به بهانه حضور علی نصیریان در «هفت بهار نارنج»
بـزرگ و بی‌تکرار
مازیار معاونی
منتقد سینما
بازیگر بزرگ سینما، تلویزیون و تئاتر ایران در آستانه ۹۰ سالگی همچنان به بازنشستگی و دوری همیشگی از روی پرده نقره‌ای و قاب شیشه‌ای پاسخ منفی داده است. علی نصیریان با پنجاه و اندی سال سابقه حضور در آثار سینمایی و تلویزیونی خاطرات نمایشی فراموش نشدنی متعددی را برای مخاطبان آثار نمایشی به یادگار گذاشته است. خاطراتی به پهنای چند نسل که نه از دوربین سینما و تلویزیون بلکه از صحنه تئاتر و تجربه نفس به نفس با تماشاگر آغاز شده و استمرار پیدا کرده‌اند. تجارب ارزنده‌ای همچون حضور در نمایش‌های خیمه شب بازی، تخت حوضی، نقالی و معرکه‌گیری که سال‌های جوانی نصیریان را به خود اختصاص دادند از او یک بازیگر بزرگ و توانمند ساختند که علاوه بر غریزه ذاتی بازیگری مهارت‌های قابل توجه فراوانی دارد.علی نصیریان در دورترین خاطرات تصویری که برایمان ساخته با موج سینمای ایران و فیلم «گاو» به کارگردانی داریوش مهرجویی به یاد آورده می‌شود که نقش مش اسلام را به زیبایی روی پرده سینما جان بخشید.
آقای هالو دیگر نقش به یادماندنی این بازیگر تکرار نشدنی است که باز هم در همکاری با مهرجویی خلق شده است هر چند دایره نقش‌های خاطره‌انگیز او در دهه پنجاه خورشیدی به این فیلم ختم نمی‌شود و نام و بازی این بازیگر در شناسنامه آثار قابل اعتنای دیگری نظیر «دایره مینا»، «پستچی» و «مدرسه‌ای که می‌رفتیم» هر سه از ساخته‌های داریوش مهرجویی و «مهر گیاه» و «سرایدار» به ترتیب به کارگردانی زنده یادان فریدون گله و خسرو هریتاش هم به چشم می‌خورد. اهمیت اشاره به حضور نصیریان در اینجاست که این بازیگر توانا در بسیاری از آثار سینمای هنری که تعدادشان در برابر سینمای فیلمفارسی آن دوران به شدت محدود و متأثر از همین محدودیت دایره نقش‌های این سینما هم محدود و کم تعداد بوده کارنامه‌ای این چنین پربار داشته است.
نصیریان از عدم پیشامد فرصتی برای همکاری با حمید سمندریان و بهرام بیضایی به‌عنوان دو حسرت بزرگ زندگی هنری خود یاد کرده که با توجه به درگذشت زنده نام سمندریان و کهولت و مهاجرت بیضایی احتمالاً این دو آرزو همچنان در قالب حسرت برای نصیریان باقی خواهند ماند.
علی نصیریان به‌عنوان آخرین قله در قید حیات از میان پنج قله فراموش نشدنی بازیگری سینما، تلویزیون و تئاتر ایران (مشتمل بر زنده‌یادان جمشید مشایخی، عزت‌الله انتظامی، داوود رشیدی و محمد علی کشاورز) در سینمای پس از انقلاب و مدیوم تلویزیون نیز نقش‌های خاطره‌انگیزی آفریده است.
مظفرالدین شاهِ فیلم «کمال‌الملک»، فرحانِ «ناخدا خورشید»، میرزا نوروز «کفش‌های میرزا نوروز» و دایی غفورِ «بوی پیراهن یوسف» از برجسته‌ترین این نقش‌ها هستند.
در قاب تلویزیون دو نقش قاضی شارح و ابوالفتح صحاف به ترتیب در دو سریال تلویزیونی «سربداران» و «هزاردستان» از آن نقش آفرینی‌های درخشان کارنامه نزدیک به هفتاد ساله بازیگری او هستند که تصورشان با بازی کسی بجز نصیریان بسیار دشوار است.بزرگ آقا در سریال دیدنی «شهرزاد» (شبکه نمایش خانگی) ازجمله آخرین نقش‌هایی بود که بر بزرگی این هنرمند بی‌تکرار بار دیگر صحه گذاشت.
