صبح اعدام، سوژه بیست، خروجی زیر ده!

رامین زارعی        روزنامه‌نگار و طنز پرداز

 

بهروز افخمی بعد از ده سال دوباره دست‌به‌کار شده و فیلم ساخته‌است. فیلمی که حداقل یک ربع زمان نیاز دارید تا بفهمید در دنیای آن چه خبر است. فیلم بین سینما، فیلم کوتاه، مستند، نماهنگ و پادکست گیر کرده‌است یا شاید مخلوطی از همه این‌ها باشد. الله اعلم! هرچند که خود افخمی گفته ما یک روایت مستندگونه را برای این کار انتخاب کردیم.
سوژه و داستان این فیلم آنقدر جذابیت دارد که هر ایرانی مایل باشد آخرین ساعات زندگی شهیدان «طیب حاج رضایی» و «حاج اسماعیل رضایی» را ببیند و آن‌ها را بهتر بشناسد. ولی چه کنیم که سوژه‌سوزی دارد به عادت تبدیل می‌شود و کاری از دست ما برنمی‌آید. از این فیلم یک فیلم کوتاه تمیز 20 دقیقه‌ای خیلی عالی درمی‌آمد و یا حتی بهتر از آن یک مستند فوق‌العاده که قطعا به یکی از آرشیوها و منابع مهم تاریخ معاصر تبدیل می‌شد، هر چند همین الآن هم ساعات مهمی از تاریخ معاصر را به تصویر کشیده‌است.
بهتر است قبل از تماشای فیلم تصوری از فضای آن به‌دست آورید، چون ممکن است مثل خیلی از تماشاگران در سالن سینما آب‌روغن قاطی کنید و خیلی دیر یختان آب شود و با فیلم ارتباط نگیرید. مقدمه فیلم خیلی عجیب و تا حدودی بد است و مخاطب را نمی‌گیرد. علاوه‌براین دوبار از یک آهنگ تکراری و نوستالژی (برای خود کارگردان)، استفاده می‌شود و نماهنگ پخش می‌کند و مخاطب را به احتمال زیاد با موبایلش تنها می‌گذارد. فیلم در مورد شخصیت طیب اطلاعات زیادی به ما نمی‌دهد و قسمت بیشتر کار را به حاج اسماعیل رضایی اختصاص داده‌است که همیشه نام او پشت نام طیب حاج‌رضایی مغفول مانده‌است.
کاملا مشخص است برای این فیلم زحمت کشیده شده، به‌ویژه در بخش تحقیق و پژوهش فیلمنامه. اصلی‌ترین منبع برای نویسنده هم مطالب روزنامه‌هایی چون کیهان در آن روز بوده که خیلی از اتفاقات را موبه‌مو منتشر کرده و بهروز افخمی هم در داستان خیلی به آن وفادار بوده‌است. هرچند که خود فیلمنامه اصلا قابلیت تبدیل شدن به یک فیلم بلند سینمایی را نداشته‌است و جا داشت وقت بیشتری بر روی جزئیات و پژوهش فیلمنامه برای معرفی شخصیت می‌گذاشتند، پس شاید هم زحمت زیادی کشیده نشده‌است. هی دنبال نکته‌ی مثبتم! ترکیب نریشن‌ها روی تصویر اصلا جالب نیست و وقتی تازه خود بازیگرها شروع به دیالوگ گفتن می‌کنند با خود می‌گویید «آخیش! انگاری واقعاً فیلم سینمایی است» و همان سکانس‌ها و دیالوگ‌های محدود، تا حدودی خوب هم از آب درآمده‌اند. شاید درخشان‌ترین وجه این اثر، بازی «ارسطو خوش‌رزم» در نقش حاج اسماعیل رضایی باشد که به‌خوبی توانسته هنر خود را به نمایش بگذارد و شاید از حالا بتوان نام او را درمیان نامزدهای بهترین بازیگر مرد جشنواره دید.