در ترجمه یک متن ادبی چه واحدی به کار ببرید؟
بررسی برخی واحدهای ترجمه
فاطمه منصوری نصرآباد
مترجم
اگر به‌عنوان مترجمی تازه‌کار نمی‌دانید واحد ترجمه دقیقاً چیست باید بگویم کوچک‌ترین بخشی که شما ترجمه می‌کنید واحد است. برخلاف تصور خیلی از مترجم‌های نوپا واحد ترجمه فقط کلمه نیست؛ بلکه می‌تواند هم کلمه باشد، هم گروه اسمی. گاهی حتی واحد ترجمه یک جمله است! و چرا دانستن این موضوع مهم است؟ چون تمام این واحدها به یکدیگر متصل‌اند و برای ادامه ترجمه لازم است آن را تشخیص دهید و در نظر بگیرید. علاوه‌برآن اگر شمای مترجم فقط کلمه را به‌عنوان واحد ترجمه‌تان در نظر بگیرید آن‌وقت است که عبارات و ترکیب‌های زبان مبدأ وارد ساختار نحوی زبان فارسی یا همان متن مقصدتان می‌شود. متن خروجی انسجام کافی ندارد؛ چون تمام واحدها را یک‌شکل در نظر گرفته‌اید پس نتوانستید الگوهای مختلف را تشخیص دهید و متنی منسجم مثل متن زبان مقصد ارائه دهید.
همه کلمه‌های جمله‌هایی که در متن نوشته شده‌اند تک معنایی نیستند. همه معانی به‌کاررفته برای یک لغت در لغت‌نامه هم قرار نیست به مفهوم و محتوای متن بخورد و ربط داشته باشد. اینجاست که شما باید واحد ترجمه را بزرگ‌تر کنید و به‌جای کلمه به عبارت یا ترکیب نگاه کنید. مثلاً کلمه fine را در نظر بگیرید. معنی‌ای که همه می‌دانید کلمه «خوب» یا «جریمه» است. حالا این دو جمله فرضی را بخوانید:
The driver had to pay a parking fine because they parked illegally in front of their office. اگر واحد ترجمه کلمه باشد باید «جریمه پارکینگ» و «پارک غیرمجاز جلوی اداره‌شان» حتماً در جمله بیاید. این ترکیب‌ها جمله‌ای مصنوعی می‌سازند. حالا اگر جمله را در سطح عبارت بشکنید می‌توانید مفهوم عبارت‌ها را در نظر بگیرید و جمله‌ای به شکل «راننده باید جریمه بی‌اجازه پارک‌کردن جلوی در اداره را بپردازد.» بنویسید.
اگر جمله Legends spoke of a legendary knight who wielded a mythical sword with a fine edge, said to be capable of cutting through any armor with ease را داشته باشید چه؟ اینجا با کلمه درنظرگرفتن واحد ترجمه جمله‌ای طولانی، زشت و کسل‌کننده تحویل می‌دهید. اینجاست که باید واحد ترجمه را جمله در نظر بگیرید. این یعنی تنها هدف شما اینجا انتقال مضمون و محتوای جمله اصلی است . پس متن ترجمه را می‌توان این‌طور نوشت: «در افسانه‌ها آمده شوالیه‌ای نامدار شمشیری چنان برنده داشت که از زرهی عبور می‌کرد» پس هنگام ترجمه دقت کنید که از چه واحدی باید استفاده کنید تا ترجمه خوشخوان داشته باشید.