معناکاوی انتصاب های اخیر در دو نهاد مهم کشور

پیوند دانشگاه با سیاست خارجی

سیاست خارجی ایران امروز در ایستگاهی ایستاده است که عبور از آن دیگر با قطب‌‌نمای تجربه‌های گذشته یا واکنش‌های شتاب‌‌زده و مقطعی به تحولات روز ممکن نیست؛ ایستگاهی که در آن، پیچیدگی درهم‌تنیده تحولات جهانی، منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای هر تصمیم را به معادله‌ای چند مجهولی تبدیل کرده و اداره این میدان پرتنش را منوط به برخورداری از دستگاهی تحلیلی می‌سازد که بتواند روندها را ببیند، پیوندها را کشف کند و آینده‌های محتمل را در چهارچوبی منسجم، قابل پیش‌بینی و مبتنی بر نظریه بازخوانی و واکاوی کند.
ذیل چنین نگاهی انتصاب سیدجلال دهقانی فیروزآبادی، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه به ‌عنوان دبیر شورای روابط خارجی را می‌‌توان نشانه‌‌ای معنادار از احیای تدریجی عقلانیت دانشگاهی و بازگشت نگاه نظری به اتاق‌های فکر نظام تصمیم‌‌سازی در عرصه سیاست خارجی تلقی کرد که در میانه آشوب فزاینده نظم بین‌الملل و سیالیت مداوم معادلات جهانی و منطقه‌ای، بیش از هر مقطع دیگری به ضرورتی گریزناپذیر و انکارناشدنی بدل شده است. چه در این بستر حضور چهره‌هایی که با منطق نظری روابط بین‌الملل، سنت‌های فکری، الگوهای تصمیم‌گیری و مدل‌های تحلیلی آشنا هستند، می‌‌تواند به‌ مثابه تزریق خون تازه‌ای به رگ‌‌های نظام تصمیم‌‌سازی عمل کند. دهقانی فیروزآبادی از جمله اساتیدی است که سال‌ها در فضای آکادمیک به واکاوی مفاهیمی چون امنیت، نظم بین‌الملل، سیاست قدرت و نسبت ایران با ساختارهای متغیر جهانی پرداخته و اکنون این امکان فراهم شده است که این دانش نظری به صورت مستقیم وارد فرآیند سیاست‌گذاری و مشورت‌‌دهی شود.
این اتفاق البته پدیده‌ای کاملاً منفرد و استثنایی نیست و می‌‌‌توان آن را در کنار نمونه‌‌های دیگری از حضور چهره‌های دانشگاهی در سطوح مشورتی و راهبردی تحلیل کرد؛ از جمله حضور ابراهیم متقی، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه تهران به‌ عنوان مشاور دبیر شورای عالی امنیت ملی که خود نشانه‌ای دیگر از این رویکرد آرام اما معنادار به سمت استفاده از ظرفیت‌های فکری دانشگاه در مواجهه با مسائل پیچیده امنیتی و سیاست خارجی است. این همنشینی تدریجی دانش نظری با عرصه تصمیم‌سازی اگرچه ممکن است در کوتاه ‌مدت دستاوردهای فوری نداشته باشد اما در میان ‌مدت می‌تواند به اصلاح الگوهای تصمیم‌گیری و حرکت به سمت سیاست‌‌گذاری‌‌های متناسب‌‌تر با واقعیت‌های روز جهان کمک کند.
صفحات
آرشیو تاریخی
شماره هشت هزار و نهصد و هجده
 - شماره هشت هزار و نهصد و هجده - ۰۲ دی ۱۴۰۴