنگی بسیار خوبی است اما باید یک سیاستمدار کامل هم باشد و خود را برای گرفتن تصمیم‌های دشوار آماده کند و از جمله متوجه اهمیت مذاکرات صلح با روسیه باشد. منابع نزدیک به الیزه گفته‌اند، مکرون در توضیح اهمیت مذاکرات صلح اشاره کرده است که فرانسه و آلمان در جنگ جهانی دشمن هم بودند اما در نهایت پای میز مذاکره نشستند.
اصرار امریکا بر تداوم جنگ
این سخنان در محافل اروپایی در شرایطی رد و بدل می‌شود که جو بایدن در سفر اخیری که به بهانه سالگرد جنگ اوکراین به این کشور و لهستان داشت، در سخنرانی‌های خود در این دو کشور از اروپایی‌ها خواست متحد باشند و مقابل روسیه ایستادگی کنند. واشنگتن خواهان آن است که اروپا، اوکراین را طوری مسلح کند که تاب هرگونه حمله روسیه را داشته باشد. درخواستی که هیچ‌کدام از سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس به آن پاسخی ندادند، زیرا به نظر می‌رسد، اروپایی‌ها در حال بررسی طرح 12 بندی چین برای مذاکرات صلح روسیه و اوکراین هستند. طرح صلحی که گزارش‌ها نشان می‌دهد بر احترام دو طرف به حقوق یکدیگر بنا شده و ضمن تأکید بر پایان یافتن تحریم‌ها علیه روسیه خواستار رعایت تمامیت ارضی دو کشور شده است. اما برخلاف اروپا که منافع خود را گره خورده به صلح می‌بیند و نمی‌خواهد بیشتر از این هزینه جنگی کند که مشخص نیست کی به پایان می‌رسد و چگونه، امریکا منافع خود را در جنگ می‌بیند و از همین‌رو هم مخالفت صریح خود را با طرح صلح چین اعلام کرده است. به نوشته پولیتیکو، جو بایدن در واکنش به طرح صلح پکن، مدعی شد، این طرح فقط جانب روسیه را نگه داشته است و صلح واقعی را در منطقه بنا نمی‌کند. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا هم هرچند اذعان داشته که چین با این طرح، خود را حامی صلح در جهان نشان داده است، اما مدعی است، در 12 بند اعلام شده از سوی پکن، حق حاکمیت اوکراین لحاظ و روسیه به عنوان نیروی مهاجم معرفی نشده است.
اهداف چین از صلح
امریکا در حالی این اتهامات را متوجه چین کرده است که تحلیلگران معتقدند، چین اهداف بسیار بلندتری را دنبال می‌کند و در رأس آنها می‌خواهد خود را ضامن صلح جهانی معرفی کند. یعنی درست نقطه مقابل نگاهی که نسبت به امریکا بویژه اخیراً و در ارتباط با جنگ اوکراین در جهان وجود دارد. در همین حال الکساندر کورولف، کارشناس روابط چین و روسیه در دانشگاه نیو ساوت ولز نیز در گفت‌و‌گویی با بی‌بی‌سی گفته است: «چین هدف دیگری را هم دنبال می‌کند. در واقع این طرح صلح پیامی به امریکا است و اینکه اگر روابط ما بیش از حد تخریب شود، کسی هست که چین به سراغ آن رود و اتحادی علیه امریکا با آن تشکیل دهد.»
سرگردانی زلنسکی
در میانه اختلاف نظر اروپا و امریکا برای پایان دادن به جنگ و مذاکرات صلح، ولودیمیر زلسنکی نیز سرگردان به نظر می‌رسد. به گزارش سایت شبکه خبری بی‌بی‌سی، او که در ابتدای خبر طرح صلح چین، با توجه به تأکید امریکا بر اینکه پکن قصد دارد سلاح به روسیه دهد، روی خوشی به این طرح نشان نداده بود، پس از اندکی اعلام کرد، خواهان دیدار با رئیس جمهور چین است تا بتواند با او درباره این طرح مذاکره کند. او گفت: «می‌خواهم مطمئن شوم، چین به روسیه سلاح نخواهد داد.» تا ظهر دیروز دفتر ریاست جمهوری چین واکنشی به این درخواست نشان نداده بود. روسیه، دیگر سوی جنگ اوکراین نیز که با وجود پیشروی‌هایی که در جنگ داشته است، متحمل خسارات بسیاری شده است و در کنار از دست دادن بیش از 100 هزار نیروی رزمی خود و همچنین تخریب ابزار و ادوات نظامی ارتش این کشور از جنگنده گرفته تا تانک و نفربر و ناو، به‌لحاظ اقتصادی هم خود را در محاصره تحریم‌های روزافزون غرب می‌بیند، به طرح صلح پکن که شریک دیرین آن است، روی خوش نشان داده است.
بـــرش
شک اروپا به توانایی اوکراین
یک مقام ارشد فرانسوی گفته است: «غرب مدام تکرار می‌کند که روسیه نباید برنده جنگ باشد. اما اگر جنگ ادامه پیدا کند، خسارات اوکراین بیش از حد انتظار خواهد بود و در مقابل حتی قادر به پس گرفتن کریمه نخواهد بود.» تردید اروپایی‌ها به توان اوکراین در مقابله با روسیه را می‌توان در سخنان امانوئل مکرون در اواخر هفته پیش مشاهده کرد که به همتاهای خود در کنفرانس امنیتی مونیخ گفته بود، مهم‌ترین سؤال این است که آیا کی‌یف واقعاً توانایی دستیابی به اهداف خود مقابل روسیه را دارد یا خیر. او همچنین تأکید کرده بود که در پایان این جنگ هیچ‌کدام از طرفین پیروز واقعی نخواهند بود.