از فناوری آفساید نیمه خودکار تا دوربین‌های روی سر داوران

جشنواره فناوری‌های نوین در جام جهانی ۲۰۲۶

 گروه ورزشی/ به باور بسیاری از تحلیل‌گران و کارشناسان فوتبال، جام جهانی ۲۰۲۶ یکی از پیشرفته‌ترین دوره‌های این رقابت‌ها در تاریخ فوتبال خواهد بود؛ تورنمنتی که بخش قابل‌توجهی از فناوری‌های روز جهان در آن به کار گرفته می‌شود تا هواداران فوتبال شاهد فضایی متفاوت و مدرن در این دوره از مسابقات باشند.
فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) از مدت‌ها پیش با اجرای آزمایشی این پروژه‌ها، در مسیر شناسایی نقاط قوت و ضعف آنها گام برداشته است. 
در این روند، کارشناسان حوزه فناوری و اعضای تصمیم‌ساز در بورد بین‌المللی داوری، عملکرد این ابزارها را با ‌دقت زیر نظر گرفته‌اند تا زمینه استفاده رسمی از آنها در جریان برگزاری جام جهانی ۲۰۲۶ فراهم شود. 
برهمین اساس و با تصمیم کمیته اجرایی فیفا، بسیاری از این فناوری‌های نوین در تورنمنت‌های بزرگی همچون جام جهانی باشگاه‌های ۲۰۲۵، جام بین‌قاره‌ای فیفا ۲۰۲۵ و جام جهانی فوتسال زنان ۲۰۲۵ به‌کار گرفته شد تا بستر لازم برای ورود این ابزارها به بزرگ‌ترین رویداد فوتبالی جهان هموار شود و علاقه‌مندان به فوتبال در جام جهانی ۲۰۲۶ شاهد بهره‌گیری گسترده از این فناوری‌ها در جریان مسابقات باشند.
به ادعای مجریان طرح‌های پیشرفته فیفا، مهم‌ترین بخش این تحولات، نسخه پیشرفته فناوری آفساید نیمه‌خودکار خواهد بود؛ سیستمی که با اتکا به شبکه‌ای از دوربین‌های ردیابی، حسگرهای تعبیه‌شده در توپ و الگوریتم‌های هوش مصنوعی، موقعیت بازیکنان و توپ را با دقتی بی‌سابقه ثبت می‌کند. 
تجربه استفاده از این فناوری در رقابت‌های اخیر نشان داده است که زمان تصمیم‌گیری در صحنه‌های آفساید به شکل محسوسی کاهش یافته و از حاشیه‌های ناشی از بررسی‌های طولانی VAR کاسته شده است. همین مسأله باعث شده فیفا این فناوری را یکی از ستون‌های اصلی سیستم داوری در جام جهانی ۲۰۲۶ بداند.
هم‌زمان با این پروژه، طرح استفاده از دوربین‌های دید اول‌شخص داوران 
(Body Cam) به‌عنوان یکی از نوآوری‌های بحث‌برانگیز مطرح شده است؛ فناوری‌ای که در صورت تأیید بورد بین‌المللی داوری فوتبال در آخرین جلسه سال ۲۰۲۵، می‌تواند در این دوره از رقابت‌های جام جهانی مورد استفاده قرار گیرد.
 این دوربین‌ها که در جام جهانی باشگاه‌ها به‌صورت آزمایشی به کار گرفته شدند، زاویه دید واقعی داور را در برخی صحنه‌های حساس به تصویر می‌کشند. 
هدف اصلی از این اقدام، افزایش شفافیت در تصمیمات داوری و کمک به درک بهتر مخاطبان از شرایطی است که داور در آن لحظه تصمیم‌گیری می‌کند. 
فیفا و شخص پیرلوئیجی کولینا با جدیت در تلاش‌اند تا این فناوری در بازی‌های جام بیست‌وسوم مورد استفاده قرار گیرد؛ اقدامی که به باور آنها می‌تواند شائبه‌های همیشگی در جریان بازی‌های بزرگ را کاهش دهد و با ارائه این تصاویر، از اعتراض‌های سنتی پس از پایان مسابقات بکاهد.
تحول مهم دیگری که فیفا قصد دارد اجرای آن را در جام جهانی ۲۰۲۶ به تصویب برساند، ورود گسترده هوش مصنوعی به حوزه تحلیل داده‌های مسابقات است.
 این پروژه در تورنمنت‌های اخیر به‌صورت آزمایشی اجرا شده و طی آن، ثبت بسیاری از رویدادهای بازی – از پاس‌ها و شوت‌ها گرفته تا الگوهای تاکتیکی – به‌طور کاملاً خودکار توسط این سامانه انجام شده است. این رویکرد نه‌تنها کیفیت و سرعت ارائه آمار برای رسانه‌ها و پخش تلویزیونی را افزایش داده، بلکه ابزارهای تحلیلی دقیق‌تری نیز در اختیار تیم‌ها و کادرهای فنی قرار می‌دهد.
 انتظار می‌رود در جام جهانی ۲۰۲۶، داده‌محوری به یکی از ارکان اصلی پوشش رسانه‌ای مسابقات تبدیل شود.
 فیفا با کنار گذاشتن فرآیندهای سنتی، به سمت دیجیتالی‌سازی مدیریت مسابقات حرکت کرده است. 
استفاده از تبلت‌های دیجیتال برای اعلام و ثبت تعویض‌ها که در رقابت‌های اخیر مورد آزمایش قرار گرفته، نمونه‌ای از این رویکرد محسوب می‌شود؛ اقدامی که با هدف کاهش خطاهای انسانی و افزایش هماهنگی میان داوران، تیم‌ها و ناظران مسابقه انجام می‌گیرد. 
مجموع این تحولات نشان می‌دهد که جام جهانی ۲۰۲۶ بیش از هر دوره دیگری، صحنه تلاقی فوتبال و فناوری خواهد بود.