در حافظه موقت ذخیره شد...
«ایران» دلایل و تبعات افزایش حوادث ناشی از کار را روایت می کند
گام‌های جدی برای افزایش ایمنی کار
معاون وزیرتعاون، کار و رفاه اجتماعی: با ظرفیتی که بسیج در اختیار دارد، می‌توان از آن در زمینه پایش ایمنی و صیانت از نیروی کار کمک گرفت
سکانس اول
دیدگان پر دردش روی انبوه جمعتی که در پیاده‌روها رفت و آمد می‌کنند، می‌لغزد، انگار از این همه عابر کسی نیست که به درد دلش گوش دهد. تا همین چند وقت پیش کارگر ماهری در یکی از معادن کشور بود، اما حالا که دستش قطع شده ناتوان و از کار افتاده است، اگر سینه‌اش را بشکافند، آن وقت است که می‌گوید از ترس از دست دادن شغلش تن به تحمل وسختی کارهایی داده که خارج از استاندارد ایمنی بوده و کارفرماها از کاهش تعداد بازرسان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نهایت سوءاستفاده را برده‌اند.
سکانس دوم
کامیون بزرگ آبی رنگی جلوی رستورانی رنگ و رو رفته و کوچک در کنار جاده می‌ایستد، لوله اگزوزش به نرمی خرخر می‌کند، داخل رستوران، رادیو روشن بود اما هیچکس انگاری گوش نمی‌کرد. هوا گرم و خشک بود، در اوج تابستان در وسط کویر راننده کامیون، تنها مشتری رستوران بین‌راهی روی چهار پایه‌ای نشسته بود، آرنج‌هایش را روی پیشخوان رستوران فکسنی تکیه داده بود و هنگام چای خوردن گارسون لاغر را نگاه می‌کرد. مثل همه آدم‌های بیابانگرد، رک و بی‌پروا گفت «دیدمش، نزدیک چهار ماه پیش. عمل کرده بود، دست راستش را تا آرنج بریده بودند.» و پیرمرد فرتوت صاحب رستوران گفت: «یک هفته پیش من هم دیدمش، بسیار مستأصل بود، دست راستش را از بازو آرنج قطع کرده بودند.»
راننده کامیون در حالی که از جایش بلند شد گفت ، تنها چیزی که کارفرماها به آن می‌پردازند، رسیدن به حداکثر سود با حداقل امکانات و تجهیزات است، آن هم در شرایطی که حوادث کارگری هرروزه با افزایش مواجه می‌شود. کارگران نیز برای پر کردن شکم خود و خانواده‌شان بدترین کارها را در شرایط سخت و طاقت‌فرسا تحمل می‌کنند، تنها برای اینکه روزیشان را کم یا زیاد از دل همین کارها بیرون بکشند. راننده کامیون در حالی‌که به صاحب رستوران پشت کرده بود و در حال بیرون آمدن از رستوران، صاحب رستوران را خطاب قرار داد و بدون نگاه کردن به آن گفت: «به واقع آنها برای رسیدن به حداقل معیشت و تأمین زندگی خود، حوادث را به جان می‌خرند تنها برای اینکه خانواده منتظر آنها هستند.» چند لحظه بعد کامیون در دل کویر محو می‌شود و صاحب رستوران، تنها در کنجی نشسته و به روزهایی فکر می‌کرد که چگونه انگشتان پایش را در کارگاه تراشکاری از دست داده بود.
سکانس سوم
گرگ و میش غروب است. کویر یواش یواش بر اساس تناسب اقلیمش به سردی می‌گراید، کیهان، در شهر کرمان با تأنی در میان عابرانی که هیچ توجهی به آن ندارند در حرکت است آن هم با تنها یک دست... .
به ساختمان دفتر معدنی که سالها برایش کار کرده است، می‌رود، رئیس روی صندلی لم داده و سرش را پایین انداخته، انگار نه انگار که کسی وارد اتاقش شده است. «کیهان» با لبخندی تلخ شروع به حرف زدن می‌کند، به حنجرهاش فشار می‌آورد و با صدایی گرفته می‌گوید:
پسرم؛ رئیس... پسرم چند روز پیش مُرد.
هوم!... چطور شد مُرد؟
کیهان همه بالا تنه خود را به سمت او می‌گرداند و جواب می‌دهد:
خدا می‌داند! فکر کنم از مننژیت مرده باشد. سه روز در مریضخانه خوابید، بعدش مرد. خواست خدا بود.
کارفرما بلند می‌شود، به طرف «کیهان» حرکت می‌کند، دستهایش را روی شانه‌هایش می‌گذارد، سعی می‌کند، نقش رئیس خوب را بازی کند به او تسلیت می‌گوید و در عین حال بر می‌گردد و می‌گوید: همه‌مان می‌میریم، اما صبر بهترین راه علاج است، من فعلاً با توجه به وضعیت جسمی‌ات نمی‌توانم برایت کاری بکنم اما می‌توانم در آینده‌ای نه چندان دور کاری برایت پیدا کنم.
سکانس چهارم
روایت‌هایی از این دست، روزانه مشاهده می‌شود، روایت‌هایی که حکایت از سرنوشت تلخی دارد که کارگران در نبود امنیت شغلی تن به هر کاری می‌دهند؛ آن هم در سایه نبود نظارت کافی بازرسان وزرات تعاون، کار و رفاه اجتماعی که به دلیل کاهش تعداد آنها نمی‌توانند بر تمامی کارگاه‌ها و تولیدی‌ها نظارت داشته باشند.
در طول یک ماه گذشته تعداد حوادث کار به قدری بالا و دردناک بوده که نمی‌توان به سادگی از آن گذشت؛ «مرگ و مصدومیت سه کارگر شرکت فرآورده‌های نفتی پترو تات ماهان»، «مرگ ۵ کارگر زنِ سردخانه بروجن بر اثر آتش‌سوزی در سرویس کارگران»، «مرگ چهار کارگر دامداری بر اثر استنشاق گاز سمی در خراسان رضوی»، «مرگ پنج نفر از کادر درمان شبکه بهداشت میرجاوه بر اثر حادثه تصادف»، «مرگ دو کارگر فولاد بافق بر اثر حادثه کار»، «مرگ یک کارگر در عمق ۱۲۰ متری چاه آب در محدوده شهرک صنعتی ماشین‌سازی و فناوری‌های برتر مشهد»، «مرگ کارگر شهرداری زنجان بر اثر در رفتن جک ماشین زباله»، «مرگ کارگر شهرداری مشکین شهر بر اثر تصادف»، «مرگ یک کارگر در گودبرداری غیراصولی در نظرآباد کرج»، «مرگ کارگر راه‌آهن گرمسار بر اثر برخورد با قطار»، «واژگونی مینی‌بوس حامل کارگران شهرک صنعتی عطار نیشابوری و مجروح شدن ۱۶ کارگر»، «مصدومیت ۸ کارگر پتوی لیلیان بافت یزد در حادثه تصادف سرویس کارگران» و حوادث بسیاری دیگر که در ماه آبان اتفاق افتاده است؛ اخباری که خبرگزاری ایلنا گزارش داده است.
آخرین آمار حوادث ناشی از کار را مدیر دفتر معاینات بالینی سازمان پزشکی قانونی ارائه داده است؛ به گفته او، تعداد افرادی که در سال ۱۴۰۰ به دلیل حوادث ناشی از کار به پزشکی قانونی مراجعه کرده‌اند ۲۸ هزار مورد است. همچنین به گفته معاون روابط کار وزارت کار، حدود ۸۰۰ کارگر سالانه به دلیل حوادث ناشی از کار فوت و ۱۳ هزار کارگر دچار قطع عضو و مصدومیت می‌شوند.
سکانس پنجم؛ عوامل تأثیرگذار در حوادث کارگری
قانون کار از ماده ۸۵ تا ۹۵ به مسائل مربوط به ایمنی و بهداشت کار و راه‌های «صیانت از نیروی انسانی» پرداخته است. مطابق ماده ۹۱ قانون کار، کارفرمایان مسئولِ حفظ سلامت و بهداشت کارگران هستند. آنها باید «وسایل و امکانات لازم را تهیه و در اختیار کارگران قرار داده و چگونگی کاربرد وسایل فوق‌الذکر را به آنان بیاموزند و درخصوص رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی نظارت نمایند.» اگرچه با توجه به آمار بالای حوادث کار در کشور به جرأت می‌توان گفت که این موارد به درستی اجرا نمی‌شوند و کارگران هم توان دفاع از حقوق خود را آنچنان که باید ندارند. معاون روابط کار وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی با اشاره به کمبود تعداد بازرسان کار در کشور، استفاده از ظرفیت بسیج در این خصوص را کمک کننده دانسته و می‌گوید: با وجود فعالیت ۸۰۰ بازرس کار در کشور به دلیل گستره واحدهای تولیدی توانایی رسیدگی به تمام امور میسر نیست اما با ظرفیتی که بسیج در اختیار دارد، می‌توان از آن در زمینه پایش ایمنی و صیانت از نیروی کار کمک گرفت. به گفته علی حسین رعیتی فرد در حال حاضر مسئولان بسیج در کارخانجات آمادگی ارائه آموزش‌های مورد نیاز ایمنی را به عنوان همیار ایمنی به کارگران دارند چرا که بسیاری از حوادث ناشی از کار به علت بی احتیاطی و نبود آموزش‌های کافی صورت می‌گیرد لذا ظرفیت بسیج برای تشکیل کمیته‌های حفاظت فنی در مراکز تولیدی می‌تواند کمک‌کننده باشد.
بر اساس بررسی‌ها توسط وزارت تعاون، کار و رفاه، 11 عامل اصلی در بروز حوادث محیط کار نقش داشته‌اند که استفاده از وسایل بی‌حفاظ از آن‌جمله است.
همچنین استفاده از وسایل معیوب، بی‌احتیاطی، نور ناقص، تهویه نامطلوب، لباس خطرناک، فقدان اطلاعات، عدم آموزش، عدم استفاده از وسایل حفاظتی، عدم رعایت مقررات ایمنی و ازدحام و بی‌نظمی تجهیزات، به عنوان مهمترین دلایل بروز حوادث ناشی از کار شناخته شدند.
نور ناقص و فقدان آموزش در بین عوامل 11 گانه بروز حادثه در محیط‌های کاری، دارای کمترین سهم و پس از آن تهویه نامطلوب، استفاده از لباس خطرناک و ازدحام و بی‌نظمی تجهیزات قرار دارد.
در میان 4600 نمونه بررسی شده، 11 عامل در بروز حوادث ناشی از کار نقش بسیار تأثیرگذاری داشته‌اند.
