دو کتاب درباره عباس دوران
جنگ بر فراز آسمان
20 مهر سالروز تولد شهید خلبان عباس دوران است. به همین مناسبت این شماره معرفی دو کتاب را که به زندگی این شهید بزرگوار پرداخته است بررسی می‌کنیم.
مهدیه جاهد
خبرنگار
دوران پرواز:
شهید عباس دوران سال ۱۳۲۹ در شهرستان شیراز متولد شد. در سال ۱۳۴۹ به دانشکده خلبانی نیروی هوایی راه یافت و پس از گذراندن دوران مقدماتی پرواز در ایران، در سال ۱۳۵۱ برای تکمیل دوره خلبانی به امریکا رفت. ایشان در پایگاه کلمبوس در ایالت می‌سی سی پی موفق به آموختن فن خلبانی و پرواز با هواپیماهای جنگنده شد. او پس از موفقیت در دریافت نشان خلبانی در سال ۱۳۵۲ به ایران بازگشت و به عنوان خلبان هواپیمایی اف۴، مشغول انجام وظیفه شد.
دوران، سحرگاه ۳۰ تیر سال ۱۳۶۱ به قصد ضربه زدن به شبکه دفاعی و امنیتی نفوذناپذیر مورد ادعای صدام، پس از نمایش قدرت و شکستن دیوار صوتی در آسمان بغداد، هنگام بازگشت، مورد اصابت موشک دشمن واقع شد. شهید دوران با همان هواپیمایی جنگنده به سمت اجلاس سران در بغداد می‌رود و از قلب آسمان مانع برگزاری این اجلاس مهم در خاک دشمن می‌شود.
کتاب‌شناسی:
کتاب‌ها، مستندها و سریال‌های زیادی در مورد زندگی شهید دوران ساخته و نوشته شده‌اند. این میان مهمترین کتاب‌هایی که در مورد این شهید منتشر شده‌اند عبارت‌اند از:
آسمان 4، دوران به روایت همسر شهید از زهرا مشتاق نشر روایت فتح
پرنده و آتش از بهمن پگاه‌راد نشر نوید شیراز
پسر آسمان از اصغر فکور انتشارات سوره مهر
بمبی در کابین ازسید حکمت قاضی میرسعید انتشارات صریر
و کتاب داستانی بال آتش بال خون نوشته مصطفی جمشیدی نشر آجا
در این میان کتاب بمبی در کابین و آسمان 4 از اقبال بیشتری بین مخاطبان برخوردار شده است.
کتاب بمبی در کابین روایتی حماسی از زندگی حرفه‌ای شهید دوران است. اگرچه سید حکمت میر سعید گویی بین نوشتن داستان یا روایت سردرگم است اما پرش‌های بموقع و جابه‌جایی‌های زمانی کاربردی روایی آن قابل قبول است.
کتاب جزئیات زیادی از زندگی حرفه‌ای شهید دوران دارد. نثر سنگین حماسی کتاب را کمی از راحت‌خوانی خارج کرده است. با وجود توضیحات مناسب در کنار اصطلاحات خلبانی و پرواز مخصوص، اما به گونه‌ای کتاب فاقد روح و احساس و انگیزه لازم برای ایجاد کشش در مخاطب است ولو اینکه اطلاعات خوبی از نحوه شهادت و انگیزه‌های شهید دوران برای انجام وظیفه سخت و شهادتش به مخاطب می‌دهد. اما مجموعه کتاب‌های آسمان از انتشارات روایت فتح که کتاب آسمان4 به زندگی شهید دوران از زبان همسرش می‌پردازد شاید مکملی بر کتاب بمبی در کابین باشد. کتاب سرتاسر حس، درگیری با متن زندگی و شور و هیجان و همسر شهید است و از زاویه‌ای زنانه به روایت شخصیت درون‌گرا و اختصارطلب شهید دوران پرداخته است. خوش‌خوانی و کوتاه بودن و نثر روان نویسنده از ویژگی‌های بسیار خوب کتاب است. همچنین پرداخت زهرا مشتاق از زاویه‌ای تازه به شخصیت جنگنده سوار شهید دوران نیز هست.
دو کتاب بمبی در کابین و آسمان 4 در کنار هم سهمگینی و ابهت هواپیمای جنگی و روح والا و آسمانی و شخصیت منحصر به فرد شهید را از زاویه‌ای لطیف به مخاطب ارائه می کنند.اولی حماسه دوران و دیگری آنجا که عباس دوران شکل می‌گیرد.