چالش‌های اخلاق در زمانه هوش مصنوعی

تصویر آینده‌ای که در آن هوش‌مصنوعی سلطه پیدا کرده و جهان بی‌روحی که روبات‌ها قرار است اداره کنند، این روزها برآورد پرتکراری از آینده است. حالا هوش مصنوعی دیگر فقط موضوعی برای فیلم‌های علمی ـ ‌تخیلی یا داستان‌های مربوط به آینده دور از دسترس نیست و در زندگی روزمره ما حضور دارد و این فناوری جدید و الگوریتم‌هایش هستند که تصمیم می‌گیرند ما چه چیزی ببینیم، بخوانیم، بدانیم و بخریم اما همزمان با گسترش هوش مصنوعی، پرسش‌هایی اساسی درباره اخلاق، مسئولیت و آینده انسان مطرح می‌شود. کتاب «اخلاق هوش‌ مصنوعی» با آنکه فاصله‌ای با آن تصویر تیره و تار از آینده بشر دارد و کمک می‌کند نگاهی واقع‌بینانه‌تر به فناوری داشته باشیم، پاسخ‌هایی سنجیده و قابل تأمل به این دغدغه‌های اخلاقی نیز ارائه می‌کند.
مارک کوکلبرگ، استاد فلسفه رسانه و فناوری در دانشگاه وین در اتریش است. او با زبانی روشن و قابل فهم، هوش مصنوعی را از چشم‌اندازی فلسفی و اجتماعی بررسی می‌کند. کتاب نه هشداری در باب آینده است و نه شامل امیدواری‌های سبک‌سرانه فارغ از تغییرات فناوری می‌شود  بلکه سراسر دعوت به اندیشیدن درباره آینده در حال تغییر است. اینکه چگونه باید از این فناوری جدید در راستای منافع بشریت استفاده کنیم؟
کوکلبرگ ما را با پرسش‌هایی روبه‌رو می‌کند که شاید تا امروز در گرماگرم و ذوق‌زدگی استفاده سرخوشانه از هوش‌مصنوعی هنوز فرصت رویارویی با آن را نداشته‌ایم. وقتی ماشین‌ها تصمیم بگیرند، مسئولیت با کیست؟ چقدر از تصمیم‌گیری‌ها را می‌توانیم یا باید به الگوریتم‌ها واگذار کنیم؟ آیا می‌توانیم از فناوری‌هایی که در اصل بی‌طرف‌اند، انتظار اخلاق‌گرایی داشته باشیم؟ اگر می‌توانیم درباره قابل‌زیست‌کردن سیاره مریخ فکر کنیم، چرا از همین فناوری برای زیست‌پذیر کردن زمین استفاده نکنیم؟ نویسنده در بخش‌هایی از کتاب، هوش مصنوعی را با مفاهیم دینی و فلسفی مانند «تعالی» مقایسه می‌کند و از امکان ترکیب خرد انسانی با قدرت پردازش ماشین برای حل مشکلات بزرگی مثل تغییرات اقلیمی و فقر سخن می‌گوید.
این کتاب توسط فردی نوشته شده که فیلسوف است. او نه شیفته فناوری و نه مخالف آن محسوب می‌شود و می‌کوشد با نگاهی بی‌طرفانه پرسش‌هایی اساسی و عمیق را در افق اندیشه کاربران هوش‌مصنوعی بگشاید. مطالعه این کتاب می‌تواند نقطه آغازی باشد برای بازاندیشی درباره آینده‌ای که پیش رو داریم؛ آینده‌ای که هنوز می‌توان آن را با تصمیم‌های اخلاقی امروز شکل داد.

 

اخلاق هوش مصنوعی

 نویسنده‌: مارک کوکلبرگ
  ترجمه: احسان عارفی‌فر
  انتشارات: ققنوس
  تعداد صفحه: ۲۲۴ صفحه
  قیمت: ۲۱۰ هزار تومان

ویژه نامه ویژه نمایشگاه کتاب ۱۸ اردبیهشت
 - شماره  - ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۴