مهسا قوی قلب
خبرنگار

یکی از اهرم‌هایی که در ابتدای زندگی مشترک به زوج‌های جوان در فراهم آوردن نیازهای اولیه کمک می‌‌کند، وام ازدواج است. بنابر آمارهای ارائه شده از سوی وزارت ورزش و جوانان، در سال جاری پرداخت وام ازدواج به نسبت سال گذشته 35 درصد رشد داشته است و 743 هزار نفر تاکنون موفق به دریافت وام ازدواج شدند. همچنین براساس آمار بانک مرکزی تاکنون 102 هزار میلیارد تومان پرداخت شده است. خوشبختانه در بودجه سال 1402 وام ازدواج افزایش قابل توجهی داشته، ولی این  بودجه  هنوز نهایی نشده است. حالا با توجه به نرخ تورم در کشور و گرانی کالاهایی که برای شروع زندگی مشترک فراهم کردن آنها اجتناب ناپذیر است، معاونت جوانان برای افزایش وام ازدواج در سال آینده نیز به دنبال این است،  طرحی را به هیأت دولت در راستای افزایش معقول وام ازدواج ارائه دهد تا افرادی که می‌خواهند ازدواج کنند با تکیه بر این وام،  برای شروع زندگی مشترک مساعدت شوند.
 هرچند آنچه که نباید نادیده گرفته شود این است که وام ازدواج می‌‌تواند تنها گوشه‌ای از مشکلات اقتصادی جوانان را حل کند، برای رسیدن به هدف غایی که همانا بالا رفتن نرخ ازدواج است، باید تمامی مؤلفه‌های مورد نیاز را برای جوانان فراهم کرد. داشتن شغل و درآمد مکفی و تهیه مسکن همچنین در کنار این موارد امید به زندگی بالا در جوانان از جمله مواردی هستند که در این حوزه نباید مغفول بمانند. در حال حاضر مقوله وام ازدواج چندین سال است که به عنوان یک کمک کننده در بین جوانان جامعه شناخته شده است اما به غیر از آن پشتیبان و تکیه گاهی در کشور که بتواند به عنوان مشوق عمل کند، به جوانان شناسانده نشده است، سیاستگذاری‌هایی در این حوزه وجود دارد اما هنوز به عرصه عمل نرسیده‌اند. شاید با افزایش وام ازدواج  همسو با بالا رفتن تورم بتوان گام کوچکی برداشت اما این مبالغ نمی‌توانند به تنهایی مشوق لازم برای ازدواج به شمار روند.
مهدی متقی‌فر، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و توسعه اجتماعی جوانان وزارت ورزش و جوانان، با اشاره به افزایش 35 درصدی پرداخت وام ازدواج در سال جاری به «ایران» می‌‌گوید: افزایش رقم وام ازدواج در سال آینده چنانچه به صورت منطقی و معقول باشد، تأثیرات مثبت زیادی دارد؛  وام ازدواج در امور و اقدامات اولیه تشکیل یک زندگی مشترک، نقش مستقیمی دارد.
اتفاقات خوبی امسال بر اساس مصوبات شورای عالی جوانان افتاد و مطابق آن بانک‌ها موظف شدند، بعد از تکمیل پرونده‌ها ظرف مدت 10 روز مبالغ وام را پرداخت کنند. از تابستان امسال با ابلاغ رئیس جمهور، بانک مرکزی  مصوبه را اجرایی کرد و بانک‌های عامل موظف به پرداخت ارقام ابلاغی شدند.
او در ادامه به حل شدن مشکلاتی که در این حوزه بر سر راه وام گرفتن برخی از زوج‌ها قرار داشت، اشاره کرده و می‌‌افزاید: هرچند همچنان مشکلاتی از جمله در زمینه ارائه ضامن وجود دارد اما معضلات دیگر از میان برداشته شده‌اند. سابق بر این پس از تکمیل پرونده، بانک به افراد می‌‌گفت که باید منتظر پیامک باشند این در حالی است که مدت انتظار ارسال پیامک از 2 تا 6 ماه زمان می‌‌برد اما خوشبختانه مشکلاتی از این قبیل در حال حاضر وجود ندارد  و طول زمان انتظار به حداقل رسیده است.
اساسی ترین مشکل، ارائه ضامن است که برای برخی تقریباً غیرممکن می‌‌نماید، با این همه طرحی در زمینه رفع این مشکل ارائه داده‌ایم که بر اساس آن بتوان از یارانه و سهام عدالت به جای ضامن مورد وثیقه قرار داد تا از این راه کمکی به زوجین شود و این دسته از افراد هم بتوانند از تسهیلات وام ازدواج استفاده کنند.
در سال جاری رقم وام ازدواج برای هر یک از زوجین 120 میلیون تومان است، اما زوجین زیر 25 سال نفری 150 میلیون تومان دریافت می‌‌کنند. همچنین به فرزندان شهدا، جانبازان و ایثارگران هریک 200 میلیون تومان پرداخت می‌‌شود.  مدت بازپرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج هم 10 ساله است. به گفته متقی فر اصل مشکل، بحث ضمانت است و می‌‌توان از مبالغ یارانه و سهام عدالت به عنوان ضمانت استفاده  و کارها را تسهیل کرد.
مدیرکل دفتر کل دفتر برنامه‌ریزی و توسعه اجتماعی جوانان وزارت ورزش و جوانان، در زمینه میزان افزایش سالانه  رقم وام ازدواج بیان می‌‌کند: عدد وام ازدواج و میزان افزایش آن در قانون جوانی جمعیت پیش‌بینی شده و در سال آینده نیز بر همین اساس اضافه خواهد شد. هنوز بودجه سال 1402 بیرون نیامده و رقم سال آینده تعیین نشده است اما رایزنی می‌‌کنیم تا در مجلس شورای اسلامی رقم مورد قبولی برای وام‌های ازدواج سال آینده تعیین شود. بی شک تا پیش از پایان سال جاری در زمینه این رقم نتیجه‌گیری‌های نهایی انجام شده و میزان آن تعیین خواهد شد.
ارائه خدمات 20 درصدی به زوجین توسط دستگاه‌های دولتی
وام ازدواج به تنهایی نمی‌تواند بار سنگین اقتصادی شروع یک زندگی مشترک را از روی دوش زوجین بردارد، در بسیاری از کشورهای دنیا برای بالابردن آمار ازدواج، سیاستگذاری‌های دیگری نیز به جز ارائه وام انجام می‌‌شود. به عنوان نمونه تهیه مسکن یا ارائه خدمات شهروندی به متأهلین. نه تنها در زمینه ازدواج بلکه در بحث فرزندآوری نیز خدمات تشویقی ارائه می‌‌شود.
چنین طرح‌هایی در کشور ما نیز پیش‌بینی شده، هرچند تا امروز آن چنان که باید و شاید اجرایی نشده یا هنوز به طور کامل معرفی و اطلاع‌رسانی نشده‌اند و زوجین تنها گرفتن وام ازدواج را کمکی خرد به اقتصاد کلان یک خانواده نوپا می‌‌شناسند. متقی فر در این رابطه،  با بیان این که کلیت وجودی وام ازدواج، این است که بخشی از نیازهای زوجین را برطرف کند، می‌‌گوید: طبیعتاً برای افزایش نرخ ازدواج در کشور، تنها نباید وابسته به میزان وام ازدواج باشیم، در این مسیر ارائه خدمات به جوانان هم باید افزایش پیدا کند. در وزارت ورزش و جوانان، درخصوص تسهیل در ارائه سالن برای برگزاری مجالس و دریافت تخفیف از سالن‌ها برنامه‌ای پیش‌بینی شده است. در کمیته‌های سامان ازدواج وزارت ورزش و جوانان هم طرحی در زمینه اخذ 20 درصدی خدمات توسط دستگاه‌های دولتی داده شده که در حال پیگیری است.
در این طرح، سامانه‌ای متمرکز، توسط وزارت کشور نیز در حال طراحی است تا از طریق آن سامانه بتوان خدمات مورد نظر را دریافت کرد. با اجرایی شدن چنین طرح‌هایی رقم وام ازدواج در مواردی مانند تهیه پول پیش خانه یا جهیزیه و فراهم کردن اقلام اولیه مورد نیاز برای شروع زندگی مشترک هزینه می‌‌شود و برای برگزاری سایر خدمات درخصوص جشن‌ها و مراسم  می‌‌توان از دستگاه‌های دولتی کمک گرفت و پرداخت هزینه‌ها توسط زوجین را به کمترین رقم ممکن رساند.