نگاهی به انیمیشن جدید «مهاجرت»
وقتی قهرمان، خانواده است
محمد رضا رضایی طنز پــرداز
انیمیشن مهاجرت (migration) محصول جدید کمپانی ایلومینیشن بوده که در ژانر اکشن، ماجراجویی و کمدی تولید شده است. داستان این انیمیشن درمورد یک خانواده از مرغابی‌ها است که سال‌ها در برکه‌ای امن و آرام زندگی کرده‌اند، اما با ورود دسته‌ای از پرندگان مهاجر به این برکه، اعضای خانواده برخلاف خواست پدر نگران و محتاطشان هوای مهاجرت و ماجراجویی به سرشان می‌زند و در نهایت پدر را راضی به سفر و دیدن شگفتی‌های دنیا می‌کنند. داستان انیمیشن بکر و جدید نیست و پیش از این هم انیمیشن‌ها و فیلم‌های متعددی با این مضمون تولید شده است. با این حال انیمیشن مهاجرت ویژگی‌هایی دارد که آن را تماشایی می‌کند.
اولین و مهم‌ترین ویژگی که به چشم می‌آید، محوریت خانواده در فیلم است؛ به‌طوری که می‌توان گفت قهرمان فیلم یک شخصیت نیست، بلکه یک خانواده است. در مواجهه با چالش‌های داستان و حل مشکلات این ماجراجویی خانوادگی، تمام اعضای خانواده نقش دارند و بار حل مشکلات روی دوش یک شخصیت نیست. چیزی که کم و بیش در آثار قبلی کمپانی ایلومینیشن هم دیده می‌شد و می‌توان گفت که پرداختن به خانواده جزو اولویت‌های اصلی این شرکت به‌حساب می‌آید.
این خانواده‌محوری بودن انیمیشن، آن را به یک فیلم خانوادگی نیز تبدیل می‌کند. اهمیت این موضوع آن‌جاست که متأسفانه در سال‌های اخیر مفاهیم ضدارزشیِ غیراخلاقیِ ضدخانواده حتی به دنیای کودکان و انیمیشن‌ها هم راه باز کرده‌اند و ذهن بیمار تهیه‌کنندگان و کمپانی‌های مطرح سینمای کودک، همچون والت‌دیزنی در طمع دیده‌شدن و تحسین‌شدن در جشنواره‌ها و مراسمات سینمایی، حتی به معصومیت کودکانه هم رحم نکرده و غیراخلاقی‌ترین موضوعات را حتی به‌زور در محصولات خود گنجانده‌اند. هرچند این موضوع باعث افت کیفیت فیلم‌ها و ریزش شدید مخاطبان این شرکت‌ها شد؛ اما گویی آن‌ها قصد اصلاح این رویه را ندارند.
در چنین شرایطی، انیمیشن مهاجرت از هیچ مفهوم غیراخلاقی و ضدخانوادگی استفاده نمی‌کند و با وجود یک داستان نسبتاً کلیشه‌ای، جذاب است و می‌تواند مخاطب را تا پایان فیلم با خود همراه کند. رعایت چنین نکته‌ای حتی اگر از سوی یک کمپانی فیلم‌سازی آمریکایی باشد، قابل تحسین است.
ویژگی جذاب بعدی انیمیشن مهاجرت، کمدی آن است. فیلم‌های قبلی کمپانی ایلومینیشن، مانند «من نفرت‌انگیز»، «مینیون‌ها»، «آواز» و... هم کمدی خوب و قابل قبولی داشتند و مخاطب با دیدن آن‌ها قطعاً می‌خندید. همین ویژگی در انیمیشن مهاجرت هم وجود دارد و فیلم شما را می‌خنداند؛ کمدی فیلم، هم در طراحی شخصیت‌ها، هم در دیالوگ‌ها و هم در موقعیت‌های مختلف داستان شکل می‌گیرد و تا پایان فیلم به‌طور نسبتاً ثابتی وجود دارد.
از دیگر ویژگی‌های این انیمیشن می‌توان به خلق تصاویر و قاب‌های چشم‌نوازی از طبیعت و پرواز پرندگان اشاره کرد که در سرتاسر فیلم به شکل مناسبی از آن‌ها استفاده شده و حس و حال خوبی به مخاطب می‌دهد؛ همچنین چالش‌ها و موقعیت‌های جدیدی که شخصیت‌های فیلم با آن مواجه می‌شوند، کاملاً به‌طور هیجان‌انگیزی نمایش داده می‌شود. مجموع این ویژگی‌ها باعث شده که انیمیشن مهاجرت با وجود الگوی داستانی تکراری، به تکرار نیفتد و مخاطب خود را خسته نکند؛ درنتیجه انیمیشن مفرح، هیجان‌انگیز و البته خانواده‌محور مهاجرت انتخاب خوبی برای تماشا در کنار اعضای خانواده است.