برآیند عملکرد ایران در اجلاس سران شانگهای معطوف به چه دستاوردهایی بود؟
سازمان همکاری شانگهای اگرچه در ابتدا با هدف توسعه امنیت و مقابله با تروریسم بین کشورهای عضو تشکیل شد، اما با گذشت زمان ابعاد اقتصادی این سازمان از اهمیت بالایی برخوردار شد. در اجلاس اخیر سران کشورهای عضو، جناب آقای دکتر پزشکیان با توجه به نقش سازمان در گسترش امنیت و صلح، برابری و عدالت و مقابله با یکجانبه‌گرایی و توسعه چندجانبه گرایی، بر موضوعات اقتصادی بویژه در زمینه همکاری‌های مالی و سرمایه‌گذاری مشترک در زیرساخت‌ها تأکید ویژه‌ای داشتند. همچنین ایشان سه پیشنهاد اقتصادی برای مقابله با تحریم‌های غیرقانونی آمریکا شامل کاهش وابستگی به دلار از طریق گسترش مبادلات مالی با ارزهای ملی؛ راه‌اندازی زیرساخت‌های ارز دیجیتال و استفاده از ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی و در نهایت ایجاد صندوق سواپ ارزی چندجانبه را داشتند. از طرف دیگر آقای شی رئیس ‌جمهوری چین هم با بیان اینکه اقتصاد ترکیبی کشورهای عضو به حدود 30 تریلیون دلار نزدیک شده، نفوذ اقتصادی سازمان همکاری شانگهای را در حال افزایش دانست و خواستار تأسیس بانک توسعه این سازمان شد. این بیانات و سخنرانی‌های سران سایر کشورهای عضو، حکایت از گسترش ابعاد اقتصادی سازمان همکاری شانگهای دارد.
یکی از موضوعات مهم و قابل توجه در اجلاس امسال تفاوت برآیند رسانه‌ای و سیاسی آن در افکار عمومی و اتاق‌های فکر بود که در گفتمان برخی سیاستمداران غربی نیز واکنش به آن را شاهد بودیم، دلیل این امر چه بود؟
بیست پنجمین اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای با حضور سران 10‌کشور عضو دائم و تعدادی از کشورهای عضو ناظر و شریک برگزار شد. چین به عنوان رئیس دوره‌ای این سازمان در سال‌جاری، بیش از 120 نشست در سطوح و موضوعات مختلف را بین کشورهای عضو میزبانی کرد. جمهوری اسلامی ایران نیز به‌صورت فعال و مؤثر در اکثر این نشستها مشارکت داشت. یکی از نکات مهم درباره نشست اخیر این بود که اجلاس سران شانگهای در دوره بیست و پنجم کمتر از سه ماه پس از حمله ظالمانه رژیم صهیونیستی و آمریکا به ایران برگزار شد و موضع‌گیری قاطع این سازمان در محکوم کردن تجاوز آمریکا و رژیم صهیونیستی نشان از اهمیت جایگاه ایران برای اعضای آن داشت. در عین حال هند نیز مشارکت فعالی در این دور از اجلاس داشت. مجموع این عوامل حاکی از یک رویکرد جدید و متفاوت نسبت به گذشته در چهارچوب عملکردی این سازمان است. رویکردی که تهران دهه‌ها است که در سیاست خارجی خود آن را دنبال می‌کند و اکنون شاهد همراهی مجموعه قابل توجهی از کشورها با آن هستیم. به نظر می‌رسد آمریکا و کشورهای غربی این پیام را دریافت کرده‌اند که سازمان همکاری شانگهای در مقابله با یکجانبه‌گرایی و هژمونی آمریکا بسیار جدی است و به دنبال راهکارهایی برای مقابله با تحریم‌های غیر قانونی آمریکا علیه کشورهای عضو می‌باشد.

با این تفاسیر به نظر می‌رسد در آینده 
شاهد تحول مثبت در روابط ایران و چین و روابط ایران با اعضای سازمان شانگهای خواهیم بود؟
 رشد چشمگیر اقتصادی، فناوری و نظامی چین، این کشور را به یکی از تأثیرگذارترین بازیگران جهانی تبدیل کرده و جایگاه بین‌المللی آن روزبه‌روز تقویت می‌شود. این موضوع نگرانی آمریکا را نسبت به از دست دادن هژمونی جهانی خود برانگیخته است. روابط ایران و چین هم‌اکنون هم در سطح مشارکت جامع راهبردی قرار دارد که بالاترین سطح همکاری‌هاست. سند همکاری‌های جامع راهبردی بلندمدت، که شامل طیف گسترده‌ای از موضوعات سیاسی، اقتصادی، فناوری، نظامی و امنیتی است، در مسیر درستی قرار دارد و با همکاری نهادها و دستگاه‌های اجرایی دو کشور در حال اجراست. چین با ابتکار کمربند و جاده، که در سال 2013 برای احیای جاده ابریشم مطرح شد، به دنبال توسعه زیرساخت‌ها و همکاری‌های منطقه‌ای است. ایران با موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد خود در غرب آسیا، می‌تواند در این ابتکار نقش کلیدی ایفا کند و از طریق مسیرهای ریلی خود و پایانه هایی نظیر سرخس و اینچه‌برون، دسترسی چین به بازارهای غرب آسیا و اروپا را تسهیل نماید. توافقات اخیر برای بازگشایی مسیر ریلی بین دو کشور، ظرفیت اتصال به این مناطق را تقویت کرده و نقش ایران را در تنوع‌بخشی به مسیرهای حمل‌ونقل کالاهای چینی پررنگ‌تر می‌کند.  با توجه به ظرفیت‌های گسترده همکاری، دیدارهای مستمر مقامات، همراستایی سیاست‌های دو کشور در حمایت از چندجانبه‌گرایی و مقابله با یک‌جانبه‌گرایی، و ثبات همکاری‌ها در دولت‌های مختلف، انتظار می‌رود روابط راهبردی ایران و چین در آینده به‌صورت گسترده‌تر و رو به رشد ادامه یابد.

بــــرش

حمایت چین و تعمیق روابط دوجانبه
طی دو سال اخیر، ایران با حمایت چین به سازمان همکاری شانگهای و گروه بریکس پیوسته است. سازمان همکاری شانگهای، با بیش از 40 درصد جمعیت و حدود 30 درصد اقتصاد جهانی، از رشد متوسط سالانه 5 درصدی برخوردار است که بیش از دو برابر متوسط رشد اقتصادی دنیاست. چین به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد این سازمان و میزبان دبیرخانه دائمی آن در پکن، در سال‌جاری به‌عنوان رئیس دوره‌ای، بیش از 120 نشست در سطوح مختلف برگزار کرد که 25 مورد آن با حضور مقامات عالی‌رتبه، از جمله وزرا و رؤسای‌ جمهوری، انجام شد. حضور مستمر مقامات ایرانی در این نشست‌ها، با تقویت نقش‌آفرینی ایران در این سازمان، زمینه تعمیق روابط دوجانبه و پیگیری توافقات را فراهم کرد.