روایت جنگ چهار نسل برای وطن

فلسطین در زخم داوود

مهدیه جاهد
خبرنگار

سوزان ابوالهوی نویسنده فلسطینی الاصل ساکن امریکاست.  او که فعال اجتماعی و نویسنده فلسطینی است، با تجربه‌ای که از جنگ داشته، رمان زخم داوود را نوشته و به این بهانه، مسائل اجتماعی و انسانی را به تصویر کشیده است. فاطمه هاشم‌نژاد این رمان را در ایران به فارسی ترجمه و توسط نشر آرما منتشر کرده است. ابوالهوی در رمان زخم داوود مردمش را به تصویر کشیده است. روایت نسل در نسل خونین در جنگ فلسطین. جنگی که جدای از علت آن، ماهیتش شکست و آوارگی و نابودی است. ابوالهوی رمان را با مضمون مقاومت مردم فلسطین نوشته است و در ادامه به روند زندگی چهار نسل در جنگی نابرابر و سلطه گرانه پرداخته، به عشق، ایمان و غرور مردم فلسطین. کتاب زخم داوود که در سال 2006 در امریکا منتشر شده تا کنون به 26 زبان زنده دنیا ترجمه شده است. این کتاب در فرانسه با نام صبحگاهان در جنین منتشر و تبدیل به پرفروش‌ترین رمان سال شد.
ابوالهوی با شخصیت اصلی داستان یعنی امل به جنگ فلسطین از زاویه‌ای جدید پرداخته است. جدای از پرداختن به مسأله اصلی فلسطین، مقاومت مردم، به جنگ از زاویه تغییر دادن آدم‌ها، حساس کردن انتخاب افراد و نکات ریز و کلیدی که جنگ بر خانواده و روابطشان می‌گذارد نیز پرداخته است. همچنین نگاهی ظریف به فرهنگ خانواده در فلسطین در برابر اجبار و زوری که صهیونیست‌ها برای برپایی خانواده روی تل خاکستر فلسطین برای خود دارند کرده است. داستان روایت زندگی دختری به نام امل است که از همان کودکی شاهد حملات وحشیانه ارتش صهیونیستی به سرزمینش است و خانواده‌اش را در همین مسیر از دست می‌دهد.
امل در کتاب به روایت تاریخی می‌پردازد که خودش با عمق وجود تمام رنج و سختی آن را حس کرده بود؛ شرایطی که در آن آوارگی و کشتار کودکان و مردمش را از نزدیک دیده و درک کرده است.
اما از جذابیت‌های بزرگ کتاب جذب مخاطب غیرایرانی و غیرفلسطینی است. زاویه روایت داستانی نه متعصبانه و نه اغراق‌آمیز است. ابوالهوی با تیزهوشی و همچنین تجربه زندگی در بین مردم امریکا امل را طوری شخصیت پردازی کرده است که هیچ یک از ویژگی‌های حساسیت برانگیز کشورهای غربی و اروپایی را نسبت به مسأله فلسطین و یهود ندارد؛ بلکه با ذکاوت تمام داستان را طوری پیش می‌برد که مسائل فلسطین برای ملتی غیر از خاورمیانه خواندنی جذاب و تأثیرگذار باشد.
نقطه عطف داستان تقابل و رویارویی افراد یک خانواده با هم است. آنجا که دو برادر امل نقش پررنگی در مقاومت مردم فلسطین دارند و در حال جنگ با اسرائیل هستند و از طرفی برادر دیگرشان به ارتش اسرائیل می‌پیوندد. همسری یهودی اختیار می‌کند و امل که بازمانده و شکنجه شده جنگ اسرائیل است با برادر خود روبه‌رو می‌شود. در نهایت آن طور که از این تقابل می‌توان فهمید ابوالهوی قصد داشته با قراردادن خانواده و زندگی امل به عنوان نماد فلسطینیان و جامعه عرب، در کنار جنایت‌های صهیونیست‌ها بخشی از نقدهای خودش را نیز به اعراب مطرح کند.