حامد قریب
گروه فرهنگی

نشست رسانه‌ای نمایش «بی‌خوابی مردمان نجیب» با حضور سام موسایی (کارگردان و بازیگر)، حیدو هدایتی (آهنگساز، بازیگر و خواننده) و زیبا دریاسفر (بازیگر) در سالن دو پردیس تئاتر شهرزاد برگزار شد.
سام موسایی در این نشست گفت:« از ۲۴ مرداد اجرای نمایش را در سالن یک شهرزاد آغاز می‌کنیم. ایده اولیه نمایش حدود ۱۲ سال پیش شکل گرفت؛ ابتدا یک ایده موسیقایی بود که به تدریج به یک درام موسیقایی تبدیل شد. الهام اصلی از زیست مردم جنوب ایران گرفته شده، جایی که همزیستی مصائب و شادی‌ها بخشی از زندگی روزمره است. در جنوب برای همه رویدادها، چه خوشی و چه مصیبت، مراسمی داریم؛ گاه فردی و گاه جمعی. یکی از این آیین‌ها، مراسم زار است که در این اثر با فرمی متفاوت بازآفرینی شده. نزدیکی ما به فرهنگ موسیقی فولکلور جنوب باعث شد که تلفیقی از پرفورمنس و موسیقی جنوب روی صحنه بیاوریم.»
او ادامه داد: «داستان «بی‌خوابی مردمان نجیب» برای من قصه ایران است؛ ایرانی که در هیاهوی اخبار و دغدغه‌ها کمتر دیده می‌شود؛ مردمانی که صبح بیدار می‌شوند، کارهای عادی می‌کنند و شب با همه نگرانی‌ها به خانه باز می‌گردند. این مردم در قصه من بی‌خواب‌اند و آرامشی بسیار ساده را جست‌وجو می‌کنند. ایده بی‌خوابی از یک تجربه شخصی در سال ۹۱ شکل گرفت. در سفر به قشم، هنگام سوار شدن به لندی‌گراف، سربازی را دیدم که ایستاده، خوابیده بود و کمی آن‌طرف‌تر زن فالگیری هم خوابش برده بود. من هم ۲۴ ساعت نخوابیده بودم و انگار دغدغه مشترکی با آنها داشتم. از آن روز، بی‌خوابی را در مترو، اتوبوس، هواپیما، سالن تئاتر، میان اهالی موسیقی و در زندگی روزمره مردم دیدم. در واقع ما این بی‌خوابی را با فرم موسیقی جنوب و پرفورمنس مراسم بادهای زار به صحنه آوردیم.»این کارگردان در ادامه بیان کرد: «انتخاب بازیگر هم بخشی از این روند بود؛ حیدو (هدایتی) از دوستان قدیمی من است. بنابراین بی‌خوابی‌های او را هم دیده‌ام. ما بارها متن را بازنویسی کردیم، تمرین رفتیم، به اجرا فکر کردیم و پشیمان شدیم، اما این‌بار با همراهی مجموعه شهرزاد و پشتکار حیدو کار به اجرا رسید.
 
حیدو هدایتی: این پروژه کنسرت‌نمایش نیست
حیدو هدایتی در بخش دیگری از این نشست گفت: «این اثر را نمی‌توان یک کنسرت‌نمایش دانست. شخصاً با وصله‌پینه کردن هرچیزی به چیز دیگر مخالفم. اینکه موسیقی را به نمایش بچسبانیم اتفاق درستی نیست. این روزها مد شده که یک کنسرت را با چند صحنه نمایشی همراه کنند، اما تلاش من این بود که به چنین کلیشه‌ای نرسیم. قصه‌ای که سام گفت، سال‌ها پیش نوشته شد. ما ۲۰ سال است همدیگر را می‌شناسیم و دغدغه مشترکی داریم. در موسیقی کار از فرهنگ «اهل هوا» و فعالیت روزمره مردم جنوب- از دریانوردی و دامداری تا مراسم شادی و عزا- الهام گرفتم. موسیقی باید پود قصه باشد و با آن پیش برود، نه چیزی جدا از آن.»
موسایی در بخش دیگری از این نشست درباره پوستر نمایش توضیح داد: «پوستر کار را حیدو طراحی کرده. او سلیقه‌ای سختگیرانه دارد و دوست دارد ایده‌های خودش در آثارش دیده شود. حیدو جدا از موسیقی، عکاس درجه یکی است و نگاه ویژه‌ای دارد.هدایتی در این باره توضیح داد: ابتدا مخالف استفاده از تصویر خودمان بودم و پوستر دیگری طراحی کرده بودم. اما در نهایت به اصرار دوستان این تصویر انتخاب شد.» 
او ادامه داد: «پیش از ورود به موسیقی، ۱۰ تا ۱۵ سال در سینما کار کردم و سوپروایزر جلوه‌های ویژه بودم. علاقه‌ام به بازیگری زیاد نبوده، اما برای این پروژه، چون نمی‌خواستم موسیقی صرفاً به نمایش الصاق شود، خودم بازی می‌کنم. تلاش می‌کنم از دوستان بازیگر یاد بگیرم و نقش را درست اجرا کنم.»
 

روایتی از جنوب
 برای همه جامعه
موسایی در بخش دیگری از این نشست گفت: «ایده اولیه نمایش از جنوب آمده، اما قصه ایران را روایت می‌کند. «بی‌خوابی مردمان نجیب» اگرچه در بستر جنوب روایت می‌شود، اما به کل جامعه مربوط است. در موسیقی اثر بخشی از فضای جنوب شکسته شده و به موسیقی الکترونیک نزدیک شده تا با مخاطب امروز ارتباط بگیرد.»او افزود: «ما عمداً از عنوان «کنسرت‌نمایش» استفاده نکردیم، چون موسیقی در این اثر بخشی جدایی‌ناپذیر از درام است و حذف آن، قصه را ناقص می‌کند. موزیسین در کار یک شخصیت داستانی است که موسیقی را تولید و اجرا می‌کند. تجربه رفتن و برگشتن خودم و حیدو و دیدن اینکه «رفتن» همیشه جواب نیست، ما را به این نتیجه رساند که باید با همه مشکلات، قصه‌مان را اینجا روایت کنیم.»

بــــرش

 «حیدو هدایتی» در گفت‌وگو با «ایران» از دلایل بازگشت به وطن و حضور در یک تئاتر می‌گوید
برای مردم به ایران بازگشتم

 «حیدو هدایتی»، آهنگساز و خواننده که پیش‌تر با قطعاتی چون «قطار خالی» شناخته می‎شود، با بازی در نمایش «بی‌خوابی مردمان نجیب»، از دلایل بازگشت دوباره خود به ایران گفت.چندی پیش خبری منتشر شد که از مهاجرت حیدو هدایتی به کانادا حکایت می‌کرد اما خبر حضور او در نمایش «بی‌خوابی مردمان نجیب» به عنوان بازیگر، همه را غافلگیر کرد. با او پیرامون نسبت موسیقی و تئاتر در کارنامه‌اش، تجربه بازگشت به ایران و نقش قصه‌گویی در آثارش به گفت‌وگو پرداختیم.هدایتی درباره بازگشتش به ایران این طور توضیح می‌دهد: «صادقانه بگویم، دلیل اصلی بازگشتم آدم‌ها بودند. امکانات آنجا(کانادا) عالی است، اما نبودن کنار آدم‌هایی که برایم مهم‌اند، سخت‌تر از هر کمبودی بود. دلم برای همین ارتباط‌ها، حتی شوخی‌های بی‌پرده ایرانی تنگ شده بود. برگشتن، برای من بخشی از بازیابی روحیه‌ام بود. همان‌طور که سام موسایی هم در نشست خبری نمایش گفت، این بازگشت بخشی از روند شکل‌گیری نمایش شد.»
او که موسیقی‌اش همواره رنگ و بوی دراماتیک داشته، معتقد است حضورش در این نمایش، ادامه طبیعی همین نگاه است و می‌گوید: «تنها با هدف خوانندگی در نمایش «بی‌خوابی مردمان نجیب» حاضر نشدم. گرچه کاراکتر من در این اثر، خواننده است اما تنها معطوف به خواندن صرف نیست؛ در واقع مثل بازیگری که نقش یک قالیباف را ایفا می‌کند و در بخشی از نمایش واقعاً قالی می‌بافد، من هم گاهی می‌خوانم و گاهی بازی می‌کنم. خواندنم بخشی از نقش است، نه اجرا در کنار داستان.»این خواننده با یادآوری این نکته که باتوجه به تحصیلاتش در رشته سینما، با فضای بازیگری بیگانه نیست، درباره پیش‌بینی‌اش از موفقیت یا شکست این پروژه می‌گوید: «در این سال‌ها کارهایی کرده‌ام که انتظار داشتم دیده شوند، اما نشدند. برعکس، کارهایی هم بوده که بدون انتظار قبلی، ناگهان وایرال شدند. همین اتفاق برای اجرای کنونی هم ممکن است بیفتد. اگر شما همیشه برنده باشید، باید به خودتان شک کنید. برایم مهم است که بدانم شکست بخشی از پروژه است، نه پایان آن»او در ادامه درباره ریشه‌های دراماتیک آثارش توضیح می‌دهد: «از اول سینما برایم مهم بود. اوایل کارم، به دلیل محدودیت مالی نمی‌توانستم فیلمی برای آثارم بسازم؛ دوربین، دکور، نور و همه‌چیز گران بود. برای همین بیشتر روی موسیقی تمرکز کردم، اما همیشه پشت کارها قصه داشتم. مثلاً برای یک ایده تصویری، اول داستان نوشتم و بعد موسیقی‌اش را ساختم. قطعه «قطار خالی» هم همین‌طور است؛ قصه‌ای دارد که بخشی از آن در زندگی واقعی‌ام اتفاق افتاده. در موسیقی برایم مهم است که مثل یک داستان، فراز و فرود، عطر و حس، و یک پایان داشته باشد. ساختار کلاسیک موسیقی را با عناصری از زندگی روزمره ترکیب می‌کنم تا نتیجه هم شنیدنی باشد و هم تصویری.»هدایتی همچنین می‌گوید که بخشی از نمایش «بی‌خوابی مردمان نجیب» الهام‌گرفته از زندگی شخصی اوست: «بخشی از زندگی من در این اثر دیده می‌شود. تجربه‌هایم، مهاجرت، بی‌خوابی‌ها و حتی مواجهه‌ام با موسیقی و قصه، همه در شخصیت من در این نمایش حضور دارند.»