سرپرست پایگاه میراث ملی ری هشدار داد

تیغ ساخت و ساز‌ها روی شریان حیاتی شهری ری

چشمه‌علی، کهن‌ترین شریان زنده شهر باستانی ری و یکی از نمادهای پیوند تاریخ و طبیعت در ایران، این روزها بیش از هر زمان دیگری تشنه توجه است. چشمه‌ای که قرن‌ها حیات شهری، آیینی و فرهنگی ری را تغذیه کرده، امروز نه به‌دلیل خشکسالی، بلکه در سایه ساخت‌وسازهای بی‌ضابطه، حفر ده‌ها حلقه چاه و دستکاری مسیرهای طبیعی آب، با تهدید جدی مواجه شده است. 
علی هژبری، باستان‌شناس و سرپرست پایگاه میراث ملی ری، به «ایلنا» می‌گوید: «آب چشمه‌علی از بین نرفته، اما مداخلات انسانی آن را از مسیر طبیعی خود منحرف کرده‌اند؛ مداخلاتی که اگر مهار نشوند، یکی از مهم‌ترین آثار طبیعی-تاریخی کشور را به خاطره‌ای محو تبدیل خواهند کرد.» به گفته این باستان‌شناس، چشمه‌علی باید نه‌تنها به‌عنوان یک اثر تاریخی، بلکه به‌مثابه یک میراث طبیعی
-فرهنگی با حریمی مستقل و ضوابط حفاظتی ویژه دیده شود. او تأکید می‌کند: «پروژه‌های ساختمانی اطراف چشمه که با پمپاژ گسترده آب برای سازه‌های زیرزمینی پیش می‌روند، در کنار حفر تونل مترو و وجود حدود ۶۰ حلقه چاه در محدوده کوه‌های بی‌بی شهربانو، طبرک و اطراف چشمه‌علی، مهم‌ترین تهدیدهای امروز این محوطه به‌شمار می‌روند.» به گفته او، ورود دادستانی ری و تشکیل کارگروه تخصصی برای بررسی علل قطع جریان آب، گامی مهم در مسیر احیای چشمه‌علی است، اما این اقدام باید با مسدودسازی چاه‌های غیرمجاز و تعیین فوری حریم آثار تاریخی و طبیعی منطقه همراه شود. 
هژبری تأکید می‌کند که حفاظت از مجموعه عظیم شهر باستانی ری، بدون همکاری شهرداری‌ها، شوراهای شهر و دیگر نهادها ممکن نیست و تا زمانی که این هم‌افزایی شکل نگیرد، سخن گفتن از ثبت جهانی ری، چیزی فراتر از یک آرزو نخواهد بود.
 
شهری، پیش از تاریخ
از دل همین نگرانی‌ها، روایت هژبری به تاریخ کهن ری گره می‌خورد؛ شهری که از پیش از تاریخ، از قمی‌آباد پارینه‌سنگی تا تپه چشمه‌علی، همواره محل استقرار انسان بوده و در دوره‌های مفرغ، آهن، هخامنشی، اشکانی، ساسانی و اسلامی، جایگاهی ممتاز داشته است. شهری که در منابع اسلامی به «عروس دنیا» شهرت یافت، اما امروز بخش بزرگی از میراثش بدون عرصه و حریم مصوب، در برابر توسعه شهری آسیب‌پذیر مانده است.
صفحات
آرشیو تاریخی
شماره هشت هزار و نهصد و بیست و شش
 - شماره هشت هزار و نهصد و بیست و شش - ۱۱ دی ۱۴۰۴