یاسمن صادق شیرازی
گروه خودرو

بازار خودرو با هوشمندی تمام به خبر بازگشت صددرصدی تعرفه واردات خودرو واکنش نشان داد. همین که قیمت‌ها دچار تغییر چندانی نشدند و شاهد افزایش نجومی قیمت خودروهای وارداتی در بازار آزاد نبودیم، یعنی بازار خودرو راه خود را پیدا کرده است. اگرچه هنوز وضعیت بازگشت تعرفه صددرصدی واردات خودرو نامشخص است. اما در همین زمینه با علی خسروانی، نایب رئیس اتحادیه فروشندگان خودرو تهران و کارشناس بازار خودرو گفت‌و‌گو کرده‌ایم تا درباره میزان استقبال از سامانه فروش خودروهای وارداتی بگوید و اینکه تأثیر خبر بازگشت تعرفه‌ها در بازار خودرو به چه شکلی نمود پیدا کرده است.
 
در حال حاضر بازگشت تعرفه ۱۰۰ درصدی واردات خودرو در دیوان عدالت اداری در دست بررسی است. اگر این تعرفه دوباره اعمال شود، چه تأثیری بر بازار خودرو خواهد گذاشت؟
با مطرح شدن احتمال بازگشت تعرفه واردات به سطح ۱۰۰ درصد، بازار واکنش خاصی نشان نداد؛ دلیل آن هم به نوعی هوشمندی بازار است. بازار به‌خوبی می‌داند کدام تصمیمات اجرایی می‌شوند و کدام‌یک صرفاً در حد گمانه‌زنی باقی می‌مانند. البته ممکن است در روزهای اول انتشار این اخبار، تحت تأثیر فضاسازی برخی صفحات زرد یا رسانه‌های وابسته به خودروسازان، نوساناتی در قیمت‌ها ایجاد شده باشد، اما در مجموع، بازار این موضوع را چندان جدی نگرفت.
ما جمع‌بندی‌مان این است که حاکمیت و نهادهای مرتبط، نگاه مثبتی به کاهش تعرفه واردات دارند. دولت نیز در همین راستا، تعرفه‌ها را به شکل پلکانی تنظیم کرده و با این روش، اهداف درآمدی خود در بودجه را نیز محقق ساخته است. در واقع، به‌جای اعمال تعرفه ثابت ۱۰۰ درصدی برای همه خودروها، تقسیم‌بندی‌هایی در تعرفه‌ها صورت گرفته است: برخی با تعرفه ۴۰ درصد، برخی ۸۰ درصد و برخی تا ۱۹۰ درصد. این نشان می‌دهد که رویکرد دولت، کارشناسی‌تر از قبل شده و در پی آن است که شرایط متفاوت خودروها در تعیین تعرفه لحاظ شود.

در صورت بازگشت تعرفه ۱۰۰ درصدی، وضعیت خودروهای برقی چگونه خواهد بود؟ آیا همچنان خرید و فروش برای این خودروها ادامه پیدا خواهد کرد؟
اگر تعرفه خودروهای برقی هم‌سطح خودروهای بنزینی شود، عملاً دیگر مزیتی برای واردات آنها باقی نمی‌ماند. این خودروها در شرایط فعلی از نظر زیست‌محیطی، به‌شدت مورد نیاز کشور هستند، بویژه با ناترازی‌هایی که در تأمین بنزین نیز مشاهده می‌شود. بنابراین چنین تغییری می‌تواند باعث توقف واردات این خودروها شود.
البته احتمالاً  این موضوع به نحوی حل‌وفصل شود، چه از طریق دیوان عدالت اداری، چه از مسیر شورای اقتصادی یا سایر نهادهای تصمیم‌گیر. در نهایت به نظر می‌رسد که دولت راهکاری برای تداوم واردات خودروهای برقی پیدا خواهد کرد.
اگر بدبینانه نگاه کنیم و تعرفه‌ها واقعاً به ۱۰۰ درصد بازگردند، چه سرنوشتی در انتظار بازار خودرو خواهد بود؟
در بدترین حالت، اگر تعرفه واردات برای همه خودروها به ۱۰۰ درصد برسد، مخصوصاً برای خودروهای برقی، شاهد افزایش شدید قیمت خواهیم بود. در حال حاضر یکی از دلایل قابل‌قبول بودن قیمت خودروهای برقی، همین تعرفه نزدیک به صفر یا ۴ درصد آن‌هاست. اگر این تعرفه به سطح خودروهای بنزینی برسد، واردات این خودروها صرفه اقتصادی نخواهد داشت و مصرف‌کننده نیز تمایلی به خرید آنها نخواهد داشت. بنابراین این سیاست در عمل قابل اجرا نیست و باید در این موضوع تغییر نظر داد.

سامانه فروش خودروهای وارداتی اخیراً دوباره فعال شده است. میزان استقبال از این سامانه را چطور ارزیابی می‌کنید؟ آیا مانند گذشته با استقبال گسترده روبه‌رو شده است؟
در عرضه اخیر خودروهای وارداتی، متقاضیان تمرکز خود را تنها روی سه تا چهار مدل خاص گذاشتند و سایر خودروهای عرضه‌شده چندان مورد استقبال قرار نگرفتند. به‌عبارت دیگر، اگر به طور مثال حدود ۳۰ مدل مختلف عرضه شده، بیش از ۹۰ درصد متقاضیان تنها به سراغ چند گزینه خاص رفته‌اند. ظرفیت بسیاری از مدل‌ها تکمیل نشده و بعید است در ادامه نیز تکمیل شود.

به نظر شما دلیل عدم استقبال از بعضی محصولات عرضه شده در سامانه چیست؟
مهم‌ترین دلیل، نزدیک بودن قیمت برخی از خودروهای سامانه به بازار آزاد است. وقتی اختلاف قیمت چندانی وجود ندارد، خریدار ترجیح می‌دهد مستقیماً از بازار تهیه کند تا اینکه وارد فرآیند ثبت‌نام، قرعه‌کشی و بلوکه کردن حساب و مسدود کردن وجه شود. همچنین، نگاه سرمایه‌ای به خودرو در حال کمرنگ شدن است.از سوی دیگر چشم‌اندازی درباره افزایش قیمت خودروها، مثل گذشته وجود ندارد و همین باعث شده تقاضا نسبت به دوره‌های قبل کاهش پیدا کند.