گزارش یک جشن تولد فاخر

استاد فتح‌الله مجتبایی ۹۸ ساله شد


فرهنگستان زبان و ادب فارسی دیروز بانی یک تولد باشکوه بود تا میزبان استاد فتح‌الله مجتبایی چهره ماندگار مطالعات ادیان و زبان و ادب فارسی شود و زادروز تولدش را جشن بگیرد. جشن تولدی که با حضور چهره‌هایی چون محمدعلی موحد استاد مولوی‌شناس و چهره ماندگار زبان فارسی، ژاله آموزگار استاد زبان‌های باستانی و اسطوره‌شناس، اصغر دادبه استاد زبان فارسی، غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و جمعی از استادان و اعضای این فرهنگستان همراه شد تا یکی از ماندگارترین روزهای فرهنگستان زبان و ادب فارسی در هفدهم آذر ماه ثبت شود. غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان با خوشامدگویی به حاضران و تبریک به این ادیب و استاد پیشکسوت در سخنانی گفت: «خدا را شکر می‌کنم که فرهنگستان زبان و ادب فارسی سرمایه‌های گرانقدری مانند استاد مجتبایی و استاد موحد را در خود دارد. امیدواریم این سرمایه‌ها پایدار و بردوام باشند.» اصغر دادبه، ادیب و استاد عرفان هم با اشاره به سخنان پیشین خود درباره مجتبایی گفت: «هرچه درباره مجتبایی می‌گوییم، باز هنوز سخن هست و هنوز تمام نکرده‌ایم و تمام نگفته‌ایم. می‌خواهم غزلی از سعدی بخوانم که پاسخ این پرسش را داده است.»  او با خوانش غزلی از سعدی با مطلع «ندانمت به حقیقت که در جهان به که مانی/ جهان و هر چه در او هست صورتند و تو جانی» و با انتقاد از کسانی که گمان می‌کنند زندگی بدون زبان و ادب فارسی ممکن است، گفت: «ما وظیفه داریم جلو آنها را بگیریم.»
محمد دبیرمقدم، عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی با بیان اینکه فتح‌الله مجتبایی جایگاه ویژه‌ای در میان همه استادان ایرانی در حال حاضر دارد، گفت: «استاد مجتبایی زبان‌شناسی را از خیلی از زبان‌شناسان بهتر می‌داند و ساخت‌های نحوی را خوب درک کرده است، چون با سانسکریت آشناست و منابع را خوب خوانده است و در معرض آدم‌های دست اول بوده و شخصیت پیدا کرده است. این چیزی است که جایش در دانشگاه‌های ما بسیار خالی است. کسانی هستند که نباید در دانشگاه باشند نه شخصیتشان و نه علمشان و نه هویتشان. حضور شخصیتی مانند مجتبایی نعمتی است برای فرهنگ ایران‌زمین. برایشان سال‌های طولانی عمر آرزومندم. مایه افتخار هستید برای فرهنگستان زبان و ادب فارسی.»
ژاله آموزگار، استاد زبان‌های باستانی نیز در سخنانی با بیان اینکه در بزرگداشت او که هجدهم آذر برگزار می‌شود، سخنرانی خواهد کرد، گفت: «چند سال پیش خطاب به مجتبایی گفتم خوب شد به دنیا آمدید.» او با بیان اینکه سعادت انواع و اقسام دارد، افزود: «من آدم خوشبختی هستم. چرا؟ زیرا در زمانی زیسته‌ام که بزرگانی بودند که هم‌سخن با آنها شدم مانند دکتر مجتبایی، دکتر انوری و استاد موحد.»
حسین معصومی همدانی، چهره پیشکسوت ادبیات، علم و فلسفه هم در وصف مجتبایی گفت: «او به عنوان روشنفکر نوگرا شناخته می‌شود. آمیزش دو وجه در وجود ایشان، وجود مغتنمی را پدید آورد که نه وجه ادیب بودنش راه را بر میدان تحقیق محدود می‌کند و نه وجه محقق بودنش، وجه ادیب بودن او را تحت شعاع قرار می‌دهد.» در ادامه استاد محمدعلی موحد، ادیب و حقوقدان نیز در سخنانی مکتوب گفت: «مجتبایی را می‌بینیم، در میان ما نشسته، با آن ادب و تمکین و آن کمالات و پختگی و آراستگی که خیره می‌کند چشمان ما را، اما کمتر متوجه این معنی هستیم که این گنج شاهوار چگونه و از کجا فراهم آمده است. چه ادواتی و چه مراحلی طی کرده تا مجتبایی شده.»
در ادامه مراسم، فتح‌الله مجتبایی، ادیب و استاد ادیان و عرفان نیز به عنوان سخنران پایانی گفت: «خوب شد پیر شدم کم‌کم و نسیان آمد. یکی از خصوصیات پیرشدن، فراموش کردن است و من هیچ باور نمی‌کردم که نود و نه‌سالم را شروع بکنم، همیشه فراموش می‌کردم و فکر می‌کردم هنوز جوانم ولی در این مجالس می‌بینم که نه، دیگر جوان نیستم و مطالبی که در مورد من گفته شد، اسباب شرمندگی من شد.» او در پایان گفت: «قدر هویت ملی و فرهنگی خودتان را بدانید. شما در دنیا کم‌نظیرید. این پشتوانه علمی و پشتوانه فرهنگی و پشتوانه تمدنی که شما دارید بسیار گرانبهاست، آن را از دست ندهید.»