گروه اقتصادی / تکمیل کریدور شمال-جنوب از مسیر ایران، در انتظار ساخت راه‌آهن 164 کیلومتری رشت به آستارا است، با تکمیل کریدور، حداقل 10 میلیون تن ترانزیت کشور افزایش می‌یابد و به 20 میلیون تن می‌رسد. بیشترین باری که جذب این مسیر بین‌المللی در کشور می‌شود، بار وارداتی یا صادراتی روسیه است که در زمان کمتر و هزینه پایین‌تر، از ایران ترانزیت خواهد شد، به همین دلیل روسیه خواستار مشارکت در ساخت راه‌آهن رشت‌-آستارا است. هیأتی از مسئولان روسی هفته گذشته به مدت دو روز از مسیر ریلی رشت-آستارا بازدید کردند و آن‌طور که خیرالله خادمی، معاون وزیر راه و شهرسازی اعلام کرده است «در سفر دستیار ویژه رئیس جمهور روسیه و هیأت همراه به منظور همکاری در ساخت راه‌آهن رشت-آستارا، توافقاتی در سطوح بالا صورت گرفت که با توجه به اشتیاق بالای کشور روسیه امیدواریم تا پایان سال به یک توافق اجرایی برسیم.» محمد منجمی، سرپرست اداره‌کل ساخت و توسعه راه‌آهن منطقه 2 در گفت‌و‌گو با «ایران» درخصوص نحوه مشارکت روسیه در پروژه راه‌آهن رشت-آستارا گفت: در صورت امضای تفاهمنامه، مشارکت روسیه به صورت بی‌اوتی (BOT) خواهد بود. قرار است ایران پیشنهادهای روسیه در خصوص مشارکت در ساخت راه‌آهن رشت-آستارا را بررسی کند سپس جزئیات آن مشخص شود.
به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی، با تکمیل شدن این بخش از کریدور ریلی شمال-جنوب تحولی در حوزه تبادل کالا و بار در قسمت شرق و غرب صورت می‌گیرد و می‌تواند مسیری جذاب، اقتصادی و با امنیت کامل برای جابه‌جایی بار نسبت به مسیر موجود باشد. معاون وزیر راه و شهرسازی همچنین از شروع مقدمات تأمین مالی پروژه با استفاده از منابع داخلی خبر داد و افزود: در حال حاضر توافقاتی با سازمان برنامه و بودجه کشور و سایر روش‌های تأمین مالی پروژه برای تملک اراضی مسیر صورت گرفته است که در صورت تخصیص این اعتبار، امیدواریم بخشی از هزینه‌های تملک اراضی تا پایان سال تأمین شود. خادمی اعتبار مورد نیاز برای احداث این مسیر ریلی را ۲۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: در صورت تکمیل مسیر طی ۳ سال این رقم معادل ۲۵ تا ۳۰ هزار میلیارد تومان به ارزش روز برآورد می‌شود که ۱۷ هزار میلیارد تومان هزینه اجرا و ۳ هزار میلیارد تومان برای ارزیابی اراضی مورد نیاز است. معاون وزیر راه و شهرسازی طول محور ریلی رشت‌-‌آستارا را ۱۶۴ کیلومتر اعلام و بیان کرد: هم‌اکنون عملیات اجرایی ۱۲ کیلومتر از سمت آستارا و ۱۰ کیلومتر از سمت رشت آغاز شده است و در صورت تأمین بخشی از اعتبار تا پیش از پایان سال امیدواریم بخش‌های دیگر پروژه نیز فعال شود.
مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه همچنین در خصوص عملیات اجرایی راه‌آهن رشت- کاسپین به عنوان بخش اول تکمیل کریدور ریلی شمال-جنوب گفت: عملیات اجرایی در این بخش از پروژه نیز در حال انجام است، ۱۵ کیلومتر از مسیر ریل‌گذاری صورت گرفته است و با توجه به مصوبات سفر رئیس جمهور به استان گیلان و تخصیص بخشی از این اعتبارات، امیدواریم تا بهار سال آینده این محور ریلی تکمیل شود. در خصوص نحوه تأمین مالی پروژه از منابع داخلی، استفاده از منابع صندوق توسعه ملی و مشارکت بانک مرکزی و چند بانک دیگر مطرح شده است. با توجه به اولویت تکمیل کریدور شمال-جنوب، تأمین منابع این پروژه از صندوق توسعه ملی مورد نظر است. راه‌آهن زاهدان-چابهار که بخشی دیگر از کریدور شمال-جنوب است نیز با استفاده از منابع صندوق توسعه در حال ساخت است. علاوه بر مشارکت صندوق توسعه ملی، بانک مرکزی و بانک‌های شهر، ملی، ملت، تجارت و پاسارگاد نیز در ساخت راه‌آهن رشت-آستارا مشارکت می‌کنند.
5 میلیون یورو هزینه تکمیل کریدور شمال-‌جنوب
علاوه بر مسیر نهایی کریدور شمال-جنوب که به راه‌آهن رشت-آستارا منتهی می‌شود، کریدور شمال-جنوب شاخه‌های مهم دیگر در داخل دارد که شاخه‌های میانی و شرقی-غربی کریدور محسوب می‌شود. این مسیرها شامل 4 خط ریلی است که به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی برای تکمیل این خطوط در مجموع 4 میلیون یورو منابع نیاز داریم. معاون وزیر راه اظهار داشت: با توجه به ظرفیت بالای انتقال بار و ترانزیت کالا در این کریدور، 4 پروژه مهم برای تکمیل کریدور شمال-جنوب در اولویت اجرایی و تأمین مالی قرار دار‌د و دستورات ویژه‌ای از طرف رئیس جمهور و معاون اول رئیس جمهور برای تکمیل آنها صادر شده است. خط ریلی رشت‌-آستارا برای تکمیل کریدور شمال-جنوب در اولویت اول تأمین اعتبار است، با تکمیل ‌این طرح، بندر‌عباس از طریق شبکه ریلی به آستارا متصل می‌شود و راه‌آهن ما ‌به کشور آذربایجان و بعد روسیه و اروپا متصل می‌‌شود؛ این مسیر کریدور اصلی شمال-جنوب است.
مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور، دومین اولویت در کریدور شمال-جنوب را تکمیل کریدور شمال-جنوب شرق کشور عنوان کرد و گفت: تکمیل خط‌ آهن چابهار-زاهدان از دیگر اولویت‌های ریلی کشور است و بعد از تکمیل این راه‌آهن و با اتصال چابهار به شبکه ریلی سپس راه‌آهن در مسیر زاهدان، زابل، بیرجند، مشهد  کشیده خواهد شد. اتصال شیراز به عسلویه و خرم‌آباد به خوزستان از مسیر جدید، شاخه‌های مکمل کریدور شمال-جنوب محسوب می‌شود. وی با بیان اینکه این چهار پروژه ریلی اولویت اصلی توسعه راه‌آهن کشور است، تصریح کرد: برای احداث و تکمیل این مسیرها 5 میلیارد یورو اعتبار نیاز است، در بخش‌هایی از این پروژه‌ها ‌کارهای فنی انجام شده است و برخی مناقصات آن هم به‌زودی برگزار می‌شود. اعتبارات پروژه‌ها از محل تهاتر نفت تأمین می‌شود. مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور درخصوص آخرین وضعیت پروژه ریلی رشت‌-آستارا اظهار داشت: این پروژه 164 کیلومتر طول دارد که هم‌اکنون در 22 کیلومتر مسیر، در حال احداث خط هستیم؛ 12.5 کیلومتر از طرف انزلی و 10 کیلومتر از مسیر رشت‌-‌کاسپین در حال احداث است. وی تصریح کرد: کارهای فنی این پروژه را انجام داده‌ایم و برای انعقاد قرارداد با پیمانکار، سازمان برنامه و بودجه در حال بررسی قرارداد و پروژه است و بعد از اتمام بررسی و انعقاد قرارداد، عملیات اجرایی این پروژه سرعت خواهد گرفت. بنا براین گزارش، سازمان برنامه و بودجه سه شنبه قرارداد پروژه را بررسی و نتیجه را اعلام می‌کند.
هدف‌گذاری‌۱۰ میلیون تن ترانزیت کالای روسی
شهریار افندی‌زاده، معاون حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی نیز با اشاره به جزئیات نحوه ساخت راه‌آهن رشت-آستارا از تهیه نقشه راه ترانزیت ۱۰ میلیون تن کالای روسی تا انتهای سال ۲۰۲۳ که در تفاهمنامه سیزدهم همکاری‌های مشترک حمل‌ و‌ نقلی دو کشور امضا شده بود، خبر داد.  وی عنوان کرد: نقشه راه ترانزیت ۱۰ میلیون تن کالای روسی تا انتهای سال ۲۰۲۳ که در تفاهمنامه سیزدهم همکاری‌های مشترک حمل و نقلی دو کشور امضا شده بود، تهیه شده و جهت اجرایی شدن حمل این کالای ترانزیت نیاز به هماهنگی دو کشور است. وی در ادامه گفت: با توجه به عناوین برنامه عمل پیشنهادی که بر استاندارد‌سازی فرایندهای عبور و مرور مرزی، اقدامات هدفمند کاهش‌دهنده زمان و هزینه و روان‌سازی ترتیبات اداری و فرایندی ترانزیت از قلمروی ایران و متنوع‌سازی بارهای ترانزیتی و شیوه‌های ترکیبی حمل و نقل است، در صورت تحقق آن، زمینه‌سازی برای دستیابی به اهداف بیش از ۱۰ میلیون تن ترانزیت سالانه در سال‌های آتی نیز صورت خواهد گرفت.