حجتالاسلام والمسلمین کمساری؛ سرپرست مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره):
«وفاق» ادامه «وحدت کلمه» مدنظر امام است
در دوران حیات امام(ره) وحدت از جمله تأکیدات همیشگی بنیانگذار انقلاب اسلامی بوده است، امری که امروز وفاق نامیده میشود. درباره معانی وفاق و نسبت آن با سایر عوامل پیروزی و دوام پیروزی نظام جمهوری اسلامی ایران، دیدگاههای حجتالاسلام والمسلمین علی کمساری؛ سرپرست مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) را جویا شدیم.
علی عوض خواه | روزنامهنگار
در نظر امام خمینی(ره) «وحدت» و «وفاق» اساساً به چه معنا بود؟
از آنجایی که در آستانه سی و ششمین سالگرد عروج ملکوتی امام راحل عظیمالشأن هستیم، در آغاز کلام خود به روح بلند آن امام عزیز درود میفرستم و این ایام را خدمت خوانندگان عزیز روزنامه ایران تسلیت عرض میکنم. پس از این مقدمه کوتاه، باید عرض کنم اساساً پدیدههای اجتماعی در منشأ بهوجود آمدن، هرچند دارای یک یا چند علت محدود نیستند، اما از بین سلسله عوامل بهوجود آورنده آن پدیدهها، همواره چند عامل، یا به عبارت دقیقتر، چند دلیل شاخص و مهم مورد توجه و تحلیل قرار میگیرند. این دلایل معمولاً برجستهتر از سایر عوامل هستند. از این منظر، باید گفت در پیروزی انقلاب اسلامی، شاخصها و عوامل متعددی نقش داشتند که اگر از بیان یا کلام امام(ره) برای توصیف این دلایل استفاده کنیم و از بین آنها، اصلیترین دلایل پیروزی انقلاب و سپس شکلگیری نظام مقدس جمهوری اسلامی را پیدا کنیم، در کلام امام(ره)، دو علت به صورت برجستهتری بیان شدهاند. یک عامل که امام(ره) بر آن بیشتر تأکید کردند «ایمان به خدا» است، و عامل دیگر «وحدت کلمه» یا وفاق. به عبارت دیگر، امام خمینی(ره) بر این دو موضوع و عامل برای توضیح و تبیین پیروزی انقلاب اسلامی و سپس شکلگیری نظام مقدس جمهوری اسلامی بسیار تأکید کردهاند. به عنوان مثال ایشان در جایی فرمودهاند: «رمز پیروزی ما ایمان به خدای تبارک و تعالی و وحدت کلمه قشرهای مختلف بود.» در این بیان، امام خمینی(ره) اصلیترین دلایل پیروزی انقلاب و شکلگیری نهضت، و فائق آمدن بر طاغوت را این دو عامل، یعنی ایمان به خدا، وفاق و وحدت کلمه دانستند. در جای دیگری هم از کلام ایشان داریم که در توصیه به مردم میفرمایند: «ایمان به خدا را حفظ کنید.» اینها عین عبارات امام خمینی(ره) است. ایشان فرمودند: «ایمان به خدا را حفظ کنید. وحدت کلمه را حفظ کنید. این نهضت را حفظ کنید. ما هرچه داریم از این ایمان و وحدت کلمه است.»
اهمیت این دو مقوله در چیست؟
به طور طبیعی هر آنچه که موجب پیروزی و اعتلای یک جامعه میشود، همان هم موجب ادامه، دوام و قوام آن جامعه میشود. یعنی اگر ایمان به خدا و وحدت کلمه، عامل پیروزی بود، دلایل قوام و تداوم نظام یا پیروزی را هم باید در همین عوامل جست و جو کرد. در این معنا، میتوان گفت همان عواملی که عامل پیروزی بودند، اگر به آنها توجه نشود یا از آنها مراقبت نشود، میتوانند عوامل انحطاط هم باشند. از این منظر، این دو عامل، اهمیت وجودی بیشتری پیدا میکنند و بایستی مراقبت کرد تا، هم ایمان به خدا در دل مردم و تصمیمگیران و دولتمردان تضعیف نشود و هم در سوی دیگر، وفاق میان اقشار و آحاد مردم و بالاتر از آن، وحدت میان سیاسیون، تصمیمگیران، وفاق بین گروههای سیاسی و نهادهای مرجع مورد خدشه قرار نگیرد و کمرنگ
نشود.
هشدار امام(ره) درباره مسأله بیتوجهی احتمالی به این دو عامل چگونه بود؟
امام(ره) در یک نصیحت بسیار دلسوزانه و در یک پیام جاودانه، در جایی میفرمایند «در اینجا لازم است شما را به یک نکته نصیحت کنم و آن این است که اتحاد و انسجامتان را حفظ کنید. شما باید بدانید که هر اختلاف و نزاعی شروع شود، از باطن خود انسان است و هر اتحاد و انسجامی که حاصل شود، از خدا است.» امام(ره) در این بیان، وحدت، انسجام و وفاق را موهبت الهی میدانند، یعنی امری خداداد. و در ادامه این کلام، اختلاف، تنازع و نزاع و دو دستگی را از باطن نفسانی شیطانی میدانند و تأکید میکنند که به هر میزان که انسان از خدا فاصله بگیرد، دچار انحطاط، تفرقه و تفرق میشود.
«وفاق» شعار محوری دولت چهاردهم است. با توجه به این موضوع، میتوانیم بگوییم این شعار در راستای نگاه امام خمینی(ره) به مقوله «وحدت» است؟
اکنون که کشور ما پس از چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی، توانسته در شدائد و در کورانها، مسیر تعالی را طی کند و در مقابل دشمنی همه استکبار جهانی، روی آرمانها و باورهای خود پافشاری کند و استقلال و آزادی و هویت خود را حفظ کند، باید بدانیم آن چیزی که عامل این موفقیت بود، همان بود که امام(ره) به آن اشاره کردند؛ یعنی ایمان به خدا و وحدت کلمه. درعین حال باز هم به تعبیر امام(ره)، همان عامل هم در صورت تداوم و پیگیری، میتواند ما را در حرکت در مسیر نورانی اسلام کمک کند. دولت دکتر پزشکیان هم تا اینجا، به شایستگی، در انتخاب شعار، انتخاب درستی کرده است؛ در اینکه شعار وفاق و همدلی را نصبالعین خود قرار داده است. امیدواریم همچنان که تاکنون بوده است، از این به بعد هم در عمل، وفاق، همدلی و وحدت کلمه، روز به روز در جامعه بیشتر شود. با تأسی به فرمایشات امام خمینی(ره)، الگوگیری از راه امام(ره)، عمل به خط امام(ره) و توجه و عنایت به انگشت اشاره امام(ره) تحت زعامت رهبر فرزانه انقلاب، خلف شایسته حضرت امام(ره)، انشاءالله این مسیر رو به تعالی و رو به ترقی بیش از پیش طی شود.
