کشورهای مشترکالمنافع به جمع منتقدان رژیم صهیونیستی پیوستند
شناسایی آنگلوساکسونی
۱۰۸ سال پس از صدور بیانیه بالفور توسط دولت وقت لندن که به تشکیل رژیم صهیونیستی انجامید، بریتانیا به همراه کانادا و استرالیا، کشور فلسطین را به رسمیت شناختند. این سه کشور اولین اعضای گروه هفت و همچنین از متحدان دیرینه اسرائیل هستند که چنین گامی برمیدارند.
مارک کارنی، نخستوزیر کانادا، آنتونی آلبانیز، نخستوزیر استرالیا و کییر استارمر، نخستوزیر بریتانیا این تصمیم را در روز یکشنبه و یکی پس از دیگری اعلام کردند. استارمر خصوصاً با فشار فزایندهای از سوی مردم بریتانیا و حزب خود برای اتخاذ موضعی سختتر علیه جنایات اسرائیل در غزه مواجه است. اعلامیههای به ظاهر هماهنگشده در آستانه نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک منتشر شد؛ جایی که انتظار میرود فرانسه و پرتغال نیز کشور فلسطین را به رسمیت بشناسند.
مارک کارنی در بیانیهای اعلام کرد که اسرائیل به طور سیستماتیک برای جلوگیری از ایجاد کشور فلسطین عمل میکند. نخستوزیر استرالیا نیز گفت که این گام همراه با کانادا و بریتانیا بخشی از تلاش بینالمللی برای راهحل به اصطلاح دوکشوری است.
این اقدام هماهنگ انزوای دیپلماتیک بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل را عمیقتر خواهد کرد. اما تاکنون تأثیر چندانی در مهار حملات علیه غزه نداشته است؛ حملاتی که نزدیک به 66 هزار فلسطینی را شهید کرده و بخش بزرگی از این منطقه را ویران ساخته است.
فهرست رو به رشد کشورهایی که چنین موضعی گرفتهاند، نشاندهنده آن بوده که چگونه قتلعام و کشتار رژیم صهیونیستی در غزه مواضع دیپلماتیک دیرینه را متزلزل ساخته است. تغییر موضع بریتانیا بویژه با توجه به تاریخچه و همدستی این کشور در اشغال سرزمینهای فلسطینی که در اوایل قرن بیستم و پس از دادن وعدههای مبهم و متناقض به عربهای بومی این منطقه رخ داد، اهمیت ویژهای دارد.
دَنیل لوی، مدیر مؤسسه تحقیقاتی پروژه ایالات متحده/خاورمیانه گفت: «دولت بریتانیا امیدوار است که این اقدام دورهای طولانیتر از آرامش، بدون نیاز به اقدامات بیشتر را برایش به ارمغان بیاورد». او افزود: «اما اگر اقدامات اسرائیل همچنان به همان اندازه فاحش، تهاجمی و جنایتکارانه باشد که اکنون هست، بسیار بعید است این امر به نتیجه برسد». لوی خاطرنشان کرد: «بریتانیا همراه با دیگرکشورها زیر ذرهبین قرار خواهند گرفت که به رسمیتشناختن فلسطین چه تغییری ایجاد کرده است؟ پاسخ این خواهد بود که هیچ و فشار برای اقدامات مؤثرتر دوباره شدت خواهد گرفت».
هیأت فلسطینی ساکن در لندن اعلام کرد که قصد دارد روز دوشنبه، مراسمی برای برافراشتن پرچم در دفتر کوچک خود در محله همرسمیت با حضور مقامات فلسطینی و بریتانیایی برگزار کند. سالهاست که پرچم فلسطین در این مکان برافراشته شده، اما اکنون بر ساختمانی که دولت میزبان آن را سفارتخانه میداند، به اهتزاز درخواهد آمد.
محرک اقدام بریتانیا
این اقدام که مدتها انتظارش میرفت و مورد انتقاد آمریکا و اسرائیل قرار گرفته، باعث خواهد شد که سه کشور مشترکالمنافع به همراه فرانسه و چند کشور دیگر، این هفته در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به طور رسمی دولت فلسطین را به رسمیت بشناسند.
در ماه جولای و پس از آنکه امانوئل مکرون، رئیسجمهوری فرانسه گفت که این اقدام را انجام خواهد داد، استارمر برنامه خود را برای برداشتن این گام تاریخی اعلام کرد. او تحت فشار شدید نمایندگان حزب کارگر بود تا این مسیر را دنبال کند. استارمر در یک بیانیه تلویزیونی اظهار کرد: «امروز برای احیای امید به صلح برای فلسطینیها، بریتانیا رسماً دولت فلسطین را به رسمیت میشناسد.» استارمر با انکار اینکه اقدامش «پاداشی برای حماس» است، افزود که به مقامات دستور داده تا تحریمهای بیشتری علیه این گروه تهیه کنند.
در آن زمان، استارمر متعهد شده بود که اگر اسرائیل «گامهای اساسی» برای بهبود بحران انسانی در غزه برندارد، پیش از نشست ماه سپتامبر سازمان ملل این اقدام را انجام خواهد داد. در ماه جولای، استارمر گفته بود که به رسمیت شناختن دولت فلسطین توسط بریتانیا پیش خواهد رفت، مگر اینکه اسرائیل شرایطی از جمله آتشبس در غزه و تعهد به صلح بلندمدت که به راهحل دو کشوری منجر شود را برآورده کند. بریتانیاییها بعید میدانستند که اسرائیل این خواستهها را برآورده کند و از آن زمان، اسرائیل حمله خود به شهر غزه را تجدید کرده و حملهای را با هدف قرار دادن مقامات حماس در قطر، متحد آمریکا که میزبان مذاکرات آتشبس است، انجام داد.
نمایندگان حزب کارگر از استارمر میخواستند که بسیار سریعتر و قاطعتر در انتقاد از اسرائیل اقدام کند. یکی از وزرای کابینه به روزنامه فایننشال تایمز گفت: «پاسخ ما به وضعیت غزه باعث جدایی بسیاری از رأیدهندگان حزب کارگر، بویژه رأیدهندگان مسلمان شده است.» او افزود: «نباید انتظار داشته باشیم که آنها به حزب بازگردند.»
اسرائیل همچنین برنامههای خود برای گسترش شهرکهای یهودینشین در کرانه باختری، از جمله یک مجموعه جنجالی حدود ۳هزار واحدی در نزدیکی قدس را که طبق قوانین بینالمللی غیرقانونی هستند، تسریع بخشیده است. این پروژه که به طرح «ای1» معروف است، ضربهای نهایی به امیدها برای ایجاد کشور فلسطین یکپارچه تلقی میشود، زیرا عملاً کرانه باختری را به دو بخش تقسیم میکند و قدس شرقی را که فلسطینیها آن را پایتخت خود میدانند از بقیه این سرزمین جدا میکند.
حدود ۱۵۰ عضو سازمان ملل متحد پیشتر دولت فلسطین را به رسمیت شناختهاند.
انزوای روزافزون
اسرائیل همراه با ترامپ و بسیاری از مقامات دولت آمریکا، جنبش رو به رشد دولتهایی که کشور فلسطین را به رسمیت میشناسند، محکوم کرده است. در عین حال، رژیم صهیونیستی به دلایلی از جمله تهاجم نظامی اخیرش به شهر غزه و ادامه گسترش شهرکهای غیرقانونی در کرانه باختری اشغالی، روزبهروز در صحنه جهانی منزویتر شده و خشم رهبران بینالمللی را نیز برانگیخته است.
هفته گذشته، یک کمیسیون مستقل بینالمللی سازمان ملل متحد اعلام کرد، نسلکشی در غزه در حال وقوع است. گزارش این کمیسیون، بنیامین نتانیاهو و دیگر رهبران ارشد اسرائیلی را به تحریک به نسلکشی متهم کرد. وزارت امور خارجه اسرائیل یافتههای این گزارش را بهطور قاطع رد کرد و خواستار انحلال این کمیسیون شد.
هنوز جدول زمانی برای جلسه دادگاه بینالمللی دادگستری در مورد پایبندی اسرائیل به کنوانسیون بینالمللی پیشگیری از نسلکشی تعیین نشده، اما ناظران پیش بینی می کنند که این جلسه پیش از سال ۲۰۲۷ برگزار نشود.
کاخ سفید نیز در راستای حمایت دیرینه خود از رژیم صهیونیستی، قطعنامه سازمان ملل علیه جنگ غزه را وتو کرد و این هفته، مانع سفر نمایندگان ارشد فلسطینی به این سازمان برای مذاکرات شد و به اعضای این هیأت روادید نداد.
برش
نخستین گناه
دیانا بوتو، وکیل حقوق بشر فلسطینی و مشاور سابق محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی گفت اقدام لندن خوشایند بوده اما ابراز تأسف کرد که تنها پس از رسیدن غزه به این سطح بحرانی انجام گرفته است. او گفت: «همه بر بهرسمیتشناختن فلسطین متمرکز شدهاند در حالی که غزه در حال نابودی است.» او افزود، جایگاه رو به رشد بینالمللی فلسطین به عنوان کشوری رسمی میتواند به روشن شدن مناقشه در عرصه جهانی کمک کند.
بوتو گفت بریتانیا با توجه به نقش تاریخیاش، مسئولیت ویژهای برای به رسمیتشناختن کشور فلسطین دارد. او توضیح داد که اعلامیه بالفور بریتانیا در سال ۱۹۱۷ یکی از اولین و تأثیرگذارترین فراخوانها برای ایجاد «میهنی» یهودی در سرزمینهای تحت قیمومیت بریتانیا بود. او افزود که بسیاری از قوانینی که اسرائیل هنوز برای بازداشت فلسطینیان بدون نظارت قضایی استفاده میکند، به دوره قیمومیت بریتانیا بازمیگردد. بوتو گفت: «با توجه به اینکه بریتانیاییها کسانی بودند که فلسطین را واگذار کردند، این اقدام (بهرسمیتشناختن کشور فلسطین) گامی قوی، اما ناکافی است.» بریتانیا نقش ویژهای در درگیری کنونی ایفا کرده است. فلسطین که بخشی از امپراطوری عثمانی بود، پس از جنگ جهانی اول به دست بریتانیاییها افتاد که آنها نیز از ایجاد یک رژیم صهیونیستی حمایت میکردند. در سال ۱۹۱۷، دولت بریتانیا بیانیهای صادر کرد که به عنوان اعلامیه بالفور شناخته میشود. این بیانیه از تأسیس اسرائیل در سرزمینهای فلسطینی حمایت میکرد.
در سال ۱۹۳۷ و پس از سالها اعتصاب و شورش در منطقه، بریتانیا اولین طرح خود را برای تقسیم فلسطین به دو کشور ارائه داد؛ یعنی رژیم صهیونیستی در شمال و کشور فلسطین در جنوب. فلسطینیان با رد این طرح، بر حفظ سرزمین اجدادی خود اصرار کردند، اما نیروهای اسرائیلی متشکل از یهودیان مهاجر اروپایی، فلسطینیان را از خانههایشان بیرون رانده و زمینهای بیشتری به رژیم خود ضمیمه کردند.

