جور دیگر ببینیم
جهان از دید علی خدایی هزار وجه و هزار رنگ دارد
زهرا بزرگ‌زاده
روان‌شناس کودک
چند هفته‌ای است که به لطف یکی از مربیان مهارت‌های خواندن، نوشتن و مهارت‌های زندگی و همچنین از مشاوران و عضو شورای کتاب کودک، با کتاب‌هایی از علی خدایی آشنا شده‌ام. علی خدایی نویسنده و تصویرگر کتاب کودک است که تصویرگری بیش از ۸۰ عنوان کتاب را به عهده داشته است. او جوایز زیادی را هم برای کتاب‌های خود از جشنواره‌های داخلی و خارجی دریافت کرده است.
آنچه کتاب‌های او را ویژه می‌کند، نگاه متفاوت او به اشیاست. او می‌تواند حیوانات، اثاث خانه، حروف و اعداد را از جنبه‌های گوناگون ببیند و تصاویرشان را باهم تلفیق کند. همین ویژگی به خواننده، امکان متفاوت دیدن را می‌دهد. فهم این حقیقت که هر امری از هر زاویه‌ای جوری دیگر می‌نماید، کلید خلاقیت است.
کتاب از این طرف نگاه کن، متن ندارد، در عوض با ورق زدن هر برگ از کتاب، تصویرهایی که گمان می‌کردیم شناختیمشان، تغییر می‌کند و ما مجبوریم شناختمان را نسبت به آن دوباره سامان دهیم. کودکان حین خواندن این کتاب، شگفت‌زده می‌شوند و اگر این کتاب در جمع خوانده شود، برخی در برگ جدید از کتاب، تصویر جدید را می‌بینند و برخی همچنان تنها حیوان قبلی را تشخیص می‌دهند. همین باعث می‌شود کودک بفهمد نظرات متفاوت است و تغییر زاویه دید، ممکن است چیزهای جدیدی را نشانمان دهد.
من روی دستم می‌ایستم کتاب دیگری از اوست که داستان‌سرایی آن به عهده کودک است. تصاویر کتاب پشت سر هم داستانی را روایت می‌کنند که نوشته نشده و کودک می‌تواند آن را با چشم دنبال کند و پس از حدس زدن در مورد حیوانی که فقط بخشی از آن در صفحه‌ها مشخص است، به صفحه آخر می‌رسیم و معما حل می‌شود.
چی چی قاشق و قیچی نیز در مورد اثاث خانه است که با یکدیگر اشکال مختلف می‌سازند، اگر بخواهیم این کتاب را به صورت تعاملی با کودکان بخوانیم، می‌توانیم در آخر از آنها بپرسیم با اشکال و اثاث خانه، دیگر چه چیزهایی می‌توان ساخت؟
کتاب همین و همان، عددهای من، قورباغه آوازه‌خوان، الف مثل آهو و ف مثل فیل نیز دیگر کتاب‌های علی خدایی هستند که در انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به چاپ رسیده‌اند.
این کتاب‌ها اغلب یا متن ندارند و یا کل کتاب در حد ۱۰۰ کلمه نوشتار دارد. همین ویژگی باعث می‌شود کودک تنها بتواند با کتاب سرگرم شود و از آن لذت ببرد. کتاب‌های الف مثل آهو و ف مثل فیل برای نوجوانان و دیگر کتاب‌ها برای کودکان ۴ سال به بالا مناسب است.