سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان دیروز در سفری که می‌توان آن را نقطه عطفی در فصل نوین روابط تهران-باکو دانست، با الهام علی‌اف رئیس‌ جمهوری آذربایجان و جیحون بایراموف وزیر امورخارجه این کشور دیدار کرد. سفر عراقچی که به دعوت جیحون بایراموف صورت گرفت نه تنها پاسخی به رایزنی‌های مستمر دیپلماتیک دو کشور بود، بلکه نمایانگر اراده قاطع دو کشور برای بهبود و تقویت سطح روابط در چهارچوب سیاست همسایگی به شمار می‌رفت.

هشیاری برای امنیت منطقه
چنانکه عراقچی پیش از دیدار با مقامات باکو در یادداشتی احساسی و عمیق، روابط دو کشور را فراتر از روابط سیاسی و دیپلماتیک مرسوم تحلیل کرد و با اشاره به همسایگی تهران و باکو بر«خویشاوندی تاریخی، فرهنگی و تمدنی که ریشه در پیوندهای ناگسستنی مردمان دو سوی رود ارس دارد» تأکید کرد. عراقچی همچنین در یادداشت خود عنوان کرد «مرزهای سیاسی تنها خطوطی روی نقشه‌اند، اما دل‌ها برای قرن‌ها با نوایی یگانه تپیده‌اند.»
هدف این سفر، بر اساس این یادداشت، تحکیم این خویشاوندی تاریخی، تقویت همگرایی منطقه‌ای و گسترش هدفمند همکاری‌ها در حوزه‌های ترانزیت، انرژی، تجارت و سرمایه‌گذاری بود؛ جایی که عراقچی آن را «ساختن آینده‌ای پررونق برای هر دو ملت» نامید. او همچنین با ظرافت دیپلماتیک خاص خود به حمایت‌های تاریخی ایران از جمهوری آذربایجان در مقاطع حساس تاریخی و لحظات ملتهب همسایه شمال اشاره کرد. حمایت‌هایی که از به ‌رسمیت‌شناختن فوری استقلال این کشور در ۱۹۹۱، کمک‌های گسترده در سال‌های اولیه تأسیس این کشور، تا امضای «بیانیه تهران» در اردیبهشت ۱۳۷۱ که برای اولین بار ارمنستان را به شناسایی تمامیت ارضی آذربایجان ملزم کرد، خلاصه نشده و حتی به حمایت در زمان جنگ‌های منطقه‌ای نیز می‌رسد.
عراقچی همچنین با هشدار نسبت به دخالت‌های بیگانگان از جمله بازگشت سیاست‌های تنش‌زای ترامپ و ماجراجویی‌های رژیم صهیونیستی، بر لزوم هوشیاری مشترک برای حفظ روابط باثبات و بدون تنش تأکید داشت، و امنیت منطقه را کالایی «غیروارداتی» دانست که تنها با مشارکت کشورهای منطقه محقق می‌شود.

تأکید علی‌اف و عراقچی 
بر روند رو به رشد روابط تهران- باکو
پس از ورود به باکو، اولین برنامه کاری عراقچی دیدار با الهام علی‌اف، رئیس‌ جمهوری آذربایجان بود. در این ملاقات که صبح دوشنبه برگزار شد و بیش از یک ساعت به طول انجامید. وزیر امور خارجه، سلام‌های گرم دکتر مسعود پزشکیان، رئیس ‌جمهوری کشورمان را به علی‌اف ابلاغ کرد. عراقچی نگاه بلندمدت به روابط همسایگی را برجسته کرد و نقش رایزنی‌های مستمر دیپلماتیک را در رفع سوءبرداشت‌ها و مدیریت مسائل فی‌مابین حیاتی دانست. 
 در مقابل، رئیس ‌جمهوری آذربایجان با ابلاغ سلام متقابل به پزشکیان، دو سفر اخیر رئیس ‌جمهوری ایران به باکو را «تاریخی» توصیف کرد و گفت که این سفرها نقش مهمی در تقویت تفاهم و بهبود روابط ایفا کرده‌اند. توصیف علی‌اف از تاریخی بودن سفر پزشکیان به باکو اشاره به سخنان پزشکیان در سفر اردیبهشت‌ماه به این کشور دارد، جایی که رئیس ‌جمهوری کشورمان در اظهارنظری تاریخی با لحاظ کردن حس مشترک برادری و دوستی عنوان کرده بود «وقتی در جمهوری آذربایجانم، احساس نمی‌کنم در کشوری غریب هستم؛ انگار در تبریز هستم». علی‌اف با ابراز خوشحالی از روند رو به رشد روابط، بر آمادگی کامل آذربایجان برای استفاده از همه ظرفیت‌های موجود جهت گسترش مناسبات تأکید کرد. 

مسیر گفت‌و‌گو
انتخاب ایران و جمهوری آذربایجان
پس از این دیدار، عراقچی به وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان رفت تا با جیحون بایراموف، همتای آذربایجانی خود به گفت‌وگوی تفصیلی بپردازد. در این رایزنی‌ها، دو طرف بر مجموعه‌ای از موضوعات دوجانبه از جمله تعاملات سیاسی، مسائل همسایگی و سازوکارهای مدیریت روابط تمرکز کردند. عراقچی در نشست خبری مشترک با بایراموف با اشاره به رفت‌وآمدهای سطح بالا در یک سال گذشته اطمینان داد که روابط هر روز گسترش بیشتری خواهد یافت و نباید اجازه دهیم هیچ طرف سومی آن را به سمت نامطلوب ببرد. او مهم‌ترین توافق را «تداوم گفت‌وگوها، مشورت‌ها و افزایش رفت‌وآمدها» دانست و تأکید کرد که اشتراکات و منافع متقابل فراوان است و اختلافات و سوءتفاهم‌ها باید از مسیر مذاکره حل شود.

حمایت از ابتکار ایرانی در قفقاز
در این نشست همچنین بحث بر سر سازوکار منطقه‌ای ۳+۳ برای قفقاز برجسته بود. عراقچی پیشنهاد جمهوری آذربایجان برای برگزاری نشست بعدی در باکو و نشست پس از آن در ایروان را «ابتکار خوبی» خواند که می‌تواند این سازوکار را مؤثرتر کند و با خرسندی از پیشرفت روند صلح جمهوری آذربایجان و ارمنستان، از آثار مثبت آن بر منطقه استقبال کرد.
این سفر کوتاه که با پیام صلح، دوستی و اراده قاطع ایران برای همکاری و تقویت روابط همراه بود، در عمل مهر تأییدی بر یادداشت پیش از سفر عراقچی زد. 
او در آن یادداشت، به نقش حیاتی ایران در دسترسی نخجوان به جمهوری آذربایجان طی ۳۴ سال گذشته و حتی در اوج فشارهای خارجی اشاره کرده بود و از طرح راهگذر ارس، افتتاح قریب‌الوقوع گذرگاه پنجم کلاله-آغبند و همکاری‌هایی در زمینه انرژی مانند ساخت نیروگاه‌های آبی روی ارس، سوآپ گاز به نخجوان و اتصال سه‌جانبه شبکه برق با روسیه سخن گفته بود. این عناصر که در رایزنی‌های دیروز وزیر امور خارجه نیز بازتاب یافتند، نشان‌دهنده نگاه واقع‌گرایانه به ماهیت روابط دو کشور است. 
در نهایت، سفر عراقچی به جمهوری آذربایجان پیام روشنی داشت؛ تهران و باکو با تکیه بر تاریخ مشترک و منافع متقابل، مصمم‌ هستند آینده‌ای روشن بسازند؛ جایی که مرزها، دروازه‌های دوستی‌اند و رودخانه‌ها پلی به سوی همکاری‌های بیشتر 
خواهند بود.