بررسی و اعمال برخی اصلاحات در کلیات لایحه بودجه سال 1405 در جلسات فشرده کمیسیون تلفیق بودجه مجلس با حضور وزرای دولت و رئیس سازمان برنامه بودجه روز گذشته نیز ادامه داشت. جلساتی که در پی موافقت رئیس‌جمهوری با اصلاح و اعمال تغییراتی در لایحه بودجه برگزار می‌شود و اخباری که از تصمیمات اتخاذ شده در این جلسات منتشر شده در محدوده همان حداقل افزایش 30 درصدی حقوق و دستمزد و قرار گرفتن مالیات بر ارزش افزوده روی نرخ 10 درصد است. با وجود این، رئیس‌جمهوری برای اعمال تغییرات در کلیات لایحه بودجه دو خط قرمز مهم قرار داده است؛ سقف بودجه افزایش نیابد و تغییرات تورم‌زا نباشد. همزمان با این روند در پاستور هم حکم انتصاب ریاست عبدالناصر همتی بر بانک مرکزی صادر شد. در همزمانی این دو اتفاق مهم در گفت‌و‌گو با نمایندگان مجلس سه سؤال را مطرح کردیم: اینکه ارزیابی‌شان از تصمیم مسعود پزشکیان برای پذیرش تغییر در بودجه چیست؟ برای آنکه دو شرط رئیس‌جمهوری مراعات شود چه راهکارهایی برای تأمین منابع مورد نیاز متصور است؟ و اینکه آنها چه پیشنهادهایی برای رئیس‌کل جدید بانک مرکزی در راستای موفقیت او در تعادل بخشیدن و تثبیت بازار دارند؟
 
کنترل تورم بزرگ‌ترین کار است
اصرار نمایندگان مجلس افزایش حقوق‌هاست؛ تصمیمی که از یک‌سو در جهت افزایش قدرت خرید مردم است و از سوی دیگر محتمل است با اثر تورمی در جهت عکس هدف اصلی خود حرکت کند. علیرضا نثاری از نمایندگان عضو کمیسیون تلفیق بودجه در گفت‌و‌گو با «ایران» کنترل تورم را ضرورتی مهم‌تر و بزرگ‌ترین کار برای معیشت مردم دانست. او در عین حال با اذعان به اینکه «انصافاً دولت روی بودجه کار کرده» و «نمایندگان باید شرایط سخت کشور را در نظر داشته باشند» امکان تغییر سرفصل‌ها و سقف بودجه را غیرممکن ندانست و گفت: «شرایط دولت را درک می‌کنیم، ولی بیش از آن نگران و پیگیر مطالبات مردم هستیم.» نثاری درباره تأمین منابع مورد نیاز اعمال تغییر در بودجه، گفت: «در لایحه بودجه 1405 مولدسازی به عنوان یک منبع درآمدی حذف شده است. در صورتی که این یک ظرفیت کاملاً قانونی است و در سال‌جاری 324 همت درآمد از این محل دیده شده بود، اما عملیاتی نشد و شاید به همین دلیل برای بودجه سال آینده دیده نشده است.» او همچنین با انتقاد از 460 همت تعیین‌شده برای یارانه بنزین در سال آتی، تأکید کرد: «گفته می‌شود امسال نزدیک به این رقم پول داده‌ایم. خب شاید ما با یک رویه غلط این پول را دادیم و شاید بشود این رویه را اصلاح و مبلغ کمتری پرداخت کرد و منابع حاصل از آن را در جای دیگر از جمله برای حقوق و دستمزد و رفاهیات مردم، کالابرگ و... هزینه کرد.» این عضو کمیسیون عمران در بیان پیشنهادهایش به رئیس‌کل جدید بانک مرکزی، گفت: «پیشنهادمان این است که به خاطر مردم ثبات اقتصادی، ثبات در تصمیم‌گیری و ثبات در قیمت‌گذاری نرخ ارز و طلا داشته باشند. مردم به بی‌ثباتی معترضند و کسبه می‌خواهند شرایط به نحوی باشد که خرید و فروش جریان داشته باشد.»
 
از حذف ارز ترجیحی استقبال می‌کنیم
یک عضو کمیسیون صنایع هم در گفت‌و‌گو با «ایران» با بیان اینکه آنچه بیش از همه مورد بحث نمایندگان و کارشناسان بود، بحث حقوق و دستمزد است که نیازمند افزودن 300 همت به حدود هزار همت تعیین شده است، گفت: «وقتی می‌خواهیم هزینه را بیشتر کنیم باید درآمد هم بیشتر شود ولی ما اجازه ندادیم سقف بودجه از 6 هزار همت افزایش پیدا کند. پس باید ردیف‌های درآمدی را جابه‌جا کنیم. مثلاً از محل حذف نرخ ارز ترجیحی 200 یا 300 همت در حقوق و دستمزد هزینه شود.» 
مصطفی پوردهقان البته در این باره افزود: «ما در مجلس و دولت هنوز به این تفاهم نرسیده‌ایم که آیا مردم آماده این هستند که ارز ترجیحی را حذف کنیم یا نه. ولی کاری که دولت انجام داده همان درخواست ما برای ایده‌پردازی و جسارت داشتن است. دولت بالاخره ایده‌پردازی کرد و گفت که دیگر رانت‌پاشی و یارانه‌پاشی نمی‌کنم.» 
پوردهقان درباره اصلاح کلیات پیش از رأی‌گیری در مجلس توضیح داد: «این اتفاق برای اولین بار در تاریخ بودجه‌ای کشور روی داد. هیچ وقت چنین چیزی نه قانونی بوده و نه متعارف. منتها از آنجا که به دنبال مرزبندی دولت و مجلس نیستیم و همه آمده‌ایم تا برای بهبود معیشت مردم عمل کنیم، نخواستیم وارد بازی‌های سیاسی و فرسایش زمان شویم و در همین جهت همه نمایندگان همراهی کردند که حل شود و البته رئیس‌جمهوری هم از حق دولت کوتاه آمدند تا مفاهمه‌ای شکل بگیرد.» او درباره انتصاب رئیس‌کل بانک مرکزی هم گفت: «آقای همتی یکی از مدیران بسیار خوب حوزه بانکی هستند، سواد کار دارند و اقتصاد را می‌شناسند. ما همه طرفدار اقتصاد بازار آزاد هستیم و مخالف اقتصاد دستوری و رانتی هستیم. ولی آقای همتی اگر خواست اصلاحاتی را در سیستم بانکی یعنی سیاست‌های پولی و ارزی انجام دهد باید میان آزاد کردن نرخ ارز، قیمت‌ها و قرار گرفتن پول در اختیار مردم همزمانی برقرار کند تا معیشت مردم دچار مخاطره نشود.»
 
پیشنهادهای نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی برای همتی
«در شرایط حال کشور و در فشار و مضیقه بودن مردم و فعالان اقتصادی غیر‌دولتی، بودجه باید بیش از مالیات بر مولدسازی و صادرات نفت متکی شود.» این نظر جعفر قادری، نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی درباره اصلاحات بودجه بود. قادری همچنین پیشنهادهایی را به بانک مرکزی در دوره جدید مطرح کرد و گفت: «دولت و بانک مرکزی باید مصوباتی را که در قانون تأمین مالی و تولید زیرساخت‌ها آوردیم، اجرا کنند. همچنین باید ارز ترجیحی به جای صرافی‌ها و با نرخ توافقی و آزاد جذب سیستم بانکی شود. بحث سپرده‌گذاری ارزی هم مهم است. زیرا سرمایه‌گذار خارجی از کاهش ارزش پول ملی ضرر می‌کند، سرمایه‌اش را نمی‌آورد. منطقی‌ترین شکل این است که او ارز را در ایران سپرده‌گذاری کند و معادل آن را تسهیلات ریالی بگیرد. ما هم ارزی را که او آورده به کسی بدهیم که با نرخ‌های 6 و 8 درصد بتواند اصل و سود سپرده‌گذار را برگرداند. همچنین بحث مهم دیگر انتشار اوراق بهادار ارزی در مرکز مبادله ارز و کالاست و باید بیشتر سرعت بگیرد.»