حضور‌گردشگران، نگاه مردم به شقایق‌ها را تغییــر داد
داستان قهر‌و آشتی مردم منطقه با شقایق‌های دشت کالپوش شاهرود
زهره توکلی
روزنامه‌نگار
دشت کالپوش شاهرود در استان سمنان که در ۱۶۰ کیلومتری شهر میامی و ۲۲۰ کیلومتری شاهرود قرار دارد، از دشت‌هایی است که به واسطه گل‌های شقایق و آفتابگردانش حتی برای خیلی‌هایی که حتی تا به حال به این منطقه سفر نکرده‌اند آشناست. دشتی که در اردیبهشت و خرداد با رویش گل‌های شقایق لباس قرمز به تن می‌کند و در شهریورماه، با رویش گل‌های آفتابگردان، لباس طلایی می‌پوشد. گل‌هایی که گفته می‌شود در گذشته تعداد آنها به میلیون‌ها گل می‌رسید و تا چشم کار می‌کرد شقایق دیده می‌شد، اما امروز گل‌های شقایق این دشت نسبت به گذشته کمتر شده است چون کشاورزان مانند گردشگران صرفاً به دید زیبایی، نگاه نمی‌کنند. زمین‌های زراعی آنها همجوار این دشت قرار گرفته و محصولشان گندم است. گل شقایق برای گندمزار آفت محسوب می‌شود بنابراین خیلی از کشاورزان در محدوده زمین کشاورزی خود سمپاشی کرده‌اند و این آسیب زیادی به 2 نوع گلی که در این منطقه رویش دارد بخصوص شقایق وارد کرده است.
مهری بوجار، عضو هیأت مدیره راهنمایان گردشگری استان سمنان در گفت‌و‌گو با «ایران» در این‌باره می‌گوید: تا چند سال قبل، هر گردشگری طی اردیبهشت و خرداد به دشت کالپوش شاهرود سفر می‌کرد نظاره‌گر گل‌های شقایقی بود که در مساحت زیادی از این دشت به صورت یکدست روییده بودند. شقایق‌هایی که جذایبت‌های بسیاری را برای حضور گردشگران و عکاسی فراهم کرده بود.
وی با بیان اینکه هم‌اکنون در بهترین فصل و زمان طلایی برای دیدن دشت شقایق کالپوش هستیم، می‌افزاید: از نظر مردم محلی دشت کالپوش شاهرود، که اغلب کشاورز هستند و درآمد زندگی خود را از این راه تأمین می‌کنند، گل‌های شقایق، آفتی برای زمین‌های آنان محسوب می‌شد چون رویش شقایق‌ها به محصولات کشاورزی آنها که بیشتر گندم است، آسیب می‌زد. به همین دلیل بسیاری از آنها با سمپاشی درصدد از بین بردن این گل‌های شقایق بودند.
این شرایط موجب شد که مساحت زیادی از این دشت شقایق کالپوش به‌خاطر سمپاشی کشاورزان از بین برود. از این‌رو از سال‌ها قبل یعنی حدود 17 سال پیش، اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سمنان برای حفظ این منطقه، جلوگیری از آسیب بیشتر به دشت کالپوش و با هدف توسعه پایدار گردشگری و معرفی جاذبه‌های گردشگری مناطق، جشنواره‌ای به نام «جشنواره شقایق‌های کالپوش» راه‌اندازی کرد که طی اردیبهشت و خرداد ماه برگزار می‌شود و در این خصوص تبلیغات زیادی انجام شد تا جاذبه‌های گردشگری این منطقه پایدار بماند.
به گفته بوجار، در اوایل برگزاری این جشنواره، مردم محلی از دلایل برگزاری این جشنواره، تأثیرات و اهدافش اطلاع کافی نداشتند ولی وقتی دیدند به‌واسطه آمدن تورهای گردشگری و برگزاری این جشنواره، گردشگران زیادی در این منطقه جمع می‌شوند و در کنار تماشای این منطقه زیبای گردشگری، از محصولات کشاورزی مردم نظیر برگه زردآلو، انواع حبوبات، آب زرشک و... هم استقبال و خرید می‌کنند، انگیزه برای مردم محلی هم ایجاد شد.
از سال دوم یا سوم به بعد برگزاری این جشنواره، اتفاق جالبی افتاد. این‌بار خود مردم محلی بودند که مشتاق برگزاری این جشنواره بودند. حتی از فرمانداری درخواست می‌کردند که به مردم تسهیلات بدهند تا شرایط بهتری برای برگزاری جشنواره ایجاد شود.
به‌واسطه حضور گردشگران در این منطقه، مردم منطقه به‌تدریج به این فکر افتادند که چقدر خوب است چند اقامتگاه بوم‌گردی هم در این منطقه ساخته شود تا از گردشگران با صبحانه تهیه شده از لبنیات محلی پذیرایی کنند.
یا با حبوبات محلی که خریداران زیادی هم دارد، آش محلی بپزند و در اختیار گردشگران قرار دهند. به همین دلیل امروز چند اقامتگاه بوم‌گردی در این منطقه ایجاد شده است. اینها سیر تدریجی نوع نگرش مردم این منطقه است که با آمدن گردشگر بسیار تغییر کرده است.
به گفته این راهنمای طبیعت‌گردی بین‌المللی، اگرچه امروز دیگر گستردگی گل‌های شقایق سال‌های قبل را نداریم اما این اتفاق موجب شد که کشاورزان با سمپاشی، به سایر گل‌های باقی مانده شقایق در این دشت آسیب وارد نکنند و در حفظ آنها بکوشند.
البته در کنار دشت شقایق، دشت شاد را هم داریم که برای گردشگران جاذبه دارد. این دشت از درختان بلند جنگلی انبوه شده است. در این منطقه به فاصله کوتاهی یک آبشار به اسم آبشار لوه وجود دارد که بسیار زیباست. اگر از سمت میامی وارد دشت کالپوش و دشت شاد شوید به فاصله 10 دقیقه یا یک‌ربع به این آبشار زیبا می‌رسید.
غاری شگفت‌انگیز در همسایگی دشت کالپوش
غاری در این منطقه به نام سم وجود دارد که گفته شده این غار را تا انتها حتی با ابزارهای فنی و تجهیزات هم نمی‌توان طی کرد و بسیاری تا نیمه راه رفته‌اند و نتوانسته‌اند مسیر را ادامه دهند.
عضو هیأت مدیره راهنمایان گردشگری استان سمنان، مهم‌ترین جاذبه منطقه کالپوش را آب و هوای بسیار خنک آن می‌داند: در ماه‌های گرم سال، این منطقه هوای خنک و مطبوعی دارد و بسیاری به دلیل هوای آن به این منطقه سفر می‌کنند. همچنین به‌واسطه اینکه این منطقه دارای دشت و مراتع است، محصولات لبنی آن نظیر پنیر و کره بسیار معروف است. اگر به این منطقه بروید مشاهده می‌کنید که مساحت زیادی از این منطقه به کشت حبوبات اختصاص یافته است. به همین دلیل علاوه بر محصولات لبنی، بسیاری از افراد برای خرید حبوبات این منطقه نظیر عدس و لوبیا به اینجا می‌آیند.
بوجار درباره دشت گل‌های آفتابگردان کالپوش می‌گوید: همان‌طور که دشت کالپوش در فصل بهار با گل‌های شقایق معروف است در شهریورماه هم در این دشت به صورت یکدست با گل‌های آفتابگردان روبه‌رو هستیم.
وی، مدت زمان کافی برای گردشگری در این منطقه را یک تا 2 روز عنوان می‌کند و می‌افزاید: یک روز را می‌توانید در دشت بگذرانید، عکاسی کنید و از زیبایی‌های آن لذت ببرید. می‌توانید به مراتع این منطقه بروید و خانه‌های سنتی و بوم‌گردی اطراف را ببینید. یک روز هم می‌توانید به سمت آبشار لوه و غار سم بروید و از آرامش صدای دل‌انگیز آبشار و شگفتی‌های غار بهره‌مند شوید.
استشمام هوای تمیز و لذت تماشای آسمان پاک و گل‌های شقایق، استفاده از محصولات دامداری و کشاورزی محلی با خوردن خوراکی‌های محلی، همه این لذت‌های خوب و دلنشین را در همین 2 روز می‌توانید تجربه کنید.
وضعیت برگزاری
جشنواره شقایق‌های کالپوش
بزودی مشخص می‌شود
رئیس حوزه گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سمنان، درباره وضیعت برگزاری جشنواره شقایق‌های کالپوش در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید: گل‌های شقایق در این دشت در یک‌سال بسیار زیاد است و در سالی کمتر است. بعضی سال‌ها کشاورزان این منطقه سمپاشی می‌کنند چون گل‌های شقایق دشت کالپوش برای گندمزارهای محلی‌ها نوعی آفت است. منتظریم، وضعیت رویش گل‌های شقایق را ببینیم که اگر تعداد گل‌های شقایق زیاد و مناسب باشد، جشنواره را با تبلیغات یک هفته‌ای، اواخر اردیبهشت ماه برگزار کنیم. حمیدرضا حسنی خاطرنشان می‌کند: کالپوش زیبایی‌های زیادی دارد. دشت شقایق یکی از آنهاست. این منطقه جنگل‌های خوبی دارد. آبشارهای زیبایی دارد. در مجموع منطقه سرسبزی است که از دیگر مناطق استان سمنان متفاوت است. این جشنواره باعث شد که پای گردشگران به این منطقه باز شده و به دنبال آن چندین اقامتگاه‌های بوم‌گردی راه‌اندازی شود. جشنواره اتفاق خوبی است. برگزاری این جشنواره موجب شد که صنایع دستی این منطقه اهمیت پیدا کند. مردم در کنار درآمدی که از کشاورزی کسب می‌کنند می‌توانند به‌واسطه برگزاری جشنواره از مزایای فعال شدن حوزه گردشگری منطقه و رونق اقتصادی هم بهره‌مند شوند. حسنی اظهار می‌دارد: سال گذشته از این جشنواره استقبال زیادی شد، بطوری که بیش از 10 هزار نفر در این منطقه حضور یافتند. اگر این منطقه امسال هم شقایق داشته باشد بسیار خوب است چون این جشنواره با رویش شقایق‌ها معنا پیدا می‌کند. گرچه بسیاری از گردشگران کاری به برگزاری جشنواره هم ندارند و به این منطقه سفر می‌کنند اما چون اسم جشنواره، جشنواره شقایق‌های دشت کالپوش است لذا وجود شقایق‌ها لازمه آن است. در شهریورماه اگر به این منطقه آمدید می‌توانید از سوغاتی‌های ویژه کالپوش هم به یادگار یا برای اطرافیانتان با خود ببرید. صنایع دستی نظیر جاجیم بافی، لاک‌تراشی و سوزن‌دوزی، از جمله سوغاتی‌هایی است که در کنار فرآورده‌های لبنی و تخمه آفتابگردان، توشه پرباری را تشکیل می‌دهد.