بم در آستانه تحول کشاورزی
ایران زمین- شهرستان بم، یکی از مناطق مهم کشاورزی استان کرمان، در آستانه تحولی بنیادین در الگوی کشت خود قرار گرفته است. تحولی که میتواند مسیر کشاورزی این منطقه را بهسمت بهرهوری بیشتر و مدیریت بهینه منابع آبی هدایت کند. پس از سالها تکیه بر نخلستانها و کشت سنتی خرما، توسعه گلخانهها و کشت محصولاتی همچون موز، گام بلندی برای تحقق کشاورزی مدرن در این منطقه به شمار میآید.
«احسان فکری»، کارشناس ارشد کشاورزی شهرستان بم، گلخانهها را فرصتی بیبدیل برای کاهش مصرف آب و مقابله با تکمحصولی خواند و در این زمینه اظهار کرد: «در حالی که شهرستان بم بیش از ۱۰ هزار هکتار نخلستان مثمر دارد، تنها حدود ۲۵ هکتار گلخانه هیدروپونیک فعال است که رقم بسیار ناچیزی است.»
وی با اشاره به مزایای کشت گلخانهای خاطرنشان کرد: «برداشت محصول در نخل معمولاً یکبار در سال و طی ۱۱ تا ۱۲ ماه انجام میشود، اما گلخانهها امکان برداشت چندباره محصول در طول ۸ ماه را فراهم میکنند و بازگشت سرمایه در آنها سریعتر است.»
فکری مهمترین مزیت گلخانهها را کاهش چشمگیر مصرف آب برشمرد و تأکید کرد که هر درخت نخل در تابستان بیش از ۲۰۰ لیتر آب مصرف میکند، حال آنکه گلخانهها به دلیل سیستمهای تحت فشار، مصرف آب به مراتب کمتری دارند.
چالشها در توسعه گلخانهها
«عباس رخشان»، رئیس جهاد کشاورزی شهرستان بم، از تلاشهای صورت گرفته در توسعه گلخانهها از سال ۹۷ سخن گفت و اظهار کرد: «با وجود پیشرفتها، چالشهایی مانند افزایش قیمت نهادهها، مشکلات بازاریابی و نوسانات شدید قیمت محصولات گلخانهای، روند توسعه را با موانعی مواجه کرده است.»
رخشان همچنین به سنگینی و هزینه بالای سازههای گلخانهای به دلیل وزش بادهای منطقه اشاره کرد و گفت: «باید به سمت طراحی سازههای ارزانتر و مقاومتر حرکت کنیم تا سرمایهگذاری برای کشاورزان به صرفهتر شود.»
وی ظرفیت ایجاد هزار هکتار گلخانه را در بم قابل تحقق دانست و تأکید کرد: «توسعه این بخش، علاوه بر افزایش بهرهوری، گامی مهم در کاهش واردات محصولات اساسی از جمله موز است. سالانه ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون دلار موز به کشور وارد میشود و کشت گلخانهای موز میتواند این رقم را به طور کامل پوشش دهد.»
گذار از کشاورزی سنتی به مدرن
«وحدت عیدی»، فرماندار شهرستان بم، با تأکید بر محدودیت منابع آبی و پایان دوران توسعه نخلستانها، کشت گلخانهای را به عنوان راهکار اصلی معرفی کرد و گفت: «کشت گلخانهای با مصرف کمتر آب، بازده اقتصادی بالاتری دارد و نقدینگی پایداری را برای کشاورزان فراهم میکند.»
وی با اشاره به موفقیتهای مناطق همجوار مانند جیرفت در توسعه گلخانهها، چشمانداز بم را احداث حداقل 2 هزارهکتار گلخانه در شرق استان کرمان دانست و بر حمایت همهجانبه نهادهای محلی از کشاورزان برای حرکت به سمت کشتهای متنوع گلخانهای تأکید کرد.»
ضرورت تنوعبخشی و ثبات بازار
«حامد بدرآبادی»، رئیس اتاق بازرگانی بم، با اشاره به برند بودن گوجه فرنگی گلخانهای منطقه، نوسانات بازار و حضور دلالان را مهمترین مشکلات این حوزه برشمرد و خواستار تنوعبخشی به کشتهای گلخانهای برای مقابله با نوسانات قیمتی شد.
وی از برگزاری تور بازدید به استان یزد برای بررسی کشت موز خبر داد و تأکید کرد که همکاری همهجانبه نهادها برای توسعه پایدار کشاورزی مدرن ضروری است.
