گزارش «ایران» از افزایش مخاطبان سینما در بهمن‌ماه و شرایط ویژه همزمانی اکران نوروز و رمضان
هفت‌سین سینما از افطار تا سحر
نیلوفر ساسانی
روزنامه نگار
هر سال با بسته شدن پرونده جشنواره فیلم فجر بازار گمانه‌زنی‌ها درباره ترکیب اکران نوروزی گرم می‌شود و برخی از فیلمسازان حاضر در جشنواره از تلاش‌ها برای قرار گرفتن در اکران نوروز می‌گویند و بخشی هم منتظر فرصت طلایی دیگری همچون اکران عید فطر و... می‌مانند. اگر چه سینمای ایران به خاطر کرونا چند سالی است اکران نوروزی متفاوتی را تجربه کرده و امسال در پیامد ناآرامی‌ها روزهای سختی را در گیشه پشت‌سر گذاشته است اما با افزایش آمار مخاطبان سینما در چند هفته اخیر به نظر می‌رسد اعتماد و امید در مسیر بازگشت به گیشه است و می‌توان با توقع بیشتری منتظر روزهای روشن بهاری ماند. بررسی آمار ثبت شده در سامانه سمفا نشان می‌دهد در بهمن‌ماه امسال نسبت به ماه گذشته، فروش سینماها رشد حدود 10 میلیاردی را تجربه کرده است. مجموع فروش سینماها در حالی در یک ماه اخیر به 37 میلیارد و 477 میلیون تومان رسیده است که در دی‌ماه گذشته سینماها فروش 26 میلیارد و 800 میلیون تومانی را تجربه کردند. بر اساس این آمار، تعداد مخاطبان سینما افزایش معناداری داشته است و در بهمن‌ماه امسال یک میلیارد و 240 میلیون نفر مخاطب به سینماها آمده‌اند. این در حالی است که در مدت زمان مشابه در دی‌ماه با وجود بازگشت آرامش به کشور، تعداد مخاطبان در نهایت به 884 هزار نفر رسید.
خبردار شدن مخاطب و تأثیر معنادار تبلیغ دهان به دهان
حبیب اسماعیلی، تهیه‌کننده و سینمادار با اشاره به اینکه سینماهای کشور در جمعه گذشته (28 بهمن‌ماه) با فروش 2 میلیارد و 647 میلیون یکی از روزهای پرمخاطب را تجربه کرده است، به «ایران» می‌گوید:«هر وقت فیلم خوب برای اکران عرضه شود مردم استقبال می‌کنند. نمایش فیلم‌های «بخارست»، «ملاقات خصوصی»، «چپ،راست» و... بالاخره تأثیرش را در گیشه نشان داد. با اینکه از زمان آغاز نمایش این فیلم‌ها، صدا‌وسیما هیچ‌گونه حمایت تبلیغاتی از آنها نداشت، مخاطبان سینما خودشان تبلیغ‌کننده فیلم شدند و با تبلیغ دهان به دهان، مردم خبردار شدند که فیلم‌هایی با قابلیت بالای جذب مخاطب در حال اکران است.»
سینماهای کشور در حالی بهمن‌ماه امسال با رشد مخاطب روبه‌رو شده است که هر سال در همین ایام، اکران فیلم‌های روی پرده زیر سایه جشنواره فیلم فجر قرار می‌گرفت و فروش فیلم‌ها روند نزولی را تجربه می‌کرد. اسماعیلی درباره شکسته شدن این قاعده و تجربه استقبال مخاطبان در بهمن‌ماه امسال ادامه می‌دهد:«در سال‌های گذشته مخاطب جذب سینمای جشنواره می‌شد و فروش فیلم‌های روی پرده افت می‌کرد اما خوشبختانه امسال این افت را نداشتیم و فیلم‌های حاضر در چرخه اکران استقبال خوبی را تجربه کردند.»
فیلم‌های پرفروش، در نوروز هم میزبان مخاطبان هستند
بیش از یک هفته از پایان جشنواره چهل‌ویکم فیلم فجر گذشته است و طبق روال هر سال کم‌کم برنامه‌ریزی‌ها برای اکران نوروز آغاز می‌شود. صاحبان برخی از فیلم‌های حاضر در جشنواره در حال بررسی شرایط جهت ثبت تقاضای اکران در نوروز هستند، اگر چه هنوز هیچ فیلمی برای اکران نوروزی متقاضی نشده است و باید ابتدا قرارداد فیلم‌ها با پخش‌کننده‌ها نهایی شود. این عضو شورای صنفی نمایش در این باره توضیح می‌دهد: «فارغ از یکی دو سال اخیر که سینماها با بحران کرونا مواجه شدند، ایام نوروز همیشه جزو فرصت‌های طلایی اکران بوده است و هر ساله رقابت جدی بین صاحبان فیلم‌ها برای قرار گرفتن در فهرست اکران نوروزی ایجاد می‌شود. با این حال لازم است تنوع ژانر و مضمون در ترکیب اکران و پیشنهادی برای تمام سلایق لحاظ شود.»
آن‌طور که اسماعیلی می‌گوید فیلم‌های پرفروش روی پرده در عید امسال هم میزبان مخاطبان هستند و بر این اساس پیش‌بینی می‌شود بیش از 3 تا 4 فیلم تازه، در ترکیب اکران نوروز قرار نگیرد: «به صاحبان فیلم‌هایی که در این مدت اکران داشته‌اند این قول را داده‌ایم که اگر در جذب مخاطب موفق و فروش مناسبی داشته باشند، می‌توانند در عید هم نمایش فیلم خود را ادامه دهند. قرار نیست به خاطر التزام به تعداد سرگروه‌های سینمایی (8 سرگروه) فیلم‌هایی که فروش خوبی دارند از پرده پایین کشیده شوند. اگر سیر صعودی فیلم‌ها حفظ شود، به جای 8 گروه احتمالاً 3 یا 4 فیلم جدید برای نوروز به چرخه نمایش اضافه شود تا اکران شلوغی نداشته باشیم و تمام فیلم‌ها سانس مناسب برای نمایش داشته باشند. البته هنوز تصمیم قطعی اتخاذ نشده است و ظرف دو هفته آینده تصمیمات درباره شیوه اکران نوروز نهایی خواهد شد.»
تعطیلات نوروز و رونق اکران افطار تا سحر
اما نوروز امسال به خاطر تلاقی با ماه مبارک رمضان شرایط متفاوتی را تجربه می‌کند و این همزمانی نیازمند ترکیب ویژه‌تری برای نمایش است. این تهیه‌کننده و سینمادار در این‌باره توضیح می‌دهد: «طبق تجربه اکران ماه رمضان می‌توان به طرح اکران افطار تا سحر هم فکر کرد بویژه اینکه اجرای این طرح مناسب با ایام تعطیلات نوروز هم هست و می‌تواند در جذب مخاطب مؤثرتر باشد.»
حبیب اسماعیلی همچنین در مورد پیش‌بینی‌اش از زمان آغاز اکران نوروز 1402 پاسخ می‌دهد: «آغاز اکران نوروز همیشه متغیر است و نمی‌توان به صورت دقیق پیش‌بینی کرد که امسال اکران فیلم‌های نوروز از چه تاریخی شروع می‌شود. هنوز آیین‌نامه‌ای درباره اکران نوروز اعلام نشده است و پس از رایزنی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و شورای صنفی نمایش، درباره اکران و شرایط آن تصمیم‌گیری خواهد شد. در صورتی که پخش‌کننده مشخص و قرارداد امضا شود، احتمالاً از نیمه دوم اسفند اکران فیلم‌های نوروز آغاز شود.»با استقبال مخاطبان از فیلم‌های روی پرده انتظار می‌رود صاحبان فیلم‌های پشت خط اکران با اعتماد و اطمینان‌خاطر بیشتری برای اکران نوروز متقاضی شوند. این تهیه‌کننده و سینمادار می‌گوید: «وقتی شرایط سینما خوب نباشد هیچ فیلمسازی جرأت نمی‌کند فیلمش را اکران کند. هر زمان هم شرایط اکران خوب باشد صاحبان فیلم‌ها برای اکران صف بسته‌اند. با وجود این باید شرایط را سنجید که اکران همزمان فیلم‌های پرفروش باعث قربانی شدن برخی آثار نشود.»