«بفما» مسیر تازه سینمای کودک برای بقا در بازار جهانی
عبور از یک بنبست سینمایی
نخستین نشست بررسی فرصتهای همکاری فیلمسازان سینمای کودک و نوجوان ایران با کشورهای عضو بریکس، با محوریت انجمن BEFMA، در پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی برگزار شد؛ نشستی که تمرکز آن بر فروش جهانی، تولید مشترک و عبور از بنبست بازار داخلی سینمای کودک بود.
خطر جشنوارهمحوری
و ضرورت نگاه دادهمحور
حبیب ایل بیگی، مدیرعامل مؤسسه سینماشهر با اشاره به آمار دو سال اخیر تأکید کرد: «با وجود تولید و اکران فیلمهای کودک و نوجوان در داخل کشور، تنها تعداد محدودی از این آثار توانستهاند وارد چرخه پخش جهانی شوند و اغلب تولیدات در نهایت به تلویزیون، پلتفرمها یا اکران محدود داخلی بسنده کردهاند.»
او عضویت ایران در بریکس را یک فرصت واقعی برای خروج از این چرخه بسته دانست و گفت: «تفاهمنامه سازمان سینمایی با پارک ملی صنایع فرهنگی میتواند امکان فروش جهانی، حضور در پلتفرمهای بینالمللی و حتی تولید مشترک را فراهم کند.»
ایلبیگی با صراحت هشدار داد که تولید فیلم کودک و نوجوان پرریسک شده، سلیقه مخاطب بهسرعت تغییر میکند و بازگشت سرمایه نامطمئن است.
او رویکرد جشنوارهمحور در این حوزه را یکی از عوامل بحران دانست و گفت: «سیاستگذاری در سینمای کودک باید دادهمحور باشد، نه مبتنی بر سلیقه بزرگسالان یا خاطرات نسلهای گذشته.» به گفته او، فیلمهایی که صرفاً برای جشنواره ساخته میشوند، نه مخاطب جهانی پیدا میکنند و نه آینده اقتصادی دارند.
فرهنگ؛ مزیت مطلقِ استفادهنشده
در ادامه نشست، محمدحسین ایمانی خوشخو، رئیس پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی با نگاهی اقتصادیتر به مسأله پرداخت و گفت: «در ایران، بخش فرهنگ همچنان مصرفکننده و وابسته به حمایت دولتی تلقی میشود، در حالی که در بسیاری از کشورها فرهنگ یکی از منابع درآمد ملی است.»
او با اشاره به فعالیت ۱۴۰ شرکت در پارک و گردش مالی حدود ۲۰ همت در سال گذشته، تأکید کرد: «ظرفیت واقعی اقتصاد فرهنگ در ایران بسیار فراتر از وضعیت فعلی است.»
ایمانی خوشخو بریکس را «فرصت طلایی» حوزه فرهنگ دانست و گفت: «در این مسیر، تسهیلگری بهگونهای طراحی شده که فعالان را درگیر بوروکراسیهای دستوپاگیر نمیکند.»
به گفته او، ایران در حوزه فرهنگ مزیت نسبی و حتی مطلق دارد، اما هنوز از این ظرفیت، بویژه در سینما، استفاده کامل نشده است. همکاری مشترک میان سازمان سینمایی، مؤسسه سینماشهر و پارک ملی صنایع فرهنگی را نیز کمنظیر و مبتنی بر هدف مشترک پیشرفت دانست.
بفما و بازار ۴۰ درصد جمعیت جهان
مهدی حاج محمود عطار، مشاور عالی پارک ملی علوم و فناوریهای نرم نیز با تشریح ساختار انجمن BEFMA گفت: «این بازار فرهنگی ذیل جشنواره زیروپلاس روسیه شکل گرفته و کشورهای عضو آن، حدود
۴۰ درصد جمعیت جهان را پوشش میدهند.»
او گفت: «ایران بهعنوان پلتفرم اجرایی
BEFMA انتخاب شده و پارک ملی صنایع فرهنگی، بازوی اجرایی صنایع خلاق در این انجمن است. هدف اصلی، به اشتراکگذاری و عرضه محتوای کودک و نوجوان و جذب فعالان تولید برای همکاری مشترک است.»
عطار اظهار کرد: «افزایش تقاضای بازار روسیه برای محتوای فرهنگی ایرانی در سه سال اخیر، نشانهای از ظرفیت واقعی این مسیر است و ماهیت غیردولتی پارک امکان اجرای سریع پروژهها را فراهم میکند.»
مدلهای درآمدی و مرکزیت ایران
در ادامه این نشست و در تکمیل صحبتهای مشاور عالی پارک ملی علوم و فناوریهای نرم، حسین شیخالاسلامی عضو انجمن BEFMA به ابعاد عملیاتی همکاریها پرداخت و با اشاره به استقرار بخش فنی
BEFMA در ایران، مدلهای درآمدی این پلتفرم را شامل سه محور دانست: بازار جهانی و تبلیغات، حق اشتراک و تأمین مالی جمعی.
از تولید مشترک تا بحران کپیرایت
در بخش پایانی، سینماگران حاضر به طرح دغدغههای عملی پرداختند.
هادی اسماعیلی، مدیرعامل مؤسسه فرهنگی تبلیغاتی بهمن سبز با اشاره به محدودیتهای موجود مانند مسأله کپیرایت، تحریمها و مشکلات انتقال پول، مهمترین هدف همکاری با بریکس را تولید مشترک دانست و تأکید کرد هزینه پایین تولید در ایران یک مزیت مطلق است.
الهه طهای، مدیر مرکز بینالملل سازمان سینمایی سوره نیز از تغییر ذائقه کودکان تحت تأثیر پلتفرمهای جهانی گفت و هشدار داد که کودکان امروز بهسمت تماشای آثار بزرگسالانه سوق پیدا کردهاند.
مرتضی آتش زمزم، کارگردان و تهیهکننده سینما و تلویزیون، مشکل اصلی سینمای کودک و نوجوان را عدم رعایت کپیرایت دانست و اذعان کرد تا زمانی که این مسأله در کشور ما حلوفصل نشود، نمیتوان وارد بازارهای خارجی شد.
سیدجواد هاشمی به بحران بازگشت سرمایه در شرایط اقتصادی فعلی اشاره کرد. سید علی موسوینژاد، تهیهکننده و کارگردان سینمای کودک، مهدی جعفری جوزانی، تهیهکننده انیمیشن و مدیرعامل مجموعه مهوا، محسن مسافرچی تهیهکننده و پخشکننده سینما، محمدمهدی مشکوری تهیهکننده انیمیشن «ببعی قهرمان»، سهیل موفق کارگردان و تهیهکننده سینما، مصطفی مزرعتی تهیهکننده انیمیشن رویا شهر، داریوش دالوند تهیهکننده انیمیشن «رستم و سهراب»، سعید خانی تهیهکننده و پخشکننده سینما، حسین قناعت کارگردان سینمای کودک، سیمون سیمونیان مدیر آرشیو فیلم بنیاد سینمایی فارابی و سیدعلی حسینی مدیر امور سینمایی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از دیگر فعالان سینمایی حاضر در این نشست بودند.
