رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران خطاب به فرمانده ارتش پاکستان:
اقدام عملی علیه تروریستها لازم است
روز گذشته رئیس ستاد کل نیروهای مسلح کشورمان با دو هدف اصلی با فرمانده ارتش پاکستان به صورت تلفنی گفتوگو کرد؛ یک هدف تسلیت بابت جانباختن همسایگان پاکستانی در سیل اخیر این کشور و هدف دوم، گفتوگو درباره روابط دفاعی و نظامی بویژه تأمین امنیت مرزهای شرقی ایران و مرزهای غربی پاکستان بود. اما این تماس و گفتوگوی تلفنی، به همراه سایر تحولات نظامی و دفاعی خارج از مرزهای کشور که میتوان آن را در زمره مقوله «دیپلماسی دفاعی» قرار داد، چه معنایی میتواند داشته باشد؟
دیپلماسی نظامی بهعنوان یکی از ابزارهای کلیدی در سیاست خارجی کشورها، نقشی راهبردی در تقویت همکاریهای امنیتی، کاهش تنشهای منطقهای و مهمتر از همه پیشبرد منافع ملی ایفا میکند. این نوع دیپلماسی شامل رایزنیها، دیدارها و توافقات بین مقامات نظامی کشورها برای هماهنگی در مسائل امنیتی، مبارزه با تهدیدات مشترک مانند تروریسم و حفظ ثبات منطقهای است. با این توضیحات، بحث دیپلماسی در حوزه نظامی برای جمهوری اسلامی ایران، با توجه به موقعیت ژئوپلیتیکی حساس و تهدیدات متنوع در منطقه، ابزاری ضروری برای حفظ امنیت ملی و تقویت همکاریهای نظامی-امنیتی با همسایگان به شمار میآید.
پس از جنگ تحمیلی اخیر رژیم صهیونیستی علیه ایران، این موضوع اهمیت دوچندانی یافته است. ایران برای تقویت جایگاه خود در منطقه و پیشگیری از تهدیدات مشابه، جدای از تقویت بنیه نظامی، گسترش همکاریهای امنیتی و نظامی با کشورهای همسایه و همپیمان را در دستور کار قرار داده است. گفتوگوی تلفنی اخیر امیر سرلشکر سیدعبدالرحیم موسوی رئیس ستادکل نیروهای مسلح ایران با فرمانده ارتش پاکستان، نمونه بارز این رویکرد است.
امیر سرلشکر موسوی، در گفتوگو با فیلد مارشال «عاصم منیر» فرمانده ارتش پاکستان، از ضرورت همکاری دوجانبه تهران-اسلامآباد برای ریشه کنی تروریسم سخن به میان آورد. رئیس ستادکل نیروهای مسلح کشورمان با اشاره به روابط برادرانه دو کشور و البته اقداماتی که پیشتر انجام شده، تأکید کرد که عقبماندگیها در حوزه برخورد با تروریسم باید جبران شود و تعاملات در این زمینه افزایش پیدا کند. ریشه این تأکید امیر موسوی را باید در افزایش اقدامات تروریستی در منطقه جنوب شرق کشور جست وجو کرد. در کمتر از یک ماه اخیر، گروهک تروریستی «جیشالظلم» دو عملیات تروریستی در سیستان و بلوچستان انجام داد. این گروهک تکفیری 8 مرداد ماه به دادگستری زاهدان و در روزهای اخیر نیز به دو واحد گشتی نیروی پلیس حمله کرده و 5 نیروی پلیس را به شهادت رساندند.
گروههای تکفیری مانند «جیشالظلم» از مناطق مرزی ایالت بلوچستان پاکستان بهعنوان پایگاههای آموزشی و عملیاتی استفاده میکنند. امنیت مرزهای مشترک ایران و پاکستان نیازمند هماهنگی دوجانبه و اقدامات عملی از سوی هر دو کشور است و مادامی که اسلامآباد جدیتی نشان ندهد، اقدامات ایران در مقابله با تروریسم محدود به برخورد داخل مرزهای سرزمینی خواهد ماند. با اطلاع از این موضوع بود که سرلشکر موسوی در گفتوگو با فرمانده ارتش پاکستان بر لزوم تقویت اقدامات گذشته و جبران کاستیها تأکید کرد. هرچند، ژنرال عاصم منیر نیز در پاسخ به دغدغه ایران، بر همکاریهای مشترک برای مبارزه با تروریسم تأکید کرد.
با این همه، گفتوگوی رئیس ستادکل نیروهای مسلح ایران با فرمانده ارتش پاکستان، نشان دهنده تلاش ایران برای استفاده از دیپلماسی نظامی بهمنظور جلب توجه و حمایت عملی پاکستان نسبت به تهدیدات مشترک است.
همزمان با گفتوگوی تلفنی امیر موسوی با عاصم منیر، کاظم جلالی سفیر ایران در مسکو نیز «با الکساندر فومین» معاون وزیر دفاع روسیه دیدار و گفتوگو کرد، دیداری که در قالب دیپلماسی نظامی، اما با دستور کار متفاوتتری نسبت به رایزنی نظامی تهران و پاکستان انجام شد. تحولات اخیر در قفقاز جنوبی، بویژه توافقاتی که ایروان و باکو بر سر کریدور زنگزور انجام دادند، حساسیتهای امنیتی جدیدی را برای تهران و مسکو ایجاد کرده است. «نیکول پاشینیان» نخستوزیر ارمنستان به طرفهای ایرانی این اطمینان را داد که منافع ایران در منطقه به خطر نخواهد افتاد، اما اقتضای مناسبات امنیت ملی این است که رصد تحولات و مسائل امنیتی منطقه همچنان ادامه داشته باشد. از اینرو رایزنیهای ایران و روسیه در قالب دیپلماسی نظامی برای هماهنگی مواضع و جلوگیری از مداخلات خارجی اهمیت بسزایی دارد که رایزنی جلالی و معاون وزیر دفاع روسیه را باید در همین راستا ارزیابی کرد.
نقطه اشتراک هر دو گفتوگوی همزمان اما جداگانه دیروز، تأکید بر دیپلماسی نظامی بهعنوان ابزاری برای پیشبرد اهداف امنیتی ایران است. در گفتوگو با پاکستان، تمرکز بر مبارزه با تروریسم و امنیت مرزها بود، در حالی که در دیدار با روسیه، حفظ ثبات منطقهای و مقابله با مداخلات خارجی در قفقاز مورد توجه قرار گرفت. هر دوی این رایزنیها نشان دهنده رویکرد فعال ایران در استفاده از دیپلماسی نظامی برای مدیریت تهدیدات امنیتی است.
