آرزو کیهان
گروه علم و فناوری

در عصر انرژی‌های تجدیدپذیر، میزان نصب پنل‌های خورشیدی بر پشت بام خانه‌ها افزایش یافته و آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرده است که تا سال ۲۰۳۰، حدود ۱۰۰ میلیون خانوار در سراسر جهان برای تأمین انرژی خود به این پنل‌های خورشیدی وابسته خواهند بود؛ این رقم، در  سال 2022 بالغ بر 25 میلیون خانوار بود. اما مشکل اینجاست که یک خطر بزرگ، این ظرفیت گسترده را تهدید می‌کند و آن هم حمله مهاجمان سایبری است که می‌تواند یک شهر را در خاموشی مطلق فرو ببرد.

افزایش حملات سایبری به زیرساخت‌های انرژی
«سید چاو»، پژوهشگر سازمان تحقیقات علمی‌و صنعتی استرالیا (CSIRO) با اشاره به مزایای برق خورشیدی، معتقد است چالش‌های جدی بر سر راه این فناوری قرار دارد. این کارشناس با اشاره به اینکه در حال حاضر یک‌سوم خانه‌های استرالیا پنل خورشیدی دارند، می‌گوید: «اینورترهای هوشمند موجود در این پنل‌های خورشیدی، برق مستقیم تولیدشده را به برق متناوب تبدیل می‌کنند تا برای دستگاه‌های خانگی قابل استفاده باشد. این دستگاه‌ها بهینه‌سازی و ذخیره‌سازی انرژی و همچنین نظارت از راه دور از طریق اینترنت را نیز امکانپذیر می‌کنند اما در این میان، نمی‌توان نسبت به نگرانی‌ها درباره حملات سایبری به منظور مختل کردن شبکه برق اروپا بی‌اعتنا بود. یک مهاجم سایبری می‌تواند اینورترها را خاموش کند، به آنها بدافزار تزریق کند یا تله‌های دیجیتال کارگذاری کند که بعداً فعال شوند.»طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، میانگین حملات سایبری هفتگی به شرکت‌های برق‌رسانی در دو سال اخیر دو برابر شده و به حدود 1100 حمله در هفته رسیده که البته این حملات با توسعه دیجیتالی‌ زیرساخت‌ها، بیشتر هم شده است. اتحادیه اروپا نیز از وقوع بیش از ۲۰۰ حمله سایبری به زیرساخت‌های انرژی در سال گذشته خبر داده،رقمی‌که در سال‌های اخیر به‌شدت افزایش یافته است.

رشد انفجاری نصب پنل‌های خورشیدی
با توجه به توسعه پنل‌های خورشیدی، می‌توان گفت آلمان به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا و قلب صنعتی آن، می‌تواند یک هدف ارزشمند برای حملات سایبری باشد. سال گذشته بیش از یک میلیون پنل خورشیدی جدید به خانه‌ها و کسب‌وکارها متصل شد که این رقم بیش از مجموع شش سال قبل از آن بود. آلمان ده‌ها میلیارد دلار بودجه برای افزودن فناوری‌های پاک و ارتقای شبکه برق اختصاص داده است که بتواند تا پایان این دهه، انتشار کربن را دوسوم کاهش دهد. همین موضوع بسیاری را نگران عملیات مهاجمان سایبری کرده و سازمان فدرال تنظیم مقررات شبکه آلمان نیز با هشدار نسبت به آسیب‌پذیری‌های خورشیدی، این خطر را در حال افزایش توصیف کرده است.

از باگ بانتی تا رزمایش ناتو
نگرانی‌ها نسبت به حمله‌های سایبری، باعث شده تا میزان تاب‌آوری پنل‌های خورشیدی در قالب رزمایش‌ها و باگ بانتی مورد بررسی قرار بگیرد.«استیکاس»، یکی از هکرهای کلاه سفید یونانی که با شناسایی حفره‌های امنیتی و آسیب‌پذیری‌های نرم‌افزاری به شرکت‌ها کمک می‌کند تا آنها را برطرف کنند، می‌گوید:« موفق شدم سیستم امنیتی فایروال پنل‌های خورشیدی را در گوشه و کنار جهان دور بزنم و به شبکه‌ای دسترسی پیدا کنم که حتی بیشتر از توان مصرفی کل آلمان، برق انتقال می‌دهد.» به اعتقاد وی، چنین اقدامی‌می‌تواند توازن شبکه را آنقدر مختل کند که سیستم به‌طور خودکار برای محافظت از خود، خاموش شود پس می‌توان گفت میلیون‌ها نقطه آسیب‌پذیر در شبکه برقی اروپا وجود دارد که می‌تواند مورد سوء‌استفاده هکرها قرار بگیرد. بدترین سناریو هم وقوع اختلالات زنجیره‌ای در شبکه برق یک قاره خواهد بود.تهدید سایبری، آن‌قدر جدی شده که ناتو هم به تازگی با برگزاری یک مانور و رزمایش امنیتی در سوئد، تلاش کرد آسیب‌پذیری‌های انرژی خورشیدی، بادی و آبی را شناسایی و رفع کند. اتحادیه اروپا هم در ژوئن امسال برای اولین بار بر موضوع حمله هکری به زیرساخت‌های انرژی متمرکز شد. بدین ترتیب در این سناریوهای فرضی، پاسخ به تهدیدات سایبری دولتی علیه اپراتورهای سامانه‌های توزیع برق و همچنین تأسیسات ذخیره‌سازی گاز مورد بررسی قرار گرفت.