تهران درحال استفاده از ظرفیت نظامی معاهدات بین‌المللی است

رزمایش‌های شانگهای و بریکس با حضور نیروهای دریایی ایران

در دنیای امروز که دیپلماسی نظامی به عنوان مکملی برای دیپلماسی سیاسی عمل می‌کند و کشورها را قادر می‌سازد تا از طریق همکاری‌های امنیتی، نفوذ منطقه‌ای و جهانی خود را تقویت کنند، جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان یک قدرت منطقه‌ای، با بهره‌گیری هوشمندانه از عضویت در سازمان‌های بین‌المللی مانند بریکس و سازمان همکاری شانگهای، به دنبال گسترش دیپلماسی نظامی خود است.
در همین راستا، نمایندگانی از نیروهای دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران، به همراه نمایندگان نیروهای دریایی کشورهای عضو بریکس، شامل روسیه، آفریقای جنوبی، چین و اندونزی، در نشستی در کیپ‌تاون آفریقای جنوبی شرکت کردند. هدف این نشست، نهایی‌سازی زمان و مکان برگزاری رزمایش مشترک دریایی با نام «اراده برای صلح ۲۰۲۶» بود.
طبق توافقات انجام شده، این رزمایش در فاز ساحلی و دریایی، با تمرکز بر تاکتیک‌های عملیاتی، نحوه ورود شناورها و حضور ناظران، در نیمه اول سال ۲۰۲۶ میلادی در آب‌های آفریقای جنوبی برگزار خواهد شد. نمایندگان اعضای گروه بریکس هدف از این رزمایش را جامعیت، همبستگی و همکاری نزدیک میان کشورهای عضو در حوزه‌های امنیت دریایی، دفاع مشترک و توسعه همکاری‌های منطقه‌ای اعلام کرده‌اند. این رزمایش به طور مشخص بخشی از روند گسترده‌تر رزمایش‌های دریایی بریکس است و قرار است با هدایت و برنامه‌ریزی چین برگزار شود.
ایران از ظرفیت‌های موجود در سازمان‌های بین‌المللی که عضو آنهاست، برای پیشبرد دیپلماسی نظامی استفاده می‌کند. عضویت در بریکس و سازمان همکاری شانگهای، دو معاهده کلیدی برای همکاری‌های چندجانبه، به تهران اجازه داده تا رزمایش‌های مشترک را به ابزاری برای تقویت امنیت جمعی تبدیل کند. به عنوان مثال پیش از اعلام خبر برگزاری رزمایش بریکس، در روزهای ابتدایی آبان ماه اعلام شد رزمایش ضدتروریسم سازمان همکاری شانگهای قرار است در آذر ماه سال‌جاری در تبریز برگزار شود.
البته رزمایش‌های بین‌المللی ایران محدود به سازمان همکاری شانگهای و گروه بریکس نمی‌شود. در سال‌های اخیر، ایران همواره پای ثابت مانورهای نظامی چندجانبه، بویژه در دریا بود که نمود عینی آنها برگزاری چند رزمایش مشترک با چین و روسیه است.
همه اینها بیانگر چیست؟ در اصل، بیانگر یک دیپلماسی نظامی پویا و چندلایه است که مکمل و همراه با دیپلماسی سیاسی ایران عمل می‌کند. ایران همزمان با اینکه گسترش و تعمیق روابط خود با همسایگان و کشورهای همسو را دنبال می‌کند، از طریق رزمایش‌های مشترک نیز به دنبال تقویت کنشگری نظامی است.
در شرایطی که ایران تحت تحریم‌های آمریکا و کشورهای غربی قرار دارد، دیپلماسی نظامی به تهران اجازه می‌دهد تا از ظرفیت‌های سازمان‌های بین‌المللی حداکثر بهره را برده و خود را نه به عنوان یک تهدید، بلکه به عنوان شریک قابل اعتماد در امنیت جمعی معرفی کند. مثلاً حضور همزمان یگان‌های دریایی ایران، روسیه، چین، آفریقای جنوبی، اتیوپی و اندونزی در کیپ‌تاون، نشان ‌دهنده شکل‌گیری الگویی جدید از امنیت جمعی است که نه بر محور تسلیحاتی صرف، بلکه بر پایه همکاری اقتصادی و امنیتی بنا شده است.
حضور جمهوری اسلامی در رزمایش‌های مشترک منطقه‌ای و بین‌المللی از آن جهت حائز اهمیت است که تهران یک جنگ 12 روزه با رژیم صهیونیستی و آمریکا را پشت سر گذاشته است. درحالی که جریان رسانه‌ای وابسته به رژیم صهیونیستی و کشورهای غربی به دنبال تثبیت این گزاره هستند که ایران به لحاظ نظامی، توانمندی خود را از دست داده، برگزاری رزمایش‌های نظامی در خارج از کشور که کیلومترها دورتر از مرزها، انجام می‌شود، می‌تواند پاسخ ایران به این ادعا تلقی شود.