مریم رحیمی‌پور
خبرنگار

احتمالاً تا به حال با کودکانی که در دنیای داستان زندگی می­‌کنند برخورد داشته‌اید. این کودکان با خودشان بازی می­ کنند و اغلب دوست ندارند کسی وارد بازی­‌شان شود مگر اینکه یکی از نقش‌های دنیای آن­ها را بپذیرد و بلد باشد دقیقاً نقش همان شخصیت را بازی کند. آن­ها مدام دنبال خرید وسایل بیشتری با طرح و شکل دنیای داستانی خود هستند، کلاه سگ‌های نگهبان، لباس و آیینه­ باربی، کیف مرد عنکبوتی و ....  برخورد این کودکان با انیمیشن محبوب خود جالب توجه است، آن­ها ابتدا چندین بار همان یک انیمیشن را می‌­بینند و از جایشان تکان نمی­‌خورند سپس وقتی برای بار پنجم یا ششم آن را می‌­بینند هم­زمان با آن، آنچه را در انیمیشن می‌گذرد تکرار می­‌کنند، عملیات اجرا می‌­کنند، می‌­روند و لباس شبیه‌شان را می‌­پوشند و اسباب­ بازی، دفتر یا برچسب‌هایی را که شبیه آن­ها دارند ، می­ آورند تا انگار به کمک این وسایل به دنیای آن­ها بپیوندند.
اما درگیر شدن کودک در دنیای انیمیشن­‌ها و اسباب‌بازی‌هایی که تمام وجوه زندگی او را دربرمی‌گیرند چه فواید و مضراتی دارد؟ صنعت سرگرمی‌ای مثل باربی به تمام زوایای زندگی کودک نفوذ می­‌کند، لباس‌های خودش را به تن او می‌پوشاند، در ظرف غذای خودش به او غذا می‌خوراند، آدامس خودش را گوشه دهانش
می‌گذارد، به وسیله­ بازی‌های دیجیتال او را در دنیای خودش فعال می­‌کند، و بیش از همه صنعت سرگرمی به کودک منش و سیر زندگی می‌دهد، به او از صبح دیکته می‌­کند که چه کارهایی انجام دهد، چه چیزی بخورد، خودش را درون آیینه چه طور ببیند، از دیگران چه انتظاری داشته باشد و....
بازی با عروسک‌های باربی و هر عروسک دیگری که متعلق به یک دنیای داستانی بزرگ‌تر است، هم­چون بازی با عروسک‌­های معمولی به کودک فرصت برون ­ریزی احساسات می­‌دهد و به او اجازه می‌­دهد خودش را به جای شخصیت­‌ها بگذارد و در نتیجه به احساسات ناشناخته خود دست یابد. اما مضرات زندگی همه‌جانبه با شخصیت‌ها و داستان­‌ها چیست؟ همان طور که قابل پیش‌­بینی است برخی مواقع کودک مرز میان واقعیت و خیال را فراموش می‌کند. برای مثال این اتفاق رایج است که کودکی از لوازم آرایشی استفاده کند چون باربی هم استفاده می‌کند یا کودک دیگری را بزند چون مرد عنکبوتی هم بعضی آدم­‌ها را می‌­زند! گویی آن اراده و وجدان شخصی کودک جای خودش را به شخصیتی می‌دهد که درون او رشد کرده و حالا به جای او تصمیم می‌گیرد و وقتی مؤاخذه می‌­شود، شباهت به آن شخصیت دلیل موجه خوبی برای اتفاقی است که افتاده و چه چیزی ارزشمندتر از اراده و درک واقعیت برای یک انسان است که بخواهد آن را در سنین کودکی از دست بدهد؟
چه باید کرد؟ والدین از بازی‌های تک نفره کودکان استقبال می­‌کنند. این صحنه­‌ای رؤیایی است که کودک در اتاق خودش مشغول بازی با اسباب­‌بازی‌هایش باشد یا در سکوت انیمیشن ببیند. اما بازی‌­های تک نفره بدون غرق شدن در دنیای انیمیشن­‌ها هم اتفاق می‌­افتد فقط کمی دیرتر. پس 1- همان توصیه­ قدیمی: زمان دیدن انیمیشن را کوتاه کنید. 2- با خرید لباس، دفتر نقاشی، ظرف غذا و ... با تصاویر کارتونی کودک را وارد دنیای عمیق داستان­‌ها نکنید. این وسایل کودکانه نیستند! بلکه درخدمت صنایع سرگرمی هستند! 3- در نهایت، تمامی دنیای کودک را با یک تم خاص طرح‌­ریزی نکنید و او را در این دنیا تنها نگذارید، حین دیدن انیمیشن پیش او بنشینید و این تماشای انفرادی و منفعل را با گفت وگو و توجه به احساساتش فعال کنید.
زمانی را که باید برای نجات کودک از غرق‌­شدگی در دنیای داستان‌ها بگذارید، پیش از آن برای او صرف کنید.