سخنگوی دولت پاسخ داد
اخلال گر نیویورک چه کسی بود؟
مرتضی گلپور
دبیر گروه سیاسی
سخنگوی دولت روز گذشته روایت تازهای از جزئیات پیامهای رد و بدل شده میان ایران و طرفهای غربی در جریان سفر رئیسجمهوری به سازمان ملل در نیویورک و پیش از اجرای مکانیسم ماشه از سوی کشورهای اروپایی ارائه کرد که نشان میدهد آن که از گفتوگو اجتناب کرده است، غرب به مدیریت دولت آمریکا بوده است. روایت دیروز فاطمه مهاجرانی چند واقعیت را بار دیگر روشن میکند. اول اینکه دولت مسعود پزشکیان از هیچ تلاشی برای جلوگیری از بازگشت قطعنامهها خودداری نکرده است. دوم اینکه دولت چهاردهم این تلاشها را برای تأمین حقوق ملت و جلوگیری از واردشدن فشارهای ظالمانه و غیرقانونی به ملت ایران دنبال کرده است.
سوم اینکه گویا غرب، همانطور که ابتدا رهبر انقلاب و سپس رئیسجمهوری تأکید کردند، تنها به دنبال تسلیم ایران بود، نه حل مسأله از طریق گفتوگوی برابر و عادلانه. در نهایت آنچه اتفاق افتاد، بازگشت قطعنامههای سازمان ملل و به دنبال آن تحریمهایی بود که اکنون دو کشور روسیه و چین آنها را غیرقانونی میدانند، آن هم به این دلیل که دولت از تسلیم و سرخم کردن در برابر طرف مقابل خودداری کرده است.
اما این ایستادگی دولت هم ناشی از خیرهسری یا چیزی شبیه به این نبود. بلکه ناشی از این بود که اساساً استدلالها یا خواستههای طرف مقابل غیرقابل تحقق و غیرمسموع بوده است.
روایت سخنگوی دولت که روز گذشته در حیاط دولت و در جمع خبرنگاران عنوان شد، همه این واقعیتهای چندگانه را روشن میکند. به گزارش ایرنا، دیروز خبرنگاران از فاطمه مهاجرانی درباره چرایی فعال شدن مکانیسم ماشه پرسیدند و اینکه برنامه دولت برای ادامه همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی چیست؟
سخنگوی دولت ابتدا درباره همکاری ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی توضیح داد و گفت: «این موضوعی است که در شورای عالی امنیت ملی درباره آن تصمیمگیری میشود و قطعاً هر تصمیمی که گرفته شود، با توجه به منافع ملی تصمیمات لازم اتخاذ و اطلاعرسانی خواهد شد.»
اما وقتی مهاجرانی خواست درباره سایر برنامههای دولت برای مقابله با شرایط جدید توضیح دهد، ابتدا به خبرنگاران و به طریق اولی به مردم توضیح داد که چه شد و چگونه شد که مکانیسم ماشه اجرا شد؟ آیا مشکل در فرآیندهای دیپلماتیک و خودداری ایران از گفتوگو بود، یا اینکه طرف مقابل چیزی بیش از گفتوگو میخواست و مکانیسم ماشه را به اهرم فشاری برای رسیدن به خواستههای خود تبدیل کرده بود؟
سخنگوی دولت با اشاره به گزارش وزیر امور خارجه از آنچه در سفر وی و هیأت عالی رتبه ایرانی در نیویورک گذشت، ابتدا تأکید کرد که «این روایت جدی است و نیازمند بررسی و بحث است.»
«روایت جدی» که مهاجرانی از قول سیدعباس عراقچی بیان کرد، این بود: «ایران اعلام آمادگی کرد که با حضور سه کشور اروپایی، آژانس بینالمللی انرژی اتمی و آقای ویتکاف نماینده آمریکا، جلسهای برگزار کند، اما این درخواست از سوی آنان پذیرفته نشد یا در جلسات حاضر نشدند.»
چرا این کشورها در مذاکرات حاضر نشدند و حاضر به گفتوگو با ایران نشدند؟ سخنگوی دولت اینطور تشریح کرد: «ابتدا قرار بود درباره ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی ایران و موضوع اسنپبک گفتوگو شود. درخواست ایران حذف کامل مکانیسم ماشه بود، اما طرف مقابل آن را نپذیرفت. در ابتدا، آنها بر محدودیت زمانی حدود ۶ ماه درباره مکانیسم ماشه تأکید داشتند که آقای ویتکاف نیز بر آن پافشاری میکرد.
اما وزیر امور خارجه کشورمان اعلام کردند اینکه با چنین جمعبندی (یعنی با چنین نتیجه مشخصی) وارد گفتوگو شدیم، دیگر نمیتوان آن را مذاکره نامید.»
مهاجرانی ادامه داد: «تأکید آمریکا روی ۶ ماه تعلیق (مکانیسم ماشه) بود، اما با توجه به منافع ملی کشور حتی در شب آخر پیشنهاد ۴۵ روز تعویق از سوی ایران مطرح شد که در نهایت با فشار لابی صهیونیستی مورد پذیرش قرار نگرفت.»
سخنگوی دولت پس از این توضیحات، تصریح کرد: «مردم بدانند که دستگاه دیپلماسی تمام تلاش خود را به کار گرفت که اسنپبک را به تعویق بیندازد یا تعلیق کند، اما فشار لابی صهیونیستی در تصمیمگیری اروپا و آمریکا بسیار مؤثر است.»
معنای توضیحات سخنگوی دولت
معاون اجرایی رئیسجمهور هم دیروز در حیاط دولت اشاره کرد: «دکتر پزشکیان در چهارچوب منافع ملی گفتوگو و توافق میکند، اما خواستههای آمریکا و اروپا در چهارچوب منافع ملی ما نبود، بنابراین نباید توافق میکردیم، چون در چهارچوب منافع ما نبود.»
این امر به علاوه توضیحات مهاجرانی، سخنگوی دولت، نشان میدهد که چرا سفر رئیسجمهوری به نیویورک و مذاکرات پیگیر وزیر امور خارجه در آنجا منجر به نتیجه برای توقف اسنپبک نشد و غرب درنهایت اجرای آن را دنبال کرد. زیرا این گزارشها نشان میدهد که اروپا، براساس مدیریت عالیه آمریکا، آش مذاکرات را با جایش میخواست؛ یعنی اورانیوم 60 درصد به طور کامل در ازای فقط تعلیق اجرای اسنپبک آن هم برای 6 ماه که البته معلوم نبود در صورت خروج این مواد از ایران، آمریکا به عهد خود وفادار بماند. زیرا آمریکا کشوری است که در میانه مذاکرات، با حمله رژیم اسرائیل به ایران موافقت کرد، حالا چطور میشد به ادعای تعلیق اسنپبک، آن هم نه رفع کامل آن، در ازای خروج اورانیوم 60 درصد ایران، اعتماد کرد؟
رئیسجمهوری درباره معنا و اهداف پنهان این پیشنهاد غرب در همان نیویورک توضیح داد. مسعود پزشکیان در گفتوگو با شبکه «العربی» قطر در جریان سفر، گفت: «پیشنهادی که آنها (اروپا و آمریکا) مطرح کرده بودند واقعاً کارآمد نبود. میگفتند اورانیوم غنیشده خود را به ما تحویل بدهید، بعد ما به شما سه ماه وقت میدهیم تا درباره بقیه مسائل گفتوگو کنیم. اما چرا باید اورانیوم غنیشده خود را به آنها بدهیم؟ به چه دلیلی؟ اگر قرار است گفتوگویی صورت گیرد، باید درباره کل موضوع باشد، نه اینکه ما دارایی خود را واگذار کنیم و بعد منتظر بمانیم.»
توضیح بیشتر رئیسجمهوری درباره محتوای گفتوگوها و پیغامها و اینکه چرا به توقف اجرای اسنپبک منتهی نشد، در همان نیویورک یکبار دیگر هم تکرار شد.
پزشکیان در گفتوگو با شبکه تلویزیونی NBC در پاسخ به اینکه «چرا اجازه نمیدهید بازرسان سازمان ملل از همه تأسیسات هستهای بمبارانشده بازدید کنند؟» گفت: «این خبری است که به شما میگویند. ما توافقی با آژانس داشتیم و قرار شد طبق همان توافق عمل کنیم. در چهارچوبهایی که قرار بود تروئیکای اروپا با هم گفتوگو کنند، ما هم ارتباط خود را با آژانس اصلاح کنیم.
آژانس بتواند بیاید بازدید کند و همزمان درباره مسائل موجود با آمریکا گفتوگو داشته باشیم. همچنین قرار بود به مواد غنیشده دسترسی پیدا کنند. در همه این موارد ما آماده بودیم که در چهارچوب توافق عمل کنیم. این آمریکاست که نمیخواهد و علاقهای ندارد مسیر با صلح و آرامش پیش برود؛ همانطور که پیش از این هم برجام را پاره کرد.»
رئیسجمهوری با بیان اینکه «مشکل این است که آن گفتوگو را قبول نکردند و میخواهند روند را به سمت اسنپبک ادامه دهند»، اظهار کرد: «با ترامپ و تروئیکای اروپایی نیز تفاهماتی انجام شد تا بتوانند بازدید کنند و گفتوگوها ادامه یابد. درباره آن 400 کیلو اورانیوم غنیشده هم قرار بود در فرصتی که داده میشود، مشکل حل و در نهایت تعیین شود که آیا اسنپبک ادامه پیدا کند یا مسأله حل شود. ما آماده بودیم که با آژانس بینالمللی انرژی اتمی این کار را انجام دهیم.»
با این توضیحات مسعود پزشکیان به شبکه آمریکایی، مبنی بر اینکه ایران آماده مذاکره و حل مسائل از طریق گفتوگو بود، پس چرا مسائل حل نشد و گفتوگو به توقف اسنپبک منجر نشد؟ باز هم پزشکیان پاسخ داد: «آنچه مشخص است این که روند توافق شکل گرفته بود، اما رئیسجمهوری ترامپ آن را پاره کرد.»
در چنین شرایطی چه واکنشی باید نشان داد؟ این واکنش، چیزی است که رئیسجمهوری در دیدار کشتیگیران و قهرمانان کشور عنوان کرد. پزشکیان گفت: «اکنون دنیا ما را تحت فشار قرار داده تا تسلیم شویم، اما تسلیم شدن در وجود ما نیست و تا پای جان برای ایران خواهیم ماند و سر فرود نخواهیم آورد.»
