مهسا قوی‌قلب
گروه اجتماعی

«گل» برخلاف اسم زیبایش، نه تنها زیبا نیست، بلکه مخاطره آمیز هم هست.آمار پلیس تهران نشان می‌دهد این ماده اعتیادآور رتبه اول مصرف مواد مخدر در پایتخت را دارد.  موضوعی که به گفته کارشناسان و مسئولان ستاد مبارزه با مواد مخدر، آینده نسل جوان کشور را بیش از گذشته تهدید می‌کند. با افزایش مصرف «گل» در میان نوجوانان و جوانان، زنگ خطر اعتیاد بیش از هر زمان دیگری به صدا درآمده است. اگرچه برخی جوانان این ماده را بی‌خطر می‌دانند، اما کارشناسان تأکید دارند گل همانند سایر مواد‌ مخدر وابستگی ایجاد می‌کند و می‌تواند مقدمه‌ای برای اعتیادهای سنگین‌تر باشد.
دکتر سلیمان عباسی، مدیرکل درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر، نسبت به افزایش مصرف گل در کشور هشدار می‌دهد و به «ایران» می‌گوید:«این ماده بر خلاف تصور رایج، اعتیادآور است و می‌تواند جوانان را در مسیر وابستگی به سایر مواد مخدر قرار دهد. برخی کشورها به دلیل مسائل مالی و اقتصادی، به قاچاق مواد مخدر روی آورده‌اند و هدفشان نابودی نسل جوان در کشورهای دیگر است. این سیاست‌ها با اهداف شومی دنبال می‌شود، چراکه جوانان سرمایه‌های اصلی هر کشور هستند و با بالا رفتن آمار اعتیاد، این سرمایه‌ها از دست می‌روند. متأسفانه عوامل اقتصادی و اجتماعی مثل بیکاری، مشکلات معیشتی و نبود فرصت‌های برابر در جامعه نیز بستر گرایش جوانان به مصرف مواد مخدر را فراهم می‌کند. جوانان در چنین شرایطی آسیب‌پذیرتر هستند و ممکن است با ساده‌انگاری، مصرف موادی مانند گل را بی‌خطر تصور کنند.»

«گل» با ظاهر خوب و باطن خراب
یکی از مهم‌ترین نکاتی که مدیرکل درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر بر آن تأکید دارد، باور نادرست جوانان درباره بی‌خطر بودن گل است. او توضیح می‌دهد:«معمولاً افراد با مواد خطرناک شروع نمی‌کنند. مسیر اعتیاد اغلب از سیگار آغاز می‌شود و سپس به مصرف موادی مثل گل می‌رسد. بسیاری از جوانان فکر می‌کنند گل فقط حال را خوب می‌کند و اعتیاد نمی‌آورد، در حالی که همین ماده به ‌طور جدی وابستگی ایجاد و زمینه را برای مصرف مواد قوی‌تر فراهم می‌کند.»
عباسی در توضیح ماهیت این ماده که ظاهر و اسم خوبی دارد، اما باطنش خیلی خطرناک است، می‌گوید:«گل یکی از مشتقات خانواده کانابیس است که از گیاه شاهدانه تولید می‌شود. این ماده با نام‌های مختلفی مثل ماری‌جوانا، حشیش و وید در خیابان‌ها شناخته می‌شود. مصرف آن به ابزار خاصی نیاز ندارد، به راحتی در دسترس قرار می‌گیرد و همین موضوع باعث گسترش مصرف آن میان جوانان شده است.»
به گفته او، گل هم به صورت تدخینی، هم خوراکی و حتی استنشاقی مصرف می‌شود و همین تنوع در روش‌های مصرف، موجب شده است برخی نوجوانان و جوانان آن را سبک‌تر از مواد مخدر دیگر بدانند.

سیگار مقدمه مصرف مواد مخدر
مدیرکل درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان اینکه گل مانند سایر مواد مخدر وابستگی جسمی و روانی ایجاد می‌کند، می‌گوید:«مصرف‌کنندگان گل به تدریج از آستانه تحمل خود عبور و آرام‌آرام به مصرف بیشتر نیاز پیدا می‌کنند. این روند، آنها را به سمت مواد قوی‌تر می‌کشاند. گل باعث ایجاد وسوسه‌های فکری، اضطراب، نگرانی، تشویش و بی‌قراری می‌شود و فرد را در مسیر خطرناک اعتیاد قرار می‌دهد. بسیاری از مصرف‌کنندگان گل دچار وابستگی شدید ذهنی می‌شوند و برای ترک آن حتماً باید تحت نظر روان‌پزشک قرار گیرند تا از اضطراب‌ها و مشکلات روانی رها شوند.»
عباسی با اشاره به اینکه سیگار دروازه ورود به اعتیاد است، تأکید می‌کند:«بسیاری از نوجوانان و جوانان مصرف مواد را از سیگار آغاز می‌کنند. همین سیگار کشیدن می‌تواند مقدمه‌ای برای ورود به مصرف گل و سپس سایر مواد مخدر خطرناک باشد.»

نقش خانواده‌ها، نهادهای دولتی، غیردولتی و مدارس
به گفته او، ارتباط عاطفی، گفت‌وگو و همراهی با جوانان می‌تواند نقش بزرگی در کاهش گرایش آنها به مواد داشته باشد. عباسی همچنین بر اهمیت آموزش در مدارس تأکید می‌کند و می‌گوید:«فرهنگ‌سازی باید از محیط آموزشی آغاز شود. معلمان نقش بسیار مهمی دارند و لازم است در کنار آموزش دروس، آگاهی‌رسانی درباره آسیب‌های مواد مخدر را جدی بگیرند. این آموزش‌ها باید به گونه‌ای باشد که نوجوان احساس کند، آینده‌اش در گرو دوری از اعتیاد است.»
مدیرکل درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر می‌گوید:«نه‌تنها معلمان، بلکه همه مسئولان در نهادهای مختلف دولتی و غیردولتی جامعه وظیفه دارند آموزش و پیشگیری را جدی بگیرند. امروز یکی از بزرگ‌ترین خدمت‌ها به کشور، حفظ نسل جوانی است که می‌تواند تولیدکننده علم و اقتصاد باشد.»
به گفته عباسی، ستاد مبارزه با مواد مخدر هم در تمام حوزه‌ها برنامه‌ریزی دارد. این ستاد دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های متعددی برای پیشگیری تدوین کرده است. آموزش در مدارس و دانشگاه‌ها، بهره‌گیری از گروه‌های دانشجویی و جوانان در امر اطلاع‌رسانی و نیز برنامه‌های درمانی برای افراد درگیر اعتیاد، از جمله این اقدامات است. او در این‌باره توضیح می‌دهد:«در حوزه ارتقای سطح آگاهی، تلاش می‌کنیم این باور غلط را از ذهن جوانان پاک کنیم که مصرف گل اعتیادآور نیست. ما در همه رده‌های سنی بویژه نوجوانان، آموزش‌های پیشگیرانه را دنبال می‌کنیم.»

تهدید پنهان در پارک‌ها و دورهمی‌ها
یکی از نکات نگران‌کننده در خصوص افزایش مصرف گل در میان نوجوانان و جوانان، شیوه توزیع گل در جامعه است:«در پارک‌ها و تجمعات، گاهی مواد به صورت رایگان در اختیار جوانان قرار می‌گیرد تا در آینده با افزایش میزان مصرف با قیمت‌های بالاتر فروخته شود. در موارد زیادی، تا دو یا سه بار مصرف، مواد به صورت رایگان توزیع می‌شود و این اتفاق بیشتر در پارک‌ها و دورهمی‌ها می‌افتد. جوانان باید آگاه باشند که در شب‌نشینی‌ها و دورهمی‌ها، با مصرف گل یا سایر مواد، آینده خود را تباه می‌کنند.»