نقدی که ضد وفاق بود

رضا صائمی
دبیر گروه فرهنگی

آنچه نقد حسین دهباشی به فیلم «پیر پسر» را گزنده می‌کند نه فقط نوع ادبیات و زبان تند آن که تا مرز توهین پیش رفته، که بی‌اعتبار کردن دستاورد دولت چهاردهم و سازمان سینمایی در اکران فیلم‌های توقیفی چند سال اخیر است. اینکه فیلمی را دوست داشته باشیم یا نداشته باشیم، حق هر مخاطبی است اما اینکه چون فیلمی را نپسندیدیم، سیاست‌گذاران سینمایی را متهم به بی‌اخلاقی کرده و حکم به توقیف و حذف آن بدهیم، بی‌انصافی و ناعدالتی نسبت به عملکرد مدیران ارشاد در دولت چهاردهم است که با بستر‌سازی برای رفع توقیف برخی فیلم‌ها و سلایق مختلف و امکان اکران آنها تلاش کردند؛ عملکردی که نیازمند ستایش است نه نکوهش. واقعیت این است که هر فیلمی می‌تواند مخالفان خود را داشته باشد و هیچ اثری فراتر از ساحت نقد نیست که در هاله تقدس بنشیند و تنها شایسته ستایش باشد، اما فیلمی را با لحن لمپنی به لجن کشیدن نامش نقد نیست، نفرت پراکنی است. وزارت ارشاد و سازمان سینمایی دولت چهاردهم با شعار«وفاق ملی» تلاش کرده تا شکافی که بین هنرمندان و دولت در سال‌های اخیر به وجود آمده و افزایش یافته را کاهش دهد و اکران فیلم «پیر پسر» یکی از همان اقدامات است که با واکنش‌های مثبتی از سوی جامعه سینمایی و منتقدان و مردم همراه شده است. حالا اکران عمومی فیلم «پیر پسر» هم‌زمان شده با دوران جنگ و پسا آتش‌بس که جامعه بیش از هر زمان دیگری به همبستگی و وفاق ملی نیازمند است. خود حسین دهباشی در گفت‌و‌گوهای سینمایی که داشته از جمله در گفت‌و‌گو با مسعود کیمیایی بر ضرورت فضای آزاد و متکثر در عرصه تولیدات هنری تأکید کرده، حالا چطور حکم به سانسور و توقیف یک اثر سینمایی می‌دهد. آن هم با فیلمی که با اقبال و تحسین بالایی از سوی منتقدان و مردم مواجه شده و خونی تازه در رگ‌های مرده سینما تزریق کرده است. دکترصالحی وزیر ارشاد در مراسم معارفه خود از وفاق بین دولت و ملت به‌عنوان مهم‌ترین ضلع گفتمان وفاق گفت و تأکید کرد: «مسائل مهمی در این بخش هست که وزارت فرهنگ به‌دلیل حوزه‌هایی که با آن سروکار دارد، شامل حوزه‌های فرهنگ و هنر و رسانه و دین، می‌تواند در این زمینه نقش مهمی داشته باشد چراکه بخش وسیعی از نخبگان کشور می‌توانند پل ارتباطی بین دولت و ملت باشند و این اقشار با وزارت فرهنگ و ارشاد مرتبط هستند. آنان در ارتباطی خوب می‌توانند یک انسجام درونی با حاکمیت و ملت شکل بدهند.» برای رسیدن به این هدف در سینما باید ابتدا بی‌اعتمادی سینماگران به سیاست‌گذاران و مدیران دولتی را کم کرد نه آنکه با واکنش‌های هیجانی و خشن مانع آن شد.