وحید کیانی
گروه بین‌الملل

برای رژه سوم سپتامبر اولین‌بار در ۶۶ سال اخیر است که رهبران چین، روسیه و کره شمالی در پکن گرد هم می‌آیند. آخرین دیدار آنها در پکن به رژه نظامی سال ۱۹۵۹ در اوج دوران جنگ سرد برمی‌گردد. همانند سال ۱۹۵۹، رژه نظامی هفته گذشته منعکس‌کننده وضعیت کنونی ، جهانی پرتنش و اختلاف بین ایالات متحده و چین بود. این رژه گروهی از رهبران ضدآمریکایی، از جمله رهبران روسیه، کره شمالی و ایران را به دور هم جمع کرد.
در رژه بزرگداشت پیروزی بر ژاپن، ارتش چین از چندین سلاح پیشرفته جدید از جمله موشک‌های بالستیک قاره‌پیما با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای رونمایی کرد. از زمان تأسیس جمهوری خلق چین در سال ۱۹۴۹، پکن تا اکتبر ۱۹۵۹ هر ساله رژه نظامی برگزار می‌کرد. این رژه پس از آن متوقف شد و در سال ۱۹۸۴ دوباره احیا گشت. با این حال، رژه روز پیروزی در دوره شی جین‌پینگ پدیده‌ای جدید به شمار می‌رود و اولین آن در سال ۲۰۱۵ برگزار شد. رژه هفته گذشته نیز دومین‌باری بود که پکن این روز را با نمایش نظامی بزرگی گرامی داشت. 
پیام رسای شی
رژه سوم سپتامبر با هدف تقویت قابل‌توجه پرستیژ ملی چین و نمایش قدرت ملی آن از طریق به نمایش گذاشتن بیش از ۱۰۰ نوع سلاح تولید داخل، از جمله موشک‌های بالستیک قاره‌پیمای جدید با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای برگزار شد. به طور کلی، این رژه روش‌های نوین جنگ را به نمایش گذاشت؛ نه تقسیم‌بندی سنتی زمین، دریا و هوا را . نمایش نظامی بزرگ چین روش‌های جنگ‌افزاری مدرن مانند موشک‌های هایپرسونیک و هواپیماهای نظامی که قادر به حمل آنها هستند، هماهنگی هواپیماهای بدون سرنشین و سرنشین‌دار و اهمیت عملیات اطلاعاتی و پشتیبانی لجستیکی را به نمایش گذاشت.
در واکنش به این رویداد، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده به‌صورت طعنه‌آمیز در شبکه اجتماعی تروث سوشال نوشت: «امیدوارم رئیس‌جمهوری شی و مردم شگفت‌انگیز چین جشن بزرگ و ماندگاری داشته باشند. در حالی که علیه ایالات متحده آمریکا توطئه می‌کنید، لطفاً سلام و درود گرم مرا به ولادیمیر پوتین و کیم جونگ اون برسانید.»
به عقیده کارشناسان چینی، این رژه پیامی برای دونالد ترامپ و متحدانش که به فکر رابطه‌ای تهاجمی‌تر با چین هستند، به همراه داشت. وانگ یی‌وی، معاون آکادمی اختصاص‌یافته به «اندیشه‌های شی جین‌پینگ» دانشگاه رنمین پکن به واشنگتن‌پست گفت: «بسیاری در ایالات متحده معتقدند که جنگ تجاری به تنهایی نمی‌تواند اهدافشان را تأمین کرده و می‌خواهند چین را از نظر نظامی تحریک کنند. چین می‌خواهد با این رژه به این افراد نشان دهد که اجبار نظامی علیه چین غیرممکن است و حتی فکرش را هم نکنند.»
تحت دکترین جدید چندحوزه‌ای خود، چین از این رژه برای نشان‌دادن عملیات مشترک یکپارچه و بهبود قابلیت‌های عملیاتی برای دوره‌ای جدید استفاده کرد. این رژه مجموعه متنوعی از روش‌های جنگی را ارائه داد که ظاهراً برای درگیری مسلحانه با تایوان آماده‌سازی شده و تصویری از جنگ ترکیبی، هم سنتی و هم جدید، ایجاد کرد.
وانگ دونگ، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه پکن خاطرنشان کرد: «سیاستمداران غربی چین را متهم می‌کنند که با این رژه عرض‌اندام می‌کند. به نظرم این چیزی جز حسادت نیست.»
توجهات فراوان به نمایش باشکوه سوم سپتامبر و حضور رهبران همفکر در اطراف شی حاکی از اشتیاق شدید او برای این بوده که چین دشمن نظامی قدرتمند ایالات متحده تلقی شود. شی می‌خواهد کشورش سردمدار ائتلافی از رهبران جهانی باشد که می‌توانند در به چالش کشیدن ائتلاف غرب کمک کنند.
 
دیپلماسی چینی
اگرچه اکثر رهبران غربی، از جمله مقامات استرالیا از حضور در رژه روز پیروزی خودداری کردند، اما نمایش هفته گذشته نقطه‌اوج دیپلماسی برجسته شی جین‌پینگ به شمار می‌رود. برای اولین‌بار طی هفت سال گذشته، رهبر چین میزبان نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند در یک اجلاس امنیتی بود که نشانه‌ای از روابط نزدیک‌تر بین این دو رهبر است در حالی که هر دو از جنگ تجاری دونالد ترامپ ضربه خورده‌اند.
تنها رهبران غربی حاضر در این مراسم از صربستان و اسلواکی هستند.
دیوید ماهون، مدیر سرمایه‌گذاری و مشاور مستقر در پکن گفت: «چین اکنون در آسیا رفتار متفاوتی دارد؛ جایی که از طریق سخاوت و زبان دیپلماتیک واقعی، به جای صرفاً اجبار، شراکت‌هایی ایجاد می‌کند». او افزود: «حضور مودی واقعاً پتانسیل آشتی بین چین و هند را نشان می‌دهد و بر حماقت و بی‌پروایی استراتژی تعرفه‌ای ترامپ تأکید می‌کند.»
یو جیه، پژوهشگر ارشد امور چین در مؤسسه چتم هاوس نیز اعتقاد دارد که هدف رژه این بود که نشان دهد چین قدرتی بزرگ و ریشه‌دار در جهان در حال توسعه است. او افزود که غیبت رهبران غربی و حضور برجسته پوتین و کیم نشان می‌داد که چین به دنبال ارسال پیامی بسیار متفاوت اما حیاتی است. او در نهایت خاطرنشان کرد: «هشت دهه پس از پایان جنگ جهانی دوم، چین دیگر خود را صرفاً یک مشارکت‌کننده در تاریخ نمی‌بیند، بلکه معمار نظم نوین جهانی می‌بیند؛ نظمی که قصد دارد آن را بر اساس شرایط خود طراحی کند و قدرت انجام این کار را دارد.»
سایه موشک‌های چینی بر خاک آمریکا
در طول این رژه، پکن از تسلیحات مافوق صوت جدیدی رونمایی کرد که تأکیدی بر هشدار چین به ایالات متحده و متحدانش بود.
در مراسم، موشک بالستیک پرتاب‌شونده از زیردریایی جِی‌اِل-۳ رونمایی شد که قادر به حمل کلاهک هسته‌ای است. در مقایسه با نسل قبلی، برد حداکثری آن افزایش یافته که می‌تواند تمام سرزمین اصلی ایالت متحده را از موقعیتی در دریای چین جنوبی و دریای چین شرقی مورد هدف قرار دهد. این امر ردیابی محل زیردریایی‌های هسته‌ای چین را برای ارتش ایالات متحده دشوارتر خواهد ساخت. از دیدگاه چین، این قابلیت اجازه می‌دهد موشک‌های هسته‌ای بدون جلب‌توجه برای آماده‌سازی پرتاب، شلیک شوند.
رژه سوم سپتامبر همچنین شاهد رونمایی از موشک قاره‌پیمای نسل بعدی چین به نام دی‌اف-۶۱ بود. در حال حاضر، هیچ اطلاعات خاصی درباره برد، تعداد کلاهک‌ها، روش پیشرانش، وضعیت استقرار یا عملکرد این موشک منتشر نشده، اما تخمین زده می‌شود که طول آن بیش از ۲۰ متر باشد و تصور می‌شود بزرگ‌تر و توانمندتر از دی‌اف-۴۱ باشد که گفته می‌شود بردی حدود ۱۱۲۰۰ کیلومتر و توانایی حمل ۱۰ کلاهک را نیز دارد. این موشک جدید که با سوخت جامد کار می‌کند، بردی بیش از ۱۲۰۰۰ کیلومتر داشته و قادر به هدف قرار دادن کل خاک اصلی ایالات متحده است.
همچنین برای اولین‌بار، موشک قاره‌پیمای جدیدی با سوخت مایع با نام دی‌اف-۵سی رونمایی شد. چین این موشک را با نمایش جداگانه بخش‌های کلاهک و پیشران بدنه به نمایش گذاشت. این موشک احتمالاً بردی بیش از ۲۰۰۰۰ کیلومتر دارد و قادر به حمل حداکثر ۱۰ کلاهک هسته‌ای است و به سرعتی بیش از10 ماخ  (۱۰ برابر سرعت صوت) می‌رسد.
پکن قطعاً قصد داشت نشان دهد که دارای تسلیحات هسته‌ای استراتژیک و قدرت برابری با ایالات متحده بوده و قوای بازدارندگی بسیار قوی در اختیار دارد.
درو تامپسون، پژوهشگر ارشد مدرسه مطالعات بین‌المللی اس. راجاراتنام سنگاپور گفت: «وقتی به رژه نگاه می‌کنید، به راحتی ممکن است حواستان پرت شود. مسأله زرق‌وبرق نیست، بلکه تأثیری است که این زرق‌وبرق بر بیننده دارد؛ اینکه چین بیش از حد بزرگ بوده که بتوان با آن جنگید و منافع آمریکا ارزش خطر یا عواقب درگیری با چین را ندارد.»
همچنین برای اولین بار، از موشک‌های مافوق‌صوتی از جمله وای‌جی-۲۱ در این مراسم رونمایی شد. این موشک به یکی از «قاتلان ناو هواپیمابر» معروف بوده که قادر به هدف قرار دادن ناوهای هواپیمابر ایالات متحده با سرعت ۱۰ ماخ و با برد حدود ۲۰۰۰ کیلومتر است. این امر نشان‌دهنده قصد قوی برای جلوگیری از نزدیک شدن نیروهای ایالات متحده است.