لایحه دولت برای حمایت از ایرانیان خارج کشور در روند تقنین با ایراد ابهام از سوی کمیسیون حقوقی و قضایی مجمع تشخیص مصلحت نظام مواجه شد. اما در همین زمان، اظهارات معاون اول رئیس‌جمهور در جلسه شورای عالی سینما نشان داد دولت چهاردهم فراتر از سرنوشت آن لایحه، بنا دارد تا از ابزارهای قانونی موجود برای اجرای اراده خود در راستای حمایت از ایرانیان مقیم در کشورهای دیگر و فراهم ساختن امکان تعامل بیشتر آنان با وطن استفاده کند. به این ترتیب، اگر چه روز گذشته کمیسیون حقوقی و قضایی مجمع تشخیص مصلحت نظام برخی مواد لایحه حمایت از ایرانیان خارج کشور را واجد ابهام و بعضی دیگر از مواد را مغایر با سیاست‌های کلی نظام قانونگذاری اعلام کرد اما در همین حال محمدرضا عارف با اشاره به راهبرد دولت برای بازگشت ایرانیان، گفت: «از هنرمندان خارج از کشور دعوت می‌کنیم به کشور برگردند.» عارف در عین حال از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌خواست فراهم ساختن زمینه‌های ورود آنانی که علاقه‌مند به بازگشت به کشور هستند و حل مسائل و مشکلاتشان را در دستورکار قرار دهد.
معاون اول رئیس‌جمهور پیش از این نیز در جلسه مشترک معاونین اول سران قوا که 4 شهریور برگزار شد، موضوع تسهیل و رفع موانع تردد ایرانیان خارج از کشور به میهن، به‌ویژه «نخبگان و چهره‌های مشهور» را مطرح و مورد بحث و تبادل نظر قرار داده بود. چه اینکه در عمل هم راهبرد دولت برای تقویت حمایت حقوقی، قضایی و سیاسی از ایرانیان خارج از کشور و جلب مشارکت آنان در زمینه‌های اقتصادی، فرهنگی و علمی‌نیازمند تعامل و همکاری سه قوه است. همچنان که تصویب لایحه حمایت از ایرانیان خارج از کشور به عنوان اولین لایحه‌ای که دولت چهاردهم به مجلس فرستاد تا از قبال آن تسهیل تردد به داخل کشور، امکان سرمایه‌گذاری اقتصادی و جذب در مراکز آموزشی و پژوهشی و نیز ایجاد دسترسی ایرانیان مقیم خارج به خدمات دولت الکترونیک محقق شود؛ جز از طریق همراهی هیأت‌رئیسه مجلس برای در دستورکار قرار گرفتن لایحه و جلب رأی نمایندگان ممکن نبود.
با این حال اظهارات معاون اول رئیس‌جمهور در جمع هنرمندان و اهالی سینما آنجا که گفت «برخی گزارش‌ها از وضعیت زندگی ایرانیان در خارج از کشور نگران‌کننده است تا جایی که زندگی یک هنرمند عزیز ایرانی در لس‌آنجلس آمریکا نمی‌چرخد و برای امرار معاش در آثار دست چندمی‌بازی می‌کند، در حالی که در ایران با افتخار و عزت زندگی و کار می‌کرد و برخی اختلافات و دعواها در داخل کشور خودش و با برادران خودش بود و نه در یک کشور بیگانه» حکایت از آن داشت که نگاه دولت به ایرانیانی که دور از وطن زندگی می‌کنند و راهبرد حمایت از آنها به صرف انتفاع کشور از سرمایه اقتصادی و نخبگانی آنها نیست؛ بلکه توأمان این نگاه وجود دارد که همه اتباع ایران حق دارند از فرصت‌هایی که ممکن است در داخل کشور برایشان وجود داشته باشد و حمایت‌های حقوقی و قانونی برخوردار شوند.
 
دعوت از سینماگران
 به روایتگری انسجام ملی
معاون اول رئیس‌جمهور همچنین در جلسه دیروز شورای عالی سینما با اشاره به اهداف سند چشم‌انداز ۲۰ ساله و ایستادن ایران در جایگاه اول منطقه از نظر فرهنگی بر نقش و سهم سینمای ایران در ارتقای فرهنگ کشور تأکید کرد و از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی‌خواست تا هرچه سریع‌تر طرح «ارتقای جایگاه سینما در کشور» را تهیه و تدوین کند. عارف با اشاره به سرمایه بی‌نظیر اجتماعی به وجود آمده در دوران جنگ، از سینماگران خواست روایتگر اقتدار ملی ایران باشند. وی با اشاره به نقش سینما در کمک به حل آسیب‌های اجتماعی از شورای عالی سینما و سینماگران خواست در این راستا راهبردها و برنامه‌های خود و انتظاراتی را که از دولت دارند مشخص کنند.
 
دستوراتی برای حل مشکلات 
فعالان هنر و رسانه
معاون اول رئیس‌جمهور علاوه بر دستوری که برای فراهم ساختن زمینه‌های ورود هنرمندان علاقه‌مند بازگشت به کشور و حل مسائل و مشکلات آنان داشت با دو دستور دیگر یعنی «تأمین مسکن هنرمندان با اختصاص زمینی در هشتگرد» و «تخصیص ۴۰ میلیون دلار برای حل مشکل کاغذ مطبوعات و نشر» حل بخشی از مشکلات فعالان هنر و رسانه را مورد توجه قرار داد.عارف در جلسه‌ای که خاص پیگیری و حل مشکلات حوزه کاغذ برگزار شد، توجه و برنامه‌ریزی دولت برای حل مشکل گرانی و کمبود کاغذ مطبوعات و انتشارات را نشانه واقف بودن دولت به اهمیت مسائل فرهنگی دانست. در این جلسه مقرر شد، ارائه تسهیلات ریالی برای حل مسأله کاغذ با محوریت وزارت ارشاد در اولویت باشد. همچنین مصوب شد ۴۰ میلیون دلار با نرخ مورد تأیید بانک مرکزی برای کاغذ مطبوعات و نشر تخصیص داده شود. تسریع تخصیص ارز برای ثبت سفارش‌های انجام شده در خصوص کاغذ نیز مورد تأکید قرار گرفت.

جواد صفوی
منتقد سینما

در واپسین نشست شورای عالی سینما، دکتر عارف، معاون اول رئیس‌جمهور بر این نکته تأکید کرد که باید زمینه بازگشت هنرمندان ایرانی مقیم خارج از کشور به وطن فراهم شود و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئولیت دارد موانع حقیقی و حقوقی ورود آنها را برطرف سازد.  این مطالبه در بستر سند چشم‌انداز بیست‌ساله، نیاز مبرم کشور به ارتقای فرهنگی و توسعه سینماست، به گونه‌ای که هنرمند نه رها شده از وطن، بلکه بخشی فعال و مؤثر از گفت‌وگوی ملی باشد.
هنرمندان مهاجرت‌ کرده یا آنهایی که به دلایلی خارج از کشور زندگی می‌کنند، بخشی معنی‌دار از سرمایه ‌فرهنگی و انسانی ملت‌اند. آنان با تجربه‌های بین‌المللی، نگاه‌های متفاوتِ هنری و فرهنگی و مسیرهای دشوار زیست فردی، غالباً توانسته‌اند تجربه‌های تازه‌ای کسب کنند که می‌تواند به بالندگی فرهنگ هنر در داخل کمک کند. فرصت بازگشت و مشارکت آنها در عرصه ملی، هم ریشه‌های هنری ایران را تقویت می‌کند و هم جلوی آسیب‌هایی مثل سرخوردگی، انزوا یا تنهایی هنری را می‌گیرد.

وفاق ملی و سعه‌صدر 
اما تحقق این هدف نیازمند رویکردی باز و مدنی است؛ هم در دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در میان اهالی هنر و جامعه. راه دادن هنرمندان دور از وطن الزاماً به معنای بی‌چون و چرا پذیرش تمام نظرات آنها نیست، اما به معنای سعه‌صدر است به پذیرش انتقاد، مخالفت و تفکر متفاوت. هر چند ممکن است برخی از هنرمندان نقدهایی به بخش‌هایی از حاکمیت نسبت به سیاست‌های فرهنگی یا شرایط زیست هنری کشور داشته باشند؛ این نقدها نه خطری برای وحدت ملی‌اند بلکه امکان اصلاح، بهبود و بازنگری را فراهم می‌کنند.
اگر دیدگاه‌ها و اختلاف‌ها را سرکوب کنیم، نه تنها از تجربه آنهایی که دور بوده‌اند محروم می‌مانیم، بلکه فرهنگ گفت‌و‌گو و تضاد مدنی را نیز تضعیف کرده‌ایم. وفاق ملی وقتی شکل می‌گیرد که همه احساس کنند صدایشان شنیده می‌شود؛ چه کسانی که در داخل‌اند، چه کسانی که در خارج‌اند؛ چه کسانی که موافق‌اند چه کسانی که نقد دارند. در مجموع، فراهم آوردن شرایط بازگشت هنرمندان دور از وطن نه یک لطف سیاسی، بلکه ضرورتی فرهنگی ـ اجتماعی است. دولت و نهادهای متولی باید با طراحی سیاست‌هایی مثل تسهیل امور اقامتی و قانونی، ایجاد زمینه برای کار و تولید هنری، برخورداری از امکانات حمایتی و بیمه‌ای و مهم‌تر از همه تضمین آزادی بیان و نقد، هنرمندان را به خانه برگردانند. در این راه، سعه‌صدر و پذیرش تفاوت‌ها نه تنها مانع نیست، که اساس قدرت فرهنگی ملی است. اگر بتوان این ترکیب را مدیریت کرد، هنرمندان دور از وطن باز خواهند گشت، فرهنگ ایران و سینما و سایر شاخه‌های هنر ایران متعالی‌تر خواهند شد و وفاق ملی، واقعی‌تر احساس خواهد شد. 

ناصر آقایی/ بازیگر
حضور هنرمندان در خاک خود غنیمت است
اصولاً تمامی هنرمندان ایرانی در سراسر جهان به عنوان کسانی که از روحیات مردم سرزمین خودشان الهام می‌گیرند همیشه حضورشان در خاک و وطن خودشان غنیمت است. بنابراین من به شخصه هیچ ممانعتی نمی‌بینم که حضور این عزیزان را در کشورم داشته باشم. البته مسائل سیاسی و قضایی و یا هرچیزدیگری که مشمول این داستان می‌شود از نیت من خارج است. دقیقاً نمی‌دانم آنچه می‌گویند به حقیقت می‌رسد یا خیر اما قلباً دوست دارم هنرمندان ما به کشور بازگردند. حضور آنها هم می‌تواند به شکوفایی هنر ایرانی کمک کند و هم آنها از نعمت زندگی در وطن خود برخوردار شده و حال بهتری داشته باشند. هنرمندان در خاک خود بیشتر شکوفا می‌شوند.
 

ناصر ممدوح/ پیشکسوت دوبله
هنرمندان ما عاشق مملکت خود هستند
دعوت دکترعارف برای بازگشت هنرمندان خارج از کشور را به فال نیک می‌گیرم. واقعیت این است که اگر فرصتی برای هنرمندان خارج از کشور فراهم شود تا بتوانند در کشور خود فعالیت کنند اتفاق بسیارخوبی است اما یک شرط دارد. اگر شرایط مناسبی برای زندگی و کار برای آنها در کشور فراهم شود قطعاً این بازگشت یک بازگشت باشکوه خواهد بود اما اگر این بازگشت به بهبود وضعیت آنها منجر نشود بهتر است در همان خارج از کشور بمانند و زندگی کنند. البته همه این اما و اگرها به نظر مسئولان برمی‌گردد. هنرمندان ما عاشق مملکت خود هستند و بسیار مشتاقند به کشور خود بازگردند. هنرمندان باید برگردند به زادگاه خود اما متأسفانه برخی‌ها واهمه دارند و برخی دیگر مسائل دیگر.

هوشنگ توکلی/بازیگر
هر ایرانی باید وطن خود را ببیند
صحبت جناب عارف قابل احترام و ستایش است اما من نگاه وسیع‌تری نسبت به این مسأله دارم و معتقدم نظام باید تکلیف خود را با مجموعه ایرانی‌ها چه خارج از کشور و چه در داخل کشور معلوم کند‌ و یک نگاه یکدست داشته باشند که هر ایرانی با هر ویژگی که دارد بتواند در چهارچوب قانون بیاید و وطن خود را ببیند. معضلاتی که طی این سال‌ها به‌وجود آمده نگرانی ایجاد کرده است بخصوص برای ایرانی‌های خارج از کشور. ما حتی، اگر دعوت هم کنیم چندان نتیجه مطلوبی نخواهد داشت مگر اینکه از سوی بالا دستی‌ها به‌درستی تعیین تکلیف شود و اعلام رسمی شود تا این مسیر رفت و برگشت برای ایرانی‌ها باز شود.
 

محمد شیری/بازیگر
پای این تصمیم بایستید
قلباً دلمان می‌خواهد امثال بهروز وثوقی و دیگر هنرمندانی که خارج از کشور هستند بازگردند، منتهی باید این بازگشت با تضمین همراه باشد. البته امثال بهروز وثوقی سال‌هاست که فعالیت ندارند اما همچنان عاشق کشورشان هستند و دوست دارند به وطن خود بازگردند و در سرزمین خود بمیرند. من بارها گفته‌ام و خواهش کرده‌ام این شرایط را برای هنرمندان فراهم کنید نه آنکه یک مسئولی بگوید حرفی ندارم مسئولی دیگر این موضوع را رد کند و این به هنرمندان لطمه می‌زند. بنابراین قوای سه گانه از مجلس تا دولت و قوه قضائیه حرفشان یکی شود تا فردای روزگار برای این هنرمندان اتفاقی نیفتد کما اینکه داشته‌ایم. در هرصورت آرزو دارم شرایط به گونه‌ای شود که هنرمندان به کشورشان بازگردند.