شکل گیری کمیته امداد امام خمینی(ره)
کمیته امداد امام خمینی در لبنان چگونه شگل گرفت؟
یکی از فعالیتهای ماندگار سیدعیسی طباطبایی در لبنان راهاندازی نهادی به اسم کمیته امداد امام خمینی بود که اگرچه در اسم با نهاد داخل ایران مشابه بود اما کاملاً مستقل عمل میکرد. در این گزارش با استفاده از نظرات چهرههای حاضر در لبنان از روند تأسیس و فعالیت آن به دست سیدعیسی طباطبایی آشنا میشویم.
آغاز فعالیت کمیته امداد لبنان از زیرزمین
سیدعیسی طباطبایی چرا در لبنان احساس نیاز کرد کمیته امداد تأسیس شود؟ خودش در پاسخ به این سؤال میگوید: «مهدی کروبی رئیس بنیاد شهید بود. ارتباط ما با ایشان خیلی قوی بود، به ما امکانات میداد و دست ما را هم کمی باز گذاشته بود. در کنار آن کار کمیته امداد را شروع کردیم. کار ما گسترده بود. یعنی هم خانواده شهدا بود، هم جانبازان، هم رسیدگی به امور فقرا و آوارگان. ما به مرور زمان این مؤسسات را از همدیگر جدا کردیم، دیدیم که جای کمیته امداد همان طور که در ایران خیلی خوب کار میکند، در لبنان خالی است. من به ایشان گفتم که بودجهای برای این کار بگذارید تا اینکه یک مؤسسه مخصوص نیازمندان در لبنان راه بیندازیم. ایشان قبول کرد. با کمیته امداد در ایران صحبت کرد، من هم رفتم با آنها صحبت کردم و زمینه را فراهم کردیم. آقای عسگراولادی، آقای نیری و آقای حیدری به لبنان آمدند. در ضمن اینکه لبنان را میگشتیم و اوضاع اینها را میدیدیم که زمینه را برای تأسیس کمیته امداد آماده بکنیم در جنوب به همان منطقهای رفتیم که من هفتاد و پنج روز محاصره بودم. وضع بیروت هم ناامن بود. من زیرزمینی داشتم که از حقوق شرعیه تهیه کرده بودم. بین سوریها و فالانژها در منطقه عین الحلوه، آنها را از روی ترس شبانه در همان زیرزمین خواباندم و آنجا را به اولین پایگاه امداد تبدیل کردم. این زیرزمین به مساحت هزار متر بود با یک نصف طبقه، این آقایان چند شب را به حالت خیلی اضطرار در منطقه بیروت و لبنان گذراندند و بعد به ما اجازه دادند که کمیته امداد را تأسیس کنیم. یعنی کمیته امداد به عنوان یک کمیته رسمی مثل کاری که در ایران انجام میگیرد، اینجا هم بر همین اساس شروع به فعالیت کرد.»
امام گفت ببینید برادران من در لبنان چه چیزی نیاز دارند
از دیگر کسانی که میتواند درباره تأسیس کمیته امداد در لبنان سخن بگوید، محمد البرجاوی عضو شورای مرکزی حزبالله لبنان است. او از ابتدای انقلاب با سیدعیسی آشنا شده است و به ایران هم رفت و آمد دارد. او در این باره میگوید: «در سال ۱۹۸۶ که وضع اقتصادی و معیشتی باعث مشکل برای تمام لبنانیها شد امام راحل بعد از فرستادن نامههای متعددی که به ۱۰۰ یا بیشتر میرسید به مسئولان کمیته امام در تهران گفتند: بروید به سوی برادران من در لبنان و ببینید چه چیزی نیاز دارند. بعد از این کمیته امداد شاخه لبنان تحت رهبری سید عیسی طباطبایی تشکیل شد و این چیزی که امروز میبینید از قبیل بنیاد شهید، بنیاد جانبازان، بیمارستان ها، مؤسسه قرض الحسنه و غیره همه زیرساختهایی هستند که پس از آن مساعده امام و تشکیل بیت المال راه افتادند و البته با مانع تراشیهای بسیاری از سوی امریکا و دشمنان مواجه شدند. همان مؤسسهها بودند که مقاومت را در بر گرفتند و علاوه بر مقاومت خط دفاعی محکمی از طرفداران مقاومت را تشکیل دادند. این همان مؤسسهای بود که هم شامل اعضای حزبالله میشد و هم از آنها حمایت میکرد؛ این ایجاد نمایندگی کمیته امداد امام خمینی و سپس نمایندگی مقام معظم رهبری در لبنان و صرف وجوهات شرعی باعث تسریع امور شد. البته همه این کارها با همکاری شهید سید عباس موسوی و سید حسن نصرالله صورت میگرفت.»
لزوم رسیدگی به وضعیت نیروهای حزبالله
محمود نورایی کاردار وقت سفارت ایران در لبنان در سال 61 درباره راهاندازی کمیته امداد امام خمینی در لبنان این طور میگوید: «زمانی که حزبالله عملیاتی انجام میداد عدهای در این عملیات به شهادت میرسیدند و خانواده آن شهدا نیاز به رسیدگی داشت و این رسیدگی نیازمند راهاندازی تشکل و ساختاری مرتبط بود. در این زمینه سید عیسی نخستین کسی بود که این مسئولیت را برعهده گرفت و مسئولان بعدی از جمله آقای جلیلی و چند نفر دیگر آمدند و این مسیر را تا به امروز ادامه دادند. شعبهای از بنیاد شهید در بیروت وجود دارد که خانوادههای شهدای حزبالله را تحت پوشش دارد و همان خدماتی را که در ایران دارند در لبنان نیز ارائه میدهند. کمیته امداد هم خدماتی نظیر آنچه در کمیته امداد ایران ارائه میشود برای خانوادههایی که زیر خط فقر هستند و مشکلات مالی دارند، ارائه میدهد.» به گفته نورایی بودجه این نهادها از طریق شیعیان کشورهای عراق و کویت تأمین میشد.
کمیته امداد در لبنان کاملاً جا افتاده است
دکترعباس خامهیار سالها رایزن فرهنگی ایران در بیروت بود و با فعالیت این نهاد به خوبی آشناست: «آقا سید عیسی از زمان اشغال بیروت توسط رژیم صهیونیستی در سال ۱۹۸۲ به بعد ۱۲ پروژه بزرگ ماندگار بیسابقه فرهنگی، اجتماعی و خدماتی را پایهگذاری کرد و به بهرهبرداری رساند که این پروژهها فرزندان خلفی از دستاوردهای بزرگ انقلاب اسلامی هستند مثل کمیته امداد امام خمینی که افراد تحت کفالت این کمیته قرار میگیرند و از بدو ورود به دبستان تا دورههای دانشگاهی ایتام یا فقرا تحت پوشش قرار میگیرند. در این رابطه افراد متکفلی را از متمولان و از ثروتمندان، خیرین خلیج فارس و کشورهای مختلف جذب میکنند و به صورت پنهانی تفاهمنامهها و قراردادهایی امضا میشود و هر کدام این افراد، خانوادهها یا افرادی را تحت پوشش قرار میدهند بدون اینکه اعلام رسمی شود. آقا سید با حفظ حیثیت و آبروی تک تک این خانوادهها و افراد به آنها کمک میکند. تشکیلات عظیمی برای این کار شکل میگیرد و مانند ایران صندوق صدقات در شهرها، روستاها و اماکن عمومی نصب شده و کاملاً خودکفا و تحت نظارت نمایندگان حضرت امام و حضرت آقا اداره میشود؛ کمیته امداد برای مردم لبنان کاملاً جا افتاده است.»