محمدرضا رضایی
طنزپرداز

اگر طرفدار سریال‌های سیتکامی هستید، امکان ندارد سریال فرندز (friends) را ندیده باشید. اگر هم طرفدار و مخاطب این سبک سریال‌ها نیستید، باز هم بعید است حداقل اسمی از این سریال محبوب تلویزیونی نشنیده باشید. فرندز یکی از محبوب‌ترین سریال‌های سیتکامی است که از سال ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۴ از شبکه nbc آمریکا پخش شد و از آن تاریخ تا الآن میلیون‌ها بار و در کشورهای مختلف جهان مشاهده شده است. به بهانه‌ی درگذشت متیو پری، بازیگر نقش چندلر و یکی از شخصیت‌های اصلی این سریال در این یادداشت به بررسی این سریال می‌پردازیم.
سریال فرندز یکی از معروف‌ترین سریال‌های سیتکامی دنیا است و علاوه بر این‌که در لیست ۲۵۰ سریال برتر تاریخ در رده ۵۰ قرار گرفته، اثرگذاری آن بر بسیاری از سریال‌های سیتکامی نظیر آشنایی با مادر، تئوری بیگ‌بنگ، نمایش دهه ۷۰ و... مشهود است. جذابیت این سریال صرفاً به دلیل خنده‌دار بودن آن نیست، چرا که سریال‌هایی نظیر آفیس (the office) یا بروکلین 9-9 (Brooklyn nine nine)، به مراتب خنده‌دارتر و دارای شوخی‌های عمیق‌تری نسبت به فرندز هستند؛ با این‌ حال اکثر طرفداران و مخاطبان سریال فرندز بر این موضوع تأکید دارند که این سریال حال و هوای خاصی دارد و برای مخاطب حس خوبی ایجاد می‌کند که شاید در خیلی از سریال‌های دیگر مشاهده نمی‌شود.
اولین ویژگی مهم سریال ریتم مناسب و منظم شوخی‌های سریال است. در این سریال هیچوقت بین دو شوخی فاصله‌ی زیادی نمی‌افتد. الگوی شوخی‌سازی «مقدمه؛ غافلگیری» در سرتاسر سریال رعایت می‌شود. حتی در اوج درام قصه و در لحظات تا حدودی غم‌انگیز سریال هم، یک شوخی خوب و به‌موقع از تلخی آن می‌کاهد. سطح شوخی‌های سریال هیچگاه از یک سطح استاندارد پایین‌تر نمی‌آید؛ شاید شوخی‌ها شدت و ضعف داشته باشند، اما هرگز آن‌قدر ضعیف نمی‌شوند که مخاطب احساس کند شوخی به‌زور در سریال گنجانده شده است. در تمام قسمت‌های سریال می‌توان فهمید که برای تک‌تک شوخی‌ها فکر شده است و این روند تا آخرین قسمت سریال ادامه دارد.
ویژگی مهم بعدی سریال شخصیت‌پردازی باورپذیر و دست‌یافتنی آن است. شخصیت‌های سریال فرندز علاوه بر این‌که بانمک و دوست‌داشتنی هستند، بسیار باورپذیر و خودمانی‌اند؛ یعنی مخاطبان هم حداقل با یکی از شخصیت‌های اصلی سریال همذات‌پنداری می‌کنند و هم در اطراف خود افرادی را می‌یابند که شبیه به یکی از این شخصیت‌ها باشد. برای روشن‌تر شدن این موضوع شخصیت‌های این سریال را با شخصیت‌های سریال آفیس مقایسه کنید. قطعاً یکی از محبوب‌ترین و بانمک‌ترین شخصیت‌های سریال‌های سیتکامی شخصیت مایکل اسکات در سریال آفیس است؛ اما مخاطبان تا چه حد می‌توانند خود را شبیه به این شخصیت بدانند یا مشابه او را در اطرف خود مشاهده کنند؟ این مسئله در مورد شخصیت عجیب و غریب دوایت‌شروت از همین سریال هم صدق می‌کند. این شخصیت‌ها در عین محبوبیت، پیچیده و مختص دنیای سریال‌اند و این موضوع نقطه مقابل شخصیت‌پردازی در سریال فرندز است.
ویژگی سوم و شاید مهم‌ترین دلیل محبوبیت سریال فرندز، فضای صمیمی و دوستانه‌ای است که بین شخصیت‌های سریال جریان دارد. فرندز دنیایی خلق کرده که در آن دوستی چند جوان تکامل پیدا می‌کند و این چند نفر تبدیل به خانواده یکدیگر می‌شوند؛ تا جایی که حتی اعضای خانواده این شخصیت‌ها در حلقه‌های دوم و سوم افراد نزدیکشان قرار می‌گیرند. صمیمیت و فضای شادی که در لوکیشن اصلی سریال و محل جمع شدن شخصیت‌ها (خانه مانیکا گلر) وجود دارد، مخاطب را برای لحظاتی از دنیای واقعی خارج کرده و به درون خود می‌کشد. همین موضوع باعث می‌شود که مخاطب برای دوری از دغدغه‌های روزمره خود، به دنیای سریال فرندز پناه ببرد. بسیاری از مخاطبان این سریال از جمله نگارنده، این تجربه را دارند که در روزهای سختی از زندگی خود با تماشای سریال فرندز توانسته‌اند تا حدودی زیر بار فشارهای روانی دوام بیاورند.
از آن‌جایی که بهانه نوشتن این یادداشت درگذشت متیو پری، بازیگر این سریال بود، بد نیست اگر کمی هم به شخصیت چندلر بینگ بپردازیم که متیو پری در سریال فرندز آن را ایفا کرد. شخصیت چندلر بینگ جزو شش شخصیت اصلی سریال، یک کارمند نه‌چندان راضی از شغل خود و جوانی سرزنده و شوخ‌طبع است. بدون شک بخش مهمی از بار کمدی سریال روی دوش چندلر بینگ و شوخی‌های هوشمندانه و به‌موقع اوست. روند رشد شخصیت‌های سریال بیش از همه در چندلر بینگ قابل مشاهده است؛ وقتی که این شخصیت از یک جوان خوش‌گذران و فراری از مسئولیت، به یک مرد خانواده‌دوست، متعهد، منطقی و عاشق تبدیل می‌شود.
درمورد سریال فرندز و تک‌تک شخصیت‌ها، به‌خصوص شخصیت چندلر بینگ، بیش از این‌ها می‌توان نوشت، اما محدودیت کلمات این اجازه را نمی‌دهد. در کل اگر دنبال سریالی می‌گردید که برای لحظات کوتاهی در روز بتواند شما را سرگرم و ذهن شما را از دغدغه‌های روزمره دور کند، تماشای سریال فرندز را پیشنهاد می‌کنیم. البته باید این نکته را یادآور شویم که داستان این سریال متناسب با فرهنگ جامعه‌ی آمریکایی روایت می‌شود؛ یعنی از شوخی‌های جنسی، کلمات زننده، دوستی‌ها و ارتباطات نامتعارف و به‌طور کلی موضوعات مختلفی که با فرهنگ جامعه ما مغایرت دارد به دفعات استفاده شده است و این سریال حتی در جامعه آمریکا هم رده‌بندی pg-14 (زیر چهارده سال با نظارت والدین) را دریافت کرده است. لذا ما فقط در چند بعد خاص برخی از نقاط قوت سریال را بیان کردیم و این به معنای تأیید محتوای سریال نیست.