گزارش
پس از جنگ تحمیلی 12 روزه آموزش و پرورش برای دانش‌آموزان چه کرد؟
فعالیت 24 ساعته اورژانس دانش‌آموزی
غزل رضایی‌ثانی/ سلامت روان بعضی از کودکان و نوجوانان پس از جنگ ۱۲ روزه آسیب شدیدی دیده است. به همین دلیل آموزش و پرورش دست به کار شده تا به صورت 24 ساعته به دانش‌آموزان مشاوره بدهد. به گفته سمیه سادات ابراهیمی، مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش، برای مقابله با تهدیدات ناشی از شرایطی که پشت سر گذاشتیم، اقدامات لازم در زمینه مراقبت از سلامت روان دانش‌آموزان و ارائه خدمات مؤثر و بموقع به آنها، والدین و همکارانی که نیازمند دریافت خدمات تخصصی هستند، در حال انجام است.
ابراهیمی با بیان اینکه در راستای این طرح مشاوران مدارس به صورت مستمر و حداقل یک‌بار در هفته با والدین همه دانش‌آموزان تماس خواهند گرفت، می‌گوید:«مشاوران ما پس از معرفی خود به والدین و توضیح هدف از برقراری تماس تلفنی، وضعیت کلی خانواده در شرایط کنونی و سلامتی تمام اعضای آن را بررسی می‌کنند و جویای وضعیت تحصیلی و روانشناختی دانش‌آموزان می‌شوند. اگر دانش‌آموزی مشکل داشته باشد، درباره مسائل و مشکلات او توأم با همدلی و انعکاس احساس مبتنی بر تخلیه هیجانی، با دانش‌آموزان صحبت می‌کنند. بعد از آن توصیه‌های لازم درباره حفظ آرامش و تمرینات آرامش‌دهنده هنگام بروز اضطراب و حملات وحشت‌زدگی بر اساس وضعیت دانش‌آموز و ارزیابی‌ها به او توضیح داده می‌شود.»
او در پاسخ به این پرسش که اگر دانش‌آموزی به دریافت مداخلات تخصصی‌تر نیاز داشته باشد چه کار باید کرد، می‌گوید: «دانش‌آموزی که شرایط حادتری دارد به مرکز مشاوره و خدمات روانشناختی دانش‌آموزی معرفی می‌شود تا از طریق اعضای تخصصی مرکز مشاوره خدمات مناسب دریافت کند. همچنین مشاوران مدارس شماره تلفن و روزهای حضور خود را در مدرسه برای مراجعه احتمالی دانش‌آموزان و اولیا اعلام می‌کنند تا در صورت نیاز در کنار آنها باشند.»
مراکز روانشناختی دانش‌آموزی در حال آماده‌باش
مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی درباره اطلاع‌رسانی در شبکه دانش‌آموزی شاد می‌گوید: «در راستای اطلاع‌رسانی و توانمندسازی همگانی، محتواهای تخصصی حفظ آرامش و سلامت روان در شرایط کنونی به صورت روزانه توسط گروه آموزشی مشاوران کشور تهیه می‌شود و در کانال‌های دانش‌آموزی و شبکه اطلاع‌رسانی مشاوران قرار می‌گیرد. مراکز مشاوره و خدمات روانشناختی دانش‌آموزی موجود در تمامی مناطق کشور به صورت آماده‌باش در حال ارائه خدمات حضوری و غیرحضوری به دانش‌آموزان و والدین هستند.»
همچنین خط ملی ۱۵۷۰ که به خط اورژانس دانش‌آموزی مشهور است، به صورت ۲۴ ساعته در حال ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره تلفنی به دانش‌آموزان است. ابراهیمی در این زمینه توضیح می‌دهد:«تیم مداخله در فوریت‌های روانی-اجتماعی مناطق که در مراکز مشاوره دانش‌آموزی مستقر هستند، در زمان بروز فوریت نسبت به ارائه مداخلات تخصصی به افراد درگیر رسیدگی می‌کنند. در مدارسی که مشاور ندارند، از ظرفیت رابطان مشاور آموزش‌دیده برای برقراری ارتباط با دانش‌آموزان و ارائه راهنمایی‌های لازم به آنان استفاده خواهد شد. همچنین پویش «روایت همدلی» در راستای کنشگری ۶۳ هزار نفر از رابطان مشاوره فعال و ارسال محتواهایی از اقدامات خود در زمینه امیدآفرینی، تاب‌آوری، شجاعت و حماسه برای دانش‌آموزان فاقد مشاور در سراسر کشور آغاز شده است.»
او در توضیح طرح همیارمشاور می‌گوید:«استفاده از ظرفیت همسالان با استفاده از نقش همیاران مشاور، یکی دیگر از پویش‌هایی است که در حوزه مشاوره آموزش و پرورش به راه افتاده است. در این طرح بیش از ۱۰۲ هزار همیار مشاور فعال، در حال ارسال محتواهای خود با شعار «ما کنار هم معنا پیدا می‌کنیم» در حوزه ارائه آموزش‌های همیارانه به سایر دانش‌آموزان هستند.» ابراهیمی توضیح می‌دهد:«استفاده از ظرفیت کانون یاریگران و خانه یاریگران زندگی درباره اقدامات پیشگیرانه و رشد و توانمندسازی دانش‌آموزان در راستای حل مسأله و مهارت‌افزایی آنان برای روبه‌رو شدن با چالش‌ها و مسائل جدید در حال اجراست.» طرح یاریگران زندگی الگویی برای خود‌مراقبتی دانش‌آموزان است که در سطح مدارس با هدف آموزش دانش‌آموزان و خانواده‌ها در زمینه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی اجرایی شده است.
او درباره سایر اقدامات آموزش و پرورش برای پیشگیری از حالت استرس و اضطراب در دانش‌آموزان می‌گوید:«دادن روحیه امید و آگاهی از طریق ارتقای سواد رسانه‌ای به منظور حفظ تقویت انسجام ملی در شبکه‌های اطلاع‌رسانی و بسترهای ارتباطی با دانش‌آموزان برگزار می‌شود. مثلاً کارگاه آموزشی در زمینه تاب‌آوری یا برای مدیریت استرس و اضطراب، وبینار برگزار می‌کنیم. جلسات مجازی برای ارائه تکنیک‌های مراقبت از سلامت روانی و آرامش در شرایط کنونی همراه با اجرای برنامه‌های حمایتی روانشناختی از قبیل مشاوره فردی و گروهی نیز برای دانش‌آموزان آسیب دیده در کانال‌های مدرسه‌ای برگزار می‌شود. همچنین برگزاری آموزش‌های لازم استفاده از تکنیک‌های «ذهن‌آگاهی» و «مدیتیشن» برای کاهش استرس، استفاده از واژه‌های امیدبخش در پاسخ به سؤالات دانش‌آموزان در کانال‌های استانی، فعالیت‌های ساده مانند مسابقات کتابخوانی، بازی و دوری از شایعات و انتشار اخبار کذب، بخش دیگری از فعالیت‌ها و برنامه‌های در حال اجرا در اداره کل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش است.»
