آینده گردشگری‌در‌مواجهه با بحران آب وهوایی
سفر آهــسته و پیــــــوسته
راضیه‌خوئینی، مترجم/ در شرایط کنونی که جهان با بحران‌های زیست‌محیطی دست و پنجه نرم می‌کند، چگونه می‌توان بدون آسیب رساندن به کره زمین همچنان به کشف این دنیا و فرهنگ‌های دیگر ادامه داد؟ آیا همچنان می‌توانیم به دوردست‌ها سفر کنیم؟ ما باید دانش خود را در زمینه واقعیت‌هایی افزایش دهیم که دانشمندان، سال‌ها، حتی دهه‌ها قبل درباره آنها هشدار داده بودند، یعنی کمبود انرژی و گرمایش جهانی ناشی از فعالیت‌های انسانی. حالا با وجود این شرایط حساس، درباره سفرهای دور و دراز که اغلب نیازمند پرواز با هواپیما است، پرسش‌های زیادی مطرح می‌شود. مثلاً کارمندانی که در طول سال از 5 نهایت 6 هفته مرخصی قانونی برخوردارند، چطور می‌توانند وقتی به علت زمان کم مجبورند از هواپیما استفاده کنند، به فکر آلودگی زمین هم باشند! یا به خاطر نبود راه‌آهن در برخی مسیرهای طولانی، آیا می‌توان همچنان به سفرهای بدون هواپیما اندیشید؟
گردشگری، عامل اصلی انتشار گازهای گلخانه‌ای؟
براساس مطالعات، گردشگری عامل انتشار 11 درصد از گازهای گلخانه‌ای در جهان است که سه چهارم آن به مسائل مربوط به جابه‌جایی و حمل‌ونقل برای رسیدن به مقصد بازمی گردد. اما با وجود رسیدن بشر به چنین درکی، آیا در رابطه با سفر تغییراتی ایجاد کرده است؟ نظریه‌ها در این زمینه فراوان و هرکس به نوبه خود دارای ایده‌ای است. مدافعان دنیای بدون آلودگی، به شما خواهند گفت: «کشور خودت بهتر از هرجاست، زیاد دور نرو»! مشتاقان اکتشافات گسترده، از خود می‌پرسند که چگونه بدون آلودگی و پروازهای طولانی می‌توان سفر کرد؟ آیا باید بی‌خیال آلودگی و پیامدهایش شد؟ برخی دیگر به سفرهای چند هفته‌ای و به مرخصی بدون حقوق می‌اندیشند؛ حتی باوجود خطر از دست دادن شغل‌شان! ما نیز متعجب هستیم که اگر به سوی ناشناخته‌ها سفر نکنیم، اگر با فرهنگ‌های دیگر آشنا نشویم و به روش‌های دیگر زندگی فکر نکنیم، سیاره ما چگونه خواهد شد؟
مفهوم سفر در سیستم‌های آموزشی
از دیرباز تاکنون، سخنان زیادی درباره سفرها شنیده‌ایم، حتی از دوران کودکی در مدرسه از طریق درس‌های تاریخ و جغرافیا و بعد در دانشگاه، آنقدر که می‌توان گفت ریاضیات هم ما را به سفر واداشته است. بزرگان سرزمین ما از مولوی گرفته تا سعدی و حافظ سخنان و اشعار بسیاری در این زمینه گفته‌اند. می‌توان گفت که سفر در خون ما است و با خاطرات آن بزرگ شده‌ایم و از طریق مسافرت‌ها بسیار آموخته‌ایم. سفر و رفتن به سوی کشف دنیایی که نمی‌شناسیم، برای انسان یک نیاز حیاتی است. پس با در نظر گرفتن این ضرورت برای ایجاد هماهنگی در دنیای درونی و برقراری ارتباط با دیگران و دنیای اطراف، واقعاً می‌توان قید مسافرت‌های طولانی و کشف نقاط ناشناخته را زد؟ آیا رفتن به آن سوی دنیا، مترادف است با آلودگی و تأثیر منفی بر محیطزیست؟ آیا تنها راه‌حل باقی‌مانده گذشتن از تمامی این مزایاست؟ ژاک‌ایو کوستو، کاشف، بوم‌شناس و محقق فرانسوی گفته است: «ما هر آنچه که می‌شناسیم، دوستش داریم و هر آنچه را که دوست داریم بیشتر مراقبش هستیم.» بدون سفر چطور می شود دایره شناخته‌ها را گسترش داد؟
راهکاری مناسب برای سفرهای بدون کربن
بنابراین اگر برای آهسته کردن روند گرمایش زمین، تمایل دارید به کاهش انتشار 2 تن دی‌اکسید کربن «CO2» به ازای هر نفر کمک کنید، هواپیما راهکار مناسبی برای سفر در درازمدت نیست. از طرفی اگر بخواهید در دنیایی با صلح و آرامش زندگی کنید، «کنار گذاشتن گردشگری» نیز راه‌حل خوبی به نظر نمی‌رسد. با سفر و با کشف افق‌هایی تازه، درمی‌یابیم که دنیایی را که تاکنون ناشناخته بود، باید بشناسیم؛ دنیایی که یاد می‌گیریم دوستش داشته باشیم چون با وجود نقص‌هایش و گاهی ناسازگاری‌هایش، در نهایت زیبایی و شکوه است. اینجاست که درک می‌کنیم چقدر به این سیاره علاقه‌مندیم و تمایل به حفاظت از آن داریم. ما نمی‌خواهیم نظاره‌گر سوختن سیاره محل زندگی خود باشیم. پس ضروری است که راهکار مناسبی برای سفر به نقاط دور پیدا کنیم.
سفری آهسته‌تر با کربن کمتر
باید بیش از پیش درباره مزایای گردشگری آهسته صحبت شود؛ سفر در مسیری آهسته‌تر با هدف ایجاد کربن و آلاینده‌های کمتر. بهره بردن کامل از مقصد با غوطه‌وری در مناظر، احترام به قلمرو مورد بازدیدمان و تلاش حداکثری برای مدیریت هزینه‌های گردشگری به نفع مردم محلی منطقه سفر است. این آهستگی به طور کلی با روش‌های حمل و نقل کندتر، مانند قطار، دوچرخه یا با پای پیاده همراه است. اما شرط اولیه آن است که زمان کافی داشته باشید، یا بخواهید که وقت بگذارید! سپس باید ثروت‌های موجود در مقصد گردشگری را از زاویه‌ای دیگر کشف کنیم. ما در زندگی مردم محلی غوطه‌ور می‌شویم، غذاهای متفاوتی می خوریم، با سنت‌های مردم آشنا می‌شویم، با نگاهی متفاوت با مردم ارتباط برقرار می‌کنیم، به زندگی از دریچه دیگری می نگریم که اینها همان مزایای واقعی سفر است!
سفرهای کم اما طولانی
یکی از راه‌ها این است که خیلی کمتر اما طولانی‌مدت سفر کنیم. جالب است که دورکاری اگر امکان‌پذیر باشد، اغلب دوست خوبی برای ما در سفرها به شمار می‌آید. ما سعی می‌کنیم در مأموریت‌های کاری کمی بیشتر در محل مأموریت خود بمانیم. برخی هم می‌توانند از مزایای سفرهای کاری همراه با یک مأموریت خارج از کشور بهره ببرند. همچنین گاهی شرکت‌هایی با اعطای 2 روز مرخصی اضافی، کارمندان خود را تشویق به استفاده از قطار به جای هواپیما می‌کنند. به طور خلاصه، امروزه راه‌حل‌های زیادی وجود دارد که شایسته بررسی و مطالعات عمیق‌تر است تا در عین حال که محیطزیست خود را حفظ می‌کنیم، به سفر، یادگیری، عشق ورزیدن و حمایت از دیگران ادامه دهیم.