برسام جنتی
گروه علم و فناوری

دانشمندان مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) موفق به شناسایی گروهی از ترکیبات شیمیایی شده‌اند که می‌توانند با تحریک یک مسیر دفاعی درون سلول‌ها، بدن را در برابر انواع گوناگونی از ویروس‌ها مقاوم کنند. به این ترتیب امید تازه‌ای برای تولید داروهایی ایجاد شده که برای مقابله با ویروس‌های خطرناک قابل استفاده‌اند و می‌توانند در خط مقدم مبارزه با بیماری‌های واگیردار قرار گیرند.
پژوهشگران با غربالگری حدود ۴۰۰ هزار مولکول، دریافتند ترکیباتی ویژه، می‌توانند مسیر دفاعی معروف به «پاسخ یکپارچه به استرس (ISR)»را در سلول‌ها فعال کنند؛ مسیری که هنگام بروز عفونت‌های ویروسی یا فشارهای فیزیولوژیکی مانند گرسنگی، در بدن فعال می‌شود.
«پاسخ یکپارچه به استرس»، به دنبال عفونت ویروسی و تکثیر RNA دورشته‌ای ویروس‌ها، آغاز می‌شود. به محض شناسایی RNA، سلول، سنتز پروتئین‌های مورد نیاز ویروس را متوقف می‌کند.(به طور کلی RNA یک مولکول تک رشته‌ای است، اما در برخی از ویروس‌ها RNA دورشته‌ای نیز وجود دارد).
دکتر«فلیکس وونگ»، از پژوهشگران MIT و نویسنده اصلی این مطالعه می‌گوید: «در روش‌های سنتی، برای هر ویروس یک داروی خاص تولید می‌شود. اما ترکیباتی که بتوانند مسیر دفاعی «پاسخ یکپارچه به استرس را ارتقا دهند، گزینه مناسبی برای تولید داروهای ضدویروسی هستند که بتواند با هر نوع ویروس مقابله کند.
برای شناسایی ترکیبات مؤثر در فعالیت این مسیر، محققان از اپتوژنتیک، یک تکنیک مهندسی زیستی استفاده کردند که به محققان اجازه می‌دهد با وارد کردن پروتئین‌های حساس به نور به ژنوم سلول، امکان کنترل فعالیت‌های سلولی را فراهم کنند. در این پژوهش، محققان با تابش نور آبی، ژنتیک پروتئینی به نام PKR که مسئول آغاز پاسخ به استرس سلول است را اصلاح کردند واز میان 400هزارترکیب، حدود ۳۵۰۰ ترکیب با پتانسیل ضدویروسی شناسایی شد که نهایتاً ۸ مورد از آنها برای بررسی دقیق‌تر انتخاب شدند. درنهایت، سه ترکیب IBX-200، IBX-202 و IBX-204 به‌عنوان قوی‌ترین گزینه‌ها انتخاب شدند که می‌توانند میزان ویروس‌های زیکا، تبخال و ویروس تنفسی را در سلول‌های آلوده، به شکل معناداری کاهش دهند.درواقع با فعال‌سازی آنزیم‌های حسگر استرس در سلول، این ترکیبات موجب تقویت پاسخ ایمنی ذاتی می‌شوند درحالی که بر سلول‌های سالم و غیرآلوده تأثیر منفی ندارند. پژوهشگران قصد دارند این ترکیبات را روی ویروس‌های بیشتری آزمایش کنند و به دنبال راهی باشند که در آینده بتواند علیه عفونت‌های باکتریایی هم به کار برود.