سفر تابستانی به الجزایر

نسخه‌­ای مناسب احوال کتاب‌­بازها

لادن عظیمی
خبرنگار

 

 

یک چیزهایی بین کتاب‌­بازها مرسوم است که فقط در میان گفت ­وگوی دو کتاب‌­باز معنی پیدا می­‌کند. مثل علاقه مشترک همه کتاب‌­بازها به بوی کاغذ یا خرید و اضافه کردن کتابی به کتابخانه‌­شان که قبلاً آن کتاب را امانت گرفته و خوانده‌­اند یا خواندن کتابی در مناسبتی مخصوص که موضوع کتاب یا حداقل عنوان آن کتاب با آن مناسبت مربوط باشد. مثلا ًخود من کتابی دارم که واژه بهار در عنوانش خودنمایی می­‌کند و اصرار داشتم که کتاب را در بهار بخوانم حال آنکه کل ماجرای کتاب در زمستان اتفاق می‌­افتد! خلاصه اینکه اگر شما هم به این امراض ناشناخته کتاب‌­بازها دچار هستید و برای مطالعه تابستانی دنبال کتاب می­‌گردید؛ کتاب «تابستان» آلبر کامو می‌­تواند گزینه مناسبی برای شما باشد. «تابستان» کتابی شامل هشت جستار است که کامو آن­ها را در سال 1954 از انتشارات گالیمار منتشر کرد. این کتاب در ایران با ترجمه جواد فریدی و امیر لاهوتی از نشر جامی منتشر شده است.
مایه اصلی این جستارها خاطرات کامو در اقامت یک ساله و نیمه او از پایان سال 1940 تا تابستان 1942 در الجزایر است. او با مقایسه دو شهر اوران و الجزیره مسائل زیستی، تاریخی، فرهنگی جدی­‌ای را مطرح می­‌کند. کامو از این نظرگاه نقبی به مسائل اجتماعی الجزایر می­‌زند و با تکیه بر دانش اسطوره­‌شناسی سعی می‌­کند اسطوره­ای شخصی خلق کند که از فرهنگ و شرایط زیستی الجزایر تغذیه می­‌کند و پروار می­‌شود.

ایه اصلی این جستارها خاطرات کامو در اقامت یک سال و نیمه او از پایان سال 1940 تا تابستان 1942 در الجزایر است. او با مقایسه دو شهر اوران و الجزیره مسائل زیستی، تاریخی، فرهنگی جدی­‌ای را مطرح می­‌کند

 

پناهی برای رفع خستگی
خاطرات شیرین نویسنده­‌ای که قصه گفتن بلد است

یک وقت­‌هایی آدم دلش می­‌خواهد در روزهای بلند تابستان فارغ از تمام دغدغه‌­ها و نگرانی‌­ها و دلشوره­‌ها، فارغ از تمام مفاهیم سنگین و عجیب و غریب کتاب­‌ها و فارغ از تمام دعواها به کتابی پناه ببرد که او را در دنیای ساده‌­اش غرق کند؛ کتابی که او را با خود به عالمی ببرد که تلخکامی‌­ای هم اگر درونش باشد؛ به سرعت محو شدن کینه از قهرهای کودکی، زدوده شود و از بین برود و راز این احساس در همین واژه «کودکی» نهفته است. اصلاً کلمه تابستان با کودکی گره خورده است. با آفتاب و دویدن و رهایی.
«شما که غریبه نیستید» کتابی است که تمام این­ها را در خود دارد، کتابی که به نوعی زندگی­نامه خودنوشته هوشنگ مرادی کرمانی، خالق کتاب‌های خاطره‌­ساز، است. او که در روستای سیرچ کرمان متولد شده و در آنجا رشد کرده و روزگار جوانی را در تهران گذرانده است؛ در این اثر به آن سال‌­ها سفر می­‌کند و خاطراتش را به ترتیب زمان وقوع بازتعریف می‌­کند.
زبان کتاب سلیس و ساده است. نویسنده ما از رنج­‌های بسیاری که در سال­‌های کودکی و نوجوانی تحمل کرده است نیز حرف می‌­زند اما آن خاطرات تلخ را چنان با زبانی بذله­‌گو و شیرین بیان می‌­کند که تلخی حادثه در خاطر نمی­‌ماند و آنچه پررنگ می‌­شود، پیروز شدن بر سختی­‌ها و رنج­‌هاست.
این کتاب از معدود کتاب­‌هایی است که من خواندنش را به همه، با هر سن و سلیقه­‌ای، توصیه می­‌کنم. حتی به شما دوست عزیز.

 «شما که غریبه نیستید» کتابی است که تمام این­ها را در خود دارد. از تابستان و آفتاب گرفته تا دویدن و رهایی و سادگی و کودکانه زیستن. خلاصه می‌خواهم بگویم اینکه این کتاب پناه خوبی است برای فراغت از همه­ چیز و همه­ کس.

 

ترکیب تلخی و شیرینی

یکی از جدی‌­ترین مشکلات امریکا از زبان راوی پنج ساله

احتمالاً برای شما هم پیش آمده که حداقل یکی از تعطیلات تابستانی سال‌­های کودکی‌تان پر ماجرا بوده باشد و تا سال­‌ها خاطراتش را با خود حمل کنید. و اتفاقاً منظور ما از ماجرا صرفاً اتفاقات خوب و شیرین نیست. یا حتی ممکن است بیکاری روزهای خلاصی از مدرسه شما را به ماجراجویی و خلق حوادث عجیب و غریب سوق داده باشد و حالا از مرور آن اتفاقات لبخند قاب صورتتان را پر کند.
ماجراهای کتاب «کشتن مرغ مینا» در یک تعطیلات تابستانی اتفاق می‌­افتد. «هارپر لی» بانوی نویسنده امریکایی در این معروف­‌ترین اثر خود دو داستان را به موازات هم از زبان دختری پنج ساله به نام «اسکات فینچ»  روایت می­‌کند. اسکات که دختر یک وکیل سفید پوست به نام «اتیکاس» است با لحنی کودکانه و روان به روایت وقایع تابستان سال پنجم زندگی­‌اش می‌­پردازد.
پی­رنگ اصلی رمان مربوط به ماجرای اتهام ناروای تجاوز سیاهپوستی به نام «تام رابینسون» به دختری سفید پوست است که اتیکاس وکالت متهم را بر عهده گرفته است تا بی­‌گناهی او را ثابت کند. پی­رنگ دوم نیز شرح ماجراجویی کودکانه برادر اسکات و دوست اوست که برای تعطیلات تابستان به دهکده آن­ها آمده است. ماجرایی که در نهایت شیرینی روایت می­‌شود و با رمز و رازهای کودکانه‌­اش تعلیق­‌های جالبی را در رمان خلق می‌کند.
«کشتن مرغ مینا» در نقد نژادپرستی نوشته شده و در سال 1964 جایزه پولیتزر را را از آن خود کرده است.

ماجراهای کتاب «کشتن مرغ مینا» در یک تعطیلات تابستانی اتفاق می­‌افتد. «هارپر لی» بانوی نویسنده امریکایی در این معروف‌­ترین اثر خود دو داستان را به موازات هم از زبان دختری پنج ساله به نام «اسکات فینچ»  روایت می­‌کند