نگاهی به کتاب‌های ترجمه شده بازار
به زبان مبدأ کتاب بخوانید زیاد هم بخوانید!
فاطمه منصوری نصرآباد
مترجم
در ترجمه کتاب یکی از ابتدایی‌ترین چیزهایی که هر مترجمی باید بداند و بارها از آن صحبت کرده‌ام دانستن این است که هر کتاب با کتاب دیگر و هر نویسنده‌ای با دیگری متفاوت‌اند. تفاوت‌ها بابت لحن و قلم نویسنده و... است که دوباره‌کاری نمی‌کنم و دوباره توضیح نمی‌دهم؛ اما توصیه‌ای دارم: به زبانی که از آن ترجمه می‌کنید کتاب زیاد بخوانید. هرچه بیشتر بهتر! حالا چرا؟ چون با زیاد خواندن هم دانش واژگانی خود را زیاد می‌کنید و هم می‌توانید انواع مختلف کاربردهای کلمات و اصطلاحات و نحوه گفتار شخصیت‌های مختلف را تشخیص دهید و از همه مهم‌تر اگر نویسنده از انواع آرایه‌ها و صناعات ادبی استفاده کرده باشد با آن آشنا می‌شوید. خصوصاً که در بعضی کتاب‌ها یکی از چیزهایی که به چشم می‌خورد مشکل در فهم sarcasm و Ironyاست که خود مسأله‌ای مهم است و بدون مطالعه زیاد واقعاً کم پیش می‌آید که این دو و انواع مختلفشان تشخیص داده شود. مورد بعدی اینکه زبان همیشه در حال تغییر است و واژه‌ها و اصطلاحات نیز دچار تغییراتی می‌شوند و این امر در کتاب‌های نویسندگان جدید به چشم می‌خورد. مطالعه زیاد به شما این برتری را می‌دهد که با این تغییرات آشنا شوید و درعین‌حال بتوانید با توجه به زبان فارسی و تغییرات آن بهترین ترجمه ممکن را ارائه دهید. پیش می‌آید برخی نویسندگان در کتاب خود به کلمه یا جمله‌ای خاص اشاره کنند که در کتابی دیگر آمده یا حتی سعی کنند شبیه به جملات معروف (چه در کتاب چه در رسانه و خبر چه در صحبت مردم) کلامی بنویسند. با مطالعه زیاد و درگیرکردن خود با زبان مبدأ می‌توان تا حد خوبی این موارد را تشخیص داد. اصلاً امر دیگری که می‌توانم به آن اشاره کنم آشنا شدن با فرهنگ و تاریخ و... است. مطالعه کتاب می‌تواند حتی به کیفیت ترجمه و حرفه‌ای شدن ترجمه کمک کند. یکی از راه‌هایی که مترجم سبک ترجمه شخصی خود را پیدا کند همین خواندن زیاد است و مهم‌ترین مورد به دید من، مترجم آن‌قدر تسلط پیدا می‌کند که می‌تواند بدون ترس کتابی چالشی را برگزیند و دست به ترجمه آن بزند و چه چیزی جذاب‌تر از این برای یک مترجم؟ و نکته آخر اینکه اگر مترجم، کتاب به زبان مبدأ نخواند آن وقت است که ترجمه کتابی مثلاً از کالین هوور با ترجمه کتابی از فردریک بکمن یکی می‌شود و این فاجعه است. البته که همیشه استثنا وجود دارد.