فاطمه ترکاشوند
روزنامه‌نگار
مدتی است باکس پخش تلویزیون از سریال‌های طنز خالی شده است. بسیاری از ناظران دلسوز صدا و سیما ظرف یک سال اخیر نسبت به نقش مهم این سریال‌ها در ثبات بخشیدن به ارتباط میان تلویزیون و مخاطب هشدار داده بودند. حالا اما برای پر کردن این جای خالی، تلاش‌هایی صورت گرفته که آخرین آنها، سریال «چشم‌بندی» در شبکه سوم سیماست. اما معلوم نیست که این سریال تا چه اندازه برای جلب مخاطب با باکس طنز تلویزیونی توفیق داشته است.
شاهد احمدلو که مخاطبان بیشتر چهره او را به عنوان بازیگر به خاطر می‌آورند، کارگردانی این مجموعه را برعهده داشته است. او درباره استقبال از «چشم‌بندی» در گفت‌وگو با «ایران» می‌گوید: «با بازخوردهایی که از دور و نزدیک دریافت کرده‌ام، به نظر می‌رسد خوشبختانه مخاطبان با سریال ارتباط برقرار کرده‌اند و فکر می‌کنم رفته رفته این ارتباط و احساس خوب بیشتر می‌شود چرا که انرژی آنها به صورت مستمر به ما منتقل می‌شود.»اما این روزها دیگر ضرورت افزایش توان صدا و سیما در برنامه‌های نمایشی خصوصاً طنز بر کسی پوشیده نیست. با این همه به نظر می‌رسد آزمون و خطاهای تلویزیون برای پیدا کردن تولیدکنندگانی که بتوانند پاسخگوی نیاز مخاطب باشند، هنوز به نقطه مطلوب نرسیده است. احمدلو درباره این ضرورت و نقش سریالش در جبران این ضعف تلویزیون ادامه می‌دهد: «با توجه به شرایط روحی که پشت سر گذاشتیم و بر جامعه حاکم شد، قصدمان این بود که با ساخت این مجموعه، روحیه بهتری را به مخاطبان تزریق کنیم و حداقل بتوانیم با نشاندن یک لبخند در همان 30 دقیقه‌ای که فیلم از تلویزیون پخش می‌شود، مردم را برای عبور از دست‌اندازهای فکری و مالی کمک کنیم.»
او همچنین با اشاره به میزان موفقیت سریالش در این مسأله عبور دادن جامعه از فضای پرتنش اجتماعی اخیر اضافه می‌کند: «فکر می‌کنم به این هدف‌مان رسیدیم. با توجه به اینکه مدت‌ها بود طنز در تلویزیون گم شده بود، فکر می‌کنم این سریال می‌تواند اتفاقی را رقم بزند.»
بازیگران طنز از جمله چهره‌های شناخته‌شده و محبوب در میان عموم مخاطبان هستند که حضورشان می‌تواند موفقیت یک سریال طنز را تاحدودی تضمین کند. «چشم‌بندی» هم تلاش کرده از چهره‌هایی مانند سروش جمشیدی، حمید لولایی، مرجانه دلدار گلچین، سیاوش مفیدی و شهین تسلیمی را در داستان استفاده کند. احمدلو درباره این که چه تعداد از بازیگرانی که نقش‌ها برای آن‌ها نوشته شده بود نهایتاً با سریال همراهی کردند، توضیح می‌دهد: «با تعامل خوبی که میان ما و گروه نویسندگی به سرپرستی دوست عزیزم امیر ابیلی و تهیه‌کننده محترم کار آقای سلیم صناعی وجود داشت، روحیه خوبی در تولید مجموعه حاکم بود و به همین خاطر 90درصد آنچه که از ابتدا در ذهن داشتیم محقق شد و همین گروه بازیگرانی هستند که الان در فیلم حضور دارند.» او درباره چهره‌های کمتر دیده‌ شده در فضای طنز و بازیگران جدید این سریال هم اضافه می‌کند: «در کنار بازیگرانی که از چهره‌های امتحان‌پس‌داده در آثار کمدی هستند تلاش کردیم از چهره‌های کمتر دیده ‌شده یا حتی بازیگرانی که اولین بار دارند با این مجموعه در تلویزیون دیده می‌شوند، استفاده کنیم. به علت نزدیکی افکار و سلایق گروه، 90درصد بازیگرانی که مدنظر داشتیم خوشبختانه با مجموعه همراه شدند.»
با این حال اگر داستان پرقدرت و کارگردانی قابل قبولی وجود نداشته باشد، تنها حضور بازیگران شناخته‌‌شده هم نمی‌تواند ضامن موفیقت یک سریال باشد. به نظر می‌رسد موقعیت‌های کم‌جان داستانی و ریتم کند «چشم‌بندی» باعث شده، کشش و رمق لازم برای جذب مخاطب را از سریال گرفته باشد. احمدلو ضمن رد این انتقاد می‌گوید: «من اعتقاد ندارم که ریتم داستان کند است به این خاطر که می‌دانم چه مجموعه‌ای نوشته شده و در هر صورت یک سریال طنز تلویزیونی 60 قسمتی، جغرافیا و گرافیک خودش را دارد و ما هم داریم به آرامی و با حفظ احترام به مخاطب چه از لحاظ ساختار و محتوا مسیرمان را جلو می‌بریم.»با این همه، جبران ضعف‌ها می‌تواند احتمال تماشایی شدن سریال را بالا ببرد. کارگردان «چشم‌بندی» درباره تلاش گروه تولید برای جبران ضعف‌ها تأکید می‌کند: «این اتفاق خواهد افتاد. مجموعه‌ای که قرار است در 50 یا 60 قسمت پخش شود قاعدتاً مقدمه‌ای دارد که در آن شخصیت‌پردازی، آغاز داستان و شروع «یکی بود یکی نبود» وجود دارد و تا این روند به بلوغ برسد طبیعتاً مقداری زمان لازم است. از جایی که شاید این مجموعه با تم کمدی کارآگاهی کمتر در مدیوم تلویزیون تجربه شده است، احتیاج به زمان دارد تا جای خود را به عنوان یک تجربه کمتر دیده‌شده باز کند.»
این کارگردان معتقد است که هر اثری نقاط ضعف و قوتی دارد که باید درصدد جبران و تقویت آن‌ها برآمد و درباره تلاش تولیدکنندگان این سریال برای این مهم و تأثیر روزپخش بودن سریال در جبران ضعف‌ها هم اضافه می‌کند: «نگاه من باز است و می‌دانم که هر اثری نقاط ضعف و قوت خودش را دارد و اثر ما هم از آن مستثنی نیست. همان طور که نقاط قوت زیادی دارد می‌تواند نقاط ضعفی هم داشته باشد که با توجه به روزپخش بودن سریال سعی می‌کنیم اتفاقاً بهتری را در آینده رقم بزنیم. اما پس از همین قسمت‌های ابتدایی موج بازخوردهای مثبت داشته‌ایم.»با تمام این‌ها به نظر می‌رسد تلویزیون بیش از این و با سرعتی چندین برابر سرعت موجود به تولید سریال‌های طنز نیازمند است. فعلاً مشخص نیست که فاز آزمون و خطای مدیران جدید برای پیدا کردن ظرفیت های نو در تولید طنز به کجا خواهد انجامید اما امید است که این مسیر به سمت منافع عمومی و پسند مخاطبان ختم شود.