محدثه جعفری
گروه اجتماعی

 اندومتریوز مختل کننده زندگی بانوان است، درمان این عارضه می‌تواند در راستای بهبود کیفیت زندگی زنان و ارتقای سلامت مادران ثمربخش باشد. دکتر رویا پادمهر با اشاره به اینکه بیماری اندومتریوز در اکثر کشورها با تأخیر 7 تا 10 ساله تشخیص داده می‎شود، به اهمیت درمان به‌موقع آن تأکید می‎کند و به «ایران» می‎گوید: «اندومتریوز یک اختلال رحمی اغلب دردناک است که طی آن بافتی مشابه بافت داخلی رحم زنان (آندومتر)، شروع به رشد در خارج از رحم می‌کند، افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند عمدتاً در سنین باروری یعنی از 15 تا 45 سال هستند، چون این بیماری وابسته به هورمون‌های زنانه است‌. از طرف دیگر، این بیماری می‎تواند جنبه وراثتی هم داشته باشد که غالباً با علائمی مثل دردهای شدید لگنی در دوران قاعدگی بروز پیدا می‌کند. این دردها نسبت به حالت عادی زیاد است به طوری که کیفیت زندگی زنان را دچار چالش می‎کند. شدت این درد به قدری است که بیمار نمی‌تواند کارهای عادی را به آسانی انجام دهد.»
ناباروری از علائم مهم بیماری اندومتریوز است. دکتر پادمهر با اشاره به این موضوع توضیح می‎دهد: «از هر 10 زن یک نفر دچار بیماری اندومتریوز است. در افرادی که دچار نازایی هستند یا با شکایت اولیه ناباروری مراجعه می‌کنند، شیوع اندومتریوز حدود 50 درصد است، یعنی در نیمی از افراد نابارور این مشکل وجود دارد.»

نقش 8 برابری وراثت 
در ابتلا به اندومتریوز 
این بیماری با از بین بردن کیفیت زندگی بیماران می‌تواند ارگان‌های مختلف را درگیر کند، علائم گوارشی مانند اسهال، یبوست متناوب، ادرار مکرر و وجود خون در ادرار هم از دیگر علائم آن هستند. این متخصص زنان و زایمان می‏‌گوید: «گاهی اختلالات در نظم قاعدگی نیز ممکن است در پی ابتلا به این بیماری رخ بدهد. در خانواده‌هایی که نزدیکان یا مادران دچار اندومتریوز هستند، ریسک ابتلای دختران 6 تا 8 برابر بیشتر است. هدف از برگزاری این کنگره، در درجه اول پیشبرد درمان بیماران اندومتریوز است. بیماری اندومتریوز حدود 10 سال دیر تشخیص داده می‌شود؛ بنابراین بررسی زودهنگام ابتلا به بیماری اهمیت دارد. بیماران اندومتریوز سال‌ها به دنبال درمان درست می‌گردند به همین دلیل باید بتوانیم زودتر این بیماران را تشخیص داده و درمان کنیم.» شیوع بیماری اندومتریوز با شدت بالا در ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس بسیار دیده می‎شود. دکتر پادمهر با بیان این موضوع به کیفیت درمان این بیماری در کشور نسبت به کشورهای اروپایی و آمریکایی اشاره می‎کند و توضیح می‎دهد: «امروزه در ایران نسبت به کشورهای حوزه خلیج فارس به بهترین شکل و با پیشرفته‎ترین دستگاه‎ها، بهترین خدمات را به بیماران ایران و سایر کشورها ارائه می‎دهیم. با توجه به تجربه کاری که در کانادا داشتم به جرأت می‎توانم بگویم، ایران نسبت به کشورهای اروپایی و آمریکایی در تشخیص و درمان بیماری اندومتریوز جلوتر حرکت می‎کند.»

آلودگی هوا
تشدید کننده اندومتریوز 
او با اشاره به پژوهش‎هایی که در مرکز ناباروری ابن‌سینا انجام شده است، درباره عواملی که می‎تواند این بیماری را تشدید کند، می‎گوید: «بعضی از عناصر آلایندگی هوا، تشدید کننده بیماری اندومتریوز هستند. البته تنها عامل ایجادکننده این بیماری نیستند، اما در کنار سایر عوامل احتمال بروز اندومتریوز در میان زنان را افزایش می‌دهند. اگرچه هنوز مطالعات در این خصوص تکمیل نشده، اما آلودگی‎های آب، خاک، هوا و به طور کلی سمومی که به شکل گاز در هوا هستند و با استشمام وارد بدن می‎شوند، می‎توانند در تشدید بیماری اندومتریوز اثر‌گذار باشند. همچنین آلودگی‌ها بویژه فلزات سنگینی که از طریق آب ، سبزی و... وارد بدن می‎شوند هم نقش مهمی در ایجاد چسبندگی لگن، دردهای لگنی و بیماری آندومتری دارند.»
ابتلا به اندومتریوز لزوماً به معنای ناباروری نیست بلکه یکی از علائم ابتلا به این بیماری می‌تواند ناباروری باشد. این متخصص زنان با بیان اینکه مبتلایان به این بیماری باید در مسیر درست درمان قرار بگیرند، توضیح می‎دهد: «اگر بیماران به مراکز درمان اندومتریوز مراجعه کنند، اصولاً به‌موقع درمان می‌شوند، اما هنگامی که به مراکز غیرتخصصی مراجعه می‌کنند، ممکن است چند بار جراحی شوند. این موضوع علاوه بر افزایش هزینه‌های درمان بیماران، باعث انجام جراحی‌های متعدد و صرف وقت فراوان برای آنها می‌شود.»
10 هزار دلار هزینه درمان 
اندومتریوز در اروپا
در کل دنیا یک پنجم تا یک ششم زوجین هر جامعه و در ایران 20 درصد زوجین یعنی یک پنجم آنها با مشکلات بارداری مواجه هستند. دکتر پادمهر دراین‎باره می‎گوید: «ایران در درمان ناباروری عملکرد بسیار خوبی دارد و به نسبت کشورهای اروپایی و آمریکایی پیشرو هستیم. مراکز ناباروری ما به مراجعه‌کننده‌های خارجی هم خدمات می‌دهند. تیم‎های جراحی که ما در کشور برای درمان این مشکل داریم، بسیار خوب عمل می‎کنند و به ندرت در کشورهای دیگر چنین تیم‎های قوی‌ای وجود دارد. پزشکان متبحر نعمت هستند. توانمندی آنها باعث جذب توریست سلامت در کشور شده است. اما برای جذب بیشتر توریست در کشور باید کمی از بوروکراسی اداری کم کنیم و با ارائه خدمات مناسب خارجی‎ها را به کشور بکشانیم. دقیقاً کاری که ترکیه در حال حاضر انجام می‎دهد. باید در بحث تبلیغات پزشکی و دستاوردهای مهم کشور در این حوزه بیشتر فعالیت کرد تا شهروندان کشورهای دیگر با پیشرفت‎های علمی و عملی ایران در حوزه درمان بیماری‎ها آشنا شوند و برای دریافت خدمات به ایران سفر کنند. چون هزینه یک عمل جراحی اندومتریوز در کشورهای خارجی که با این کیفیت ما هم انجام نمی‎شوند، 8 تا 10 هزار دلار برای هر دوره درمان است. در حوزه خلیج فارس مرکز درمان اندومتریوز به خوبی آنچه که در ایران وجود دارد، نیست. به همین دلیل با کمی تبلیغات در این خصوص می‌توانیم در جذب توریست درمانی موفق عمل کنیم و ارز‌آوری داشته باشیم.»

مناسب‎ترین سن 
برای باروری تا 35 سال است
ناباروری فقط برای زوجینی که برای اولین فرزند اقدام می‎کنند، ایجاد نمی‎شود. این متخصص زنان و زایمان درباره ناباروری ثانویه می‎گوید: «مشکل امروز ما ناباروری در افرادی است که فرزند دارند، اما برای فرزند دوم نمی‎توانند اقدام کنند. زوجین بعد از تولد فرزند اول، سال‎ها اقدام به جلوگیری می‎کنند و مثلاً بعد از 10 سال می‎خواهند دوباره بچه‎دار شوند. واقعیت این است که در ناباروری تعریفی داریم که اگر زوجی یک سال برای باروری اقدام کند اما باروری رخ ندهد، آنها نابارور محسوب می‎شوند. حالا این مشکل باروری در مورد زوجی که صاحب فرزند هستند هم اتفاق می‎افتد که به آن «ناباروری ثانویه» می‎گویند. یکی از دلایل ناباروری ثانویه سن زنان است. زنان با تعداد مشخصی تخمک به دنیا می‎آیند که در هر بار سیکل قاعدگی یک یا چند تخمک‌ را از دست می‎دهند. بنابراین واقعیتی در مورد خانم‌ها وجود دارد که آنها تا آخر عمر نمی‌توانند باردار شوند. سن مناسب باروری برای خانم‌ها معمولاً تا 35 سالگی است. پس اگر زنی فرزند اولش را در 30 سالگی به دنیا آورده و بعد از 10 سال می‌خواهد دوباره باردار شود باید به موضوع سن هم توجه کند. بعضی از بیمارانم می‎گویند فلان همسایه ما در 50 سالگی هم باردار شده است، اما این نکته را در نظر نمی‎گیرند که همیشه استثنا وجود دارد. بنابراین آن چیزی که فیزیولوژی زنان جواب می‎دهد، بارداری تا سن 35 سالگی است. مسأله دوم اختلالاتی است که به شکل هورمونی در زنان با هر سنی ایجاد می‎شود. مثل سندروم تخمدان کم‌کار. معمولاً این سندروم با اختلال تخمک‎گذاری همراه است و طی سال‌های عمر به خصوص با افزایش سن، مسأله سندروم تخمدان کم‎کار بدتر هم می‎شود. بنابراین یکی از علت‎های ناباروری ثانویه کم‎کاری تخمدان می‎تواند باشد. سومین مسأله که می‎تواند در ناباروری ثانویه مهم باشد، چسبندگی‌های لگن است که از دلایل ایجاد این عارضه می‎توان به عمل‌های جراحی مکرر داخل شکم اشاره کرد. عفونت‎های لگن هم می‎تواند سر لوله‌های رحمی را مسدود و ارتباط بین رحم و تخمدان را قطع کند. در پی این عارضه هم ناباروری ثانویه ایجاد می‎شود. موضوع بعدی بیماری اندومتریوز است که می‎تواند با تغییر در تخمک‎گذاری و آناتومی لگن، ناباروری ثانویه هم ایجاد کند.»

برش

آیا رسیدهای کاغذی نقشی در ناباروری دارند؟

گاهی در فضای مجازی می‎بینیم که از عواملی در ایجاد ناباروری صحبت می‎شود که ممکن است هیچ پایه و اساس علمی نداشته باشد. یکی از این موارد تماس با ماده سیاه رنگ رسیدهای خرید است. دکتر پادمهر درباره اثرگذاری ماده بیسفنول A در ناباروری می‎گوید: «در مورد دلایل ناباروری در زوجین اطلاعات ضد و نقیضی در شبکه‎های اجتماعی منتشر می‎شود. شایعه‎هایی با این محتوا که اگر به رسیدهای چاپی دست بزنید، دچار ناباروری می‎شوید، چون این رسیدها حاوی بیسفنول A هستند. ماده بیسفنول A می‎تواند سطح هورمون استروژن را افزایش بدهد و باعث اختلال هورمونی شود، اما اینکه چه مقدار از این مواد باید وارد بدن افراد شود که تشدید کننده بیماری‌ای مثل اندومتریوز در افراد باشد یا در افراد سالم ناباروری ایجاد کند، هنوز مشخص نیست.»او توضیح می‌دهد: « یک رسید کاغذی ممکن است حاوی بیسفنول A باشد، اما آن میزان بیسفنول که بتواند اختلال هورمونی ایجاد کند و سبب ناباروری شود، مهم است. مسلماً با این تعداد رسید کاغذی که در طول روز با آن سر و کار داریم، حجم زیادی از بیسفنول جذب بدن‎ نمی‎شود. بنابراین اینکه می‌گویند زنان و دختران به رسید کاغذی دست نزنند، چون نابارور می‌شوند، اصلاً درست نیست.»