نوشین تقیلی
نویسنده
دوران نوجوانی من در دهه 70 گذشت. آن روزها وقتی به عروسی یکی از نزدیکان دعوت می‌شدیم، اولین دغدغه‌ این بود که حالا چی بپوشم؟ تعداد مزون‌های لباس مجلسی مثل امروز زیاد نبود، مخصوصاً در شهرستان.
اولین قدم این بود که چند روزی به دنبال پارچه می‌گشتیم تا پارچه‌ای را که می‌خواستیم، پیدا کنیم.
 مرحله دوم روانه شدن به سمت خانه خیاط محله بود. در واقع خیاط هر محله به نوعی طراح لباس یا همان فشن دیزاینر خانم‌های آن منطقه به حساب می‌آمد. نگاهی به پارچه می‌کرد و نگاهی به اندام ما و مدل لباس را تعیین می‌کرد. خبری از مدل‌های اینترنتی نبود.
 تا آماده شدن لباس باید چند باری به خیاطی می‌رفتیم و لباس نیمه‌آماده را پرو می‌کردیم تا بالاخره روز تحویل فرا می‌رسید. انتظار شیرینی که معمولاً همزمان با روز مراسم عروسی
به پایان می‌رسید.

کم کم تعداد مزون‌ها بیشتر شد و تمایل ما به راحت‌تر و سریع‌تر انجام دادن کارها باعث شد کمتر سراغ خرید پارچه و خیاط برویم. گرچه مدل و کیفیت دوخت لباس‌ها بهتر شد، ولی اتفاق عجیبی نبود اگر در مراسم می‌دیدیم که لباس‌مان با لباس یک یا حتی چند نفر از میهمان‌ها مثل هم است. لزوماً هم از یک مزون یا حتی از یک شهر نخریده بودیم. طراحی لباس در ایران مسأله متداول و معمولی نیست. شاید چهار-پنج سال بیشتر نباشد که ما نام این شغل را در مکالمات روزمره مردم می‌شنویم. طراحی لباس در ایران بیشتر مختص جامعه هنری است. حتی در سال‌های اخیر که به عنوان شغل رواج بیشتری پیدا کرده، مختص طبقه بالای جامعه است.
ولی در اروپا و امریکا این طور نبوده و نیست. طراحی لباس قدمت تاریخی زیادی دارد. غیر از بحث طراحی لباس برای فیلم و تئاتر که یک رشته تخصصی به حساب می‌آید، طراحان لباس معروفی در دنیا هستند که در واقع جریان مد را هدایت می‌کنند. نام خیلی از آنها را روی اجناس تقلبی و فیکی که در بازار به وفور پیدا می‌شود، دیده‌ایم، مانند دولچه و گابانا، ورساچه و گوچی. صاحبان این برندها علاوه بر شهرتی که در دنیای مد و هنر دارند، دارای ثروت‌های افسانه‌ای نیز هستند، ولی رسیدن به این شهرت و ثروت، سال‌های زیادی زمان برده است. برخی از طراح‌هایی که امروز شاهد فعالیت آنها هستیم، در واقع ادامه دهنده یک شغل خانوادگی هستند و برخی خود آغازگر این کار بوده‌اند. دانستن داستان زندگی طراحان لباس معروف می‌تواند هم جذاب و هم الهام‌بخش باشد. در این یادداشت سراغ معرفی فیلم‌هایی رفته‌ایم که در این زمینه ساخته شده‌اند، یعنی بیوگرافی طراحان لباس معروف جهان.

کودکی غم‌انگیز کوکو شنل
احتمالاً بیشتر ما نام کوکو شنل را بیشتر از یک طراح لباس، به عنوان نام یک عطر شنیده‌ایم. در ۱۹ آگوست سال ۱۸۸۳ دختری به نام گابریل بونهور شنل متولد شد که امروز جهان او را با نام کوکو شنل می‌شناسد. ریشه برند شنل، از دوران کودکی غم‌انگیز طراح آن سرچشمه می‌گیرد. کوکو شنل در کودکی مرگ زودرس مادر، رها شدن توسط پدرش هنری آلبرت شنل و سال‌ها زندگی در صومعه را تجربه کرد. در این صومعه او با زنانی زندگی می‌کرد که فقط لباس‌های سیاه و سفید می‌پوشیدند. اما دقیقاً اینجا بود که گابریل تبدیل به شنل شد، با مشاهده تضاد رنگ‌ها و خطوط صاف. خطوطی که در نهایت به ویژگی متمایز طرح‌های او تبدیل شدند. شاید به دلیل همین زندگی پر فراز و نشیب است که کارگردان‌ها توجه بیشتری به شنل داشته‌اند.
 فیلم Chanel Solitaire یک درام تاریخی بریتانیایی-فرانسوی-امریکایی محصول سال ۱۹۸۱ به کارگردانی جورج کازندر است. در این فیلم بیشتر به رابطه شنل با اتین دو بالسان و بعد از آن رابطه عاشقانه طوفانی‌اش با بوی کپل و نقشی که این دو مرد در معرفی و پیشرفت او به عنوان یک زن تاجر مستقل ایفا کردند، می‌پردازد. فیلم معروف دیگری که درباره کوکو شنل ساخته شده، کوکو قبل از شنل (coco before Chanel)، به کارگردانی آن فونتن است که در سال ۲۰۰۹ منتشر شد و بر اساس رمان «شنل و دنیایش» ساخته شده است.

قتل در خانه گوچی
اگر اهل پیگیری اخبار باشید حتماً نام لیدی گاگا، خواننده معروف امریکایی را در مراسم تحلیف جو بایدن در سال ۲۰۲۱ شنیده‌اید. اما لیدی گاگا علاوه بر اینکه یک خواننده مشهور است، بازیگر خوبی هم به حساب می‌آید. در فیلم «خانه گوچی» که در سال ۲۰۲۱ اکران شد، لیدی گاگا نقش همسر مائوریتزیو گوچی را بازی کرده است. این فیلم درباره خاندان گوچی و رابطه عاشقانه مائوریتزیو گوچی و پاتریسیا رجانی است که در نهایت منجر به قتل گوچی می‌شود.
یکی دیگر از نقاط قوت این فیلم، بازی آل پاچینو در نقش آلدو گوچی است. فیلم در واقع بر اساس رمان «خانه گوچی: داستانی شورانگیز از قتل، دیوانگی، فریبندگی، و طمع» نوشته سارا گی فوردن است و در سال ۲۰۰۱ ساخته شده ‌است.
راز مرگ ورساچه
احتمالاً چندین برابر طراحی‌های اصلی برند ورساچه، لوگوی این برند معروف روی روسری، کیف، مانتو و کفش‌های ایرانی استفاده شده است. حتی اگر کسی در ایران این برند را نشناسد، قطعاً لوگوی آن را دیده است، اما این برند معروف ایتالیایی، علاوه بر محبوب بودن در بین بسیاری از سلبریتی‌های خارجی و قیمت بالای محصولات آن، یک ویژگی مهم دیگر هم دارد.
یک راز که برای همیشه در‌هاله‌ای از ابهام باقی ماند. جیانی ورساچه در ۲۶ سالگی و در سال ۱۹۷۸ و با افتتاح بوتیکی به نام ورساچه در شهر میلان ایتالیا، برند خود را خلق کرد
 جیانی با راه‌اندازی بوتیک مستقل خودش به سرعت در صحنه بین‌المللی مد شناخته شد. همزمان با افتتاح بوتیک میلان، خواهرش دوناتلا و برادر بزرگ‌تر جیانی به نام سانتو نیز به او پیوستند و خیلی زود یک امپراطوری مد به سبک و سیاق خودشان ایجاد کردند.، اما روزگار با جیانی سر سازگاری نداشت و در سن ۵۰ سالگی به دست یک قاتل سریالی به ضرب گلوله کشته شد. هشت روز بعد از قتل جیانی، قاتل نیز دست به خودکشی زد و علت قتل ورساچه برای همیشه به عنوان یک راز باقی ماند.
مسیر برند ورساچه بعد از جیانی به دلیل اختلافات دوناتلا و سانتیو تغییرات زیادی کرد. در فیلم «خانه ورساچه» که به کارگردانی سارا شوگارمن در سال ۲۰۱۳ ساخته شد، زندگی خاندان ورساچه و بویژه دوناتلا به تصویر کشیده شده است.

یک تیر و دو نشان
طراحی لباس یعنی ترکیب خلاقیت و مهارت. یکی از بهترین راه‌های آشنا شدن با این حرفه و الهام گرفتن از طراحان مد، آشنا شدن با زندگی آنها و چالش‌هایی است که در مسیر تبدیل شدن به یک طراح لباس معروف داشته‌اند، اما حتی اگر زندگی این طراحان لباس مشهور برایتان جذاب نباشد، با تماشای این فیلم‌ها قطعاً از تماشای یک فیلم بیوگرافی خوب لذت خواهید برد.